acinníra , nf: tzinnida Definizione móvia chi si faet cun sa conca, cun sa manu o àteru, coment'e bolendho nàrrere cosa Sinonimi e contrari acínnidu, chinnida, manigiada, móida Frasi mi at fatu un'acinnira de ogus Etimo srd.
acínniu , nm Definizione su acinniai Sinonimi e contrari achinnadura, bantzicadura, intzàntzinu, nannicadorju, santziadura, santziamentu Etimo srd.
acínnu acínnidu
aciò! , iscl Sinonimi e contrari abbàida!, càstia! Frasi aciò, aciò ite abba pioia chi est fatendhe!
acioadúra , nf Definizione
ponnere is ciòs, nau prus che àteru po is crapitas e po is ferros de un'animale; tocadura de ciou, su pitziare s'animale in sa carre bia ponendhodhi is ciòs
Sinonimi e contrari
acioladura,
cravadura,
inclavadura,
intzoadura,
puntzadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clouage
Inglese
nailing
Spagnolo
remachado,
el clavar
Italiano
inchiodatura,
chiodatura
Tedesco
Benagelung,
Hufbeschlag.
acioàe, acioài , vrb: aciuai,
tzoare 1 Definizione
pònnere is ciòs, pònnere is ciòs ferrandho is animales, o a su fundhu de is crapitas
Sinonimi e contrari
aciolai,
atacitai,
imbullitare,
intzoare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clouer
Inglese
to nail
Spagnolo
clavar
Italiano
inchiodare,
chiodare
Tedesco
benageln,
beschlagen.
acioàre , vrb: cioare,
tzoare Definizione
sa boghe chi faet su procu
Sinonimi e contrari
crochidare,
intzuai,
tzuinai,
tzuniari
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grogner
Inglese
to grunt
Spagnolo
gruñir
Italiano
grugnire
Tedesco
grunzen.
acioàu , pps, agt Definizione de acioai; chi portat acious, ciòs, nau de botinos; chi est tocau de aciou, nau de animale Sinonimi e contrari bullitadu, imbudhitatu Frasi dh'ant acioau ferrandhodhu.
aciocàda , nf Definizione su aciocare, giare una surra de cropos, atripare Sinonimi e contrari banzu 1, cabossa, carrubba, sussa Etimo srd.
aciocài, aciocàre, aciocàri , vrb: agiocai Definizione
pigare a cropos, pigare a briga, a befa, giare una briga; arregòllere a unu logu, aciapare o agatare a unu faendho dannu o furandho, o fuindho; acudire, lòmpere, ammuntonare, chistire impare, pinnigare pigandho totu o cosa meda
Sinonimi e contrari
abbanzare,
atripai,
isciúdere,
magiare,
surrai
/
certai
/
acafai,
aciapai,
aggafai,
assacarrare,
adobiai,
cassai,
collire,
tènnere,
tenturai
Modi di dire
csn:
a. sa terra acanta a sa matixedha = collire o afranzare sa terra a su prantone; a. a fuiri, a cúrriri = illoràresi a fuire, a cúrrere
Frasi
s'iscocu su ladroni tochendimí is crabitas nci dh'aciocu su cani!
2.
candu ndi aciocàst unu muntoni de cosa, de cuss'ortu, ciai fusta cuntenta! ◊ soi aciocandu ladàmini ◊ aciocamindi cussu libbru! ◊ cuss'orruga aciocàt s'abba de totu sa bidha e si fut fata a unu frúmini ◊ sa genti aciocat prus a innòi chi no a crésia ◊ comente at apertu su portale, sa gente si est aciocada a pratza (I.Patta)◊ a s'umbra is pipius aciocànt e giogànt impare ◊ a bortas is féminas si aciocant a piscinai
3.
iant inténdiu una fémina aciochendu su pobidhu po mòri de un'atra fémina ◊ dh'ant aciocau canis arrabiaus ◊ ant aciocau is ladronis furendi
4.
ant aciocau a cúrriri
Etimo
spn.
achocar
Traduzioni
Francese
malmener,
capturer,
entasser
Inglese
to beat up,
to heap,
to capture
Spagnolo
pegar,
capturar,
detener
Italiano
malmenare,
catturare
Tedesco
mißhandeln,
gefangennehmen.
aciochidúra , nf Sinonimi e contrari crochidura, frochidura Etimo srd.
aciociàda , nf Sinonimi e contrari
abbruncu,
abbucamentu,
aciocada,
bria,
certu,
inzemu,
ispórchidu,
surra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
reproche
Inglese
rebuke
Spagnolo
reproche
Italiano
rimbròtto
Tedesco
Verweis.
aciociài , vrb Definizione
atripare, pigare a cropos, ma mescamente fàere a bregúngia, pigare a ccn. a briga cun malos foedhos
Sinonimi e contrari
abbanzare,
addobbai,
arropai,
assurrare,
atripai,
carrubbare,
briare,
isciúdere,
magiare,
sussare
/
afrentai,
aggraviai,
ilzenzare,
innorare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
insulter,
outrager
Inglese
to insult
Spagnolo
insultar,
maltratar
Italiano
svillaneggiare
Tedesco
anpöbeln.
aciócu , nm: agiocu Definizione
su lòmpere o giare a pitzu a unu po dh’atripare, po dhu brigare, pigare a befa; fintzes atumbada, cosas de dispràxere, iscontróriu; fintzes cosa arregorta totu impare, atóbiu de gente (nau de matas po su frutuàriu chi lompet, sa méngius muta, su grofu, candho sa parte lómpia de bodhire est a meda)
Sinonimi e contrari
aciocada,
anfrusada,
atocu,
certu,
gherra,
imbistida
/
tentura 1
/
fiotu,
muntone
Frasi
nd'apu tentu de aciocus in sa vida mia!…◊ sa mama dh'at donau un'aciocu a sa piciochedha
2.
depit èssiri ca su predi at tentu aciocu cun is professoris, ca no bollit mai bènniri a iscola!
3.
un'aciocu de genti abbóxinat lamentosa in sa porta de s'amiga chi est morendu ◊ un'aciocu de pertzonis tratenit unu giòvunu prangendu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
agression
Inglese
assault
Spagnolo
agresión
Italiano
aggressióne
Tedesco
Überfall.
acioladúra , nf Definizione
imbullitadura, su pònnere is bullitas a is iscarpas
Sinonimi e contrari
acioadura,
intzoadura,
puntzadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cloutage
Inglese
nailing
Spagnolo
el embrocar
Italiano
imbullettatura
Tedesco
Beschlagen mit Zwecken.
aciolài , vrb Definizione
pònnere is aciolus, pònnere is bullitas a su fundhu de is botinos
Sinonimi e contrari
acioae,
atacitai,
imbullitare,
intzoare
2.
portat is crapitas acioladas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
clouter
Inglese
to nail
Spagnolo
embrocar
Italiano
imbullettare
Tedesco
mit Zwecken beschlagen.
aciólu , nm: aciou,
anciou Definizione
genia de púncia, prus che àteru curtza e a conca cucurúcia po imbullitare botinos, o fintzes longa po apicare cosa
Sinonimi e contrari
bullita,
inciou,
tzou*
Modi di dire
csn:
no fait a ndi fai ni ferru e ni aciou, de unu = no fait a si ndi pònniri meri, faghet su chi li paret, no ponet mente; tocau de aciou = nadu de animale, chi l'ant tocadu sa carre bia cun su tzou ferrèndhelu (nadu de unu, chi andhat a istontonadas de s'imbriaghera)
Frasi
candu ghetu teulara dèu, seu sempri mellus de tui candu ponis aciolus a is butinus! ◊ mi parit de intendi in is ossus s'arruina de is acious ◊ immoi noxis che un'aciolu
2.
sa ghitarra mia est apicada a s'aciolu
3.
ses unu bribanti segau de cresci, no ndi potzu fai ni ferru e ni aciou! ◊ it'aciou nd'at fatu de cussa cristiana?!
Terminologia scientifica
ans
Traduzioni
Francese
broquette,
semence
Inglese
tingle
Spagnolo
broca,
clavo baladí
Italiano
bullétta,
chiòdo da maniscalco
Tedesco
Zwecke,
Hufnagel.
acioncadúra , nf Sinonimi e contrari aciumu, atzoncada, cochera, coichina, fumacera, imbreachera Frasi s'acioncadura candho est pesante si faghet bídere e pesat finas a sos àteros Etimo srd.
acioncàre , vrb Definizione acirrai, bufare a bruncu de istrégiu mannu, bufare a tropu Sinonimi e contrari abbumbare, acirrai, aciumai, imbreacare, inciariri Frasi no podiat essire prus pro andhare a s'acioncare sos concales de su binu in su tzilleri Etimo srd.
aciòne , nm: alcione 1,
anscione,
artzone,
aschione,
ascione,
ascioni Definizione
martutzu de àcua o de arriu, genia de erba chi faet in mesu de s'abba, unu pagu a cambos crocaos, fines e tuvudos, cun arraighinedhas in is nodos, fogighedhas piticas, de sabore forte, unu pagu pitzigorosu: bona po insalada e errica de vitaminas A e C
Sinonimi e contrari
giúgiuru,
grúspinu,
íspini,
lantutzu,
martúciu,
martutzedhu,
mastrutu,
nartussu,
óspinu
Cognomi e Proverbi
smb:
Ascione
Terminologia scientifica
rbz, Nasturtium officinale
Etimo
its
hast(u)la + -one
Traduzioni
Francese
capucine,
cresson
Inglese
nasturtium,
watercress
Spagnolo
berro
Italiano
nastùrzio,
crescióne
Tedesco
Brunnenkresse.