aciarizàre Definizione abbaidare e bíere bene, craru Sinonimi e contrari ciarizare Frasi si vidiat coment'e addedie e podiavamus aciarizare in cada cuzone (G.Chironi) Etimo srd.
aciarollài , vrb: acioredhai,
aciorodhare,
atzarodhai,
atzoredhai,
atzorodhai,
atzorodhare,
ciorodhai,
tzarodhai Definizione
nàrrere o fàere is cosas a improdhu, a s’afaiu, chentza órdine, chentza critériu, male
Sinonimi e contrari
aciapuciae,
aciorobedhare,
acoredhai,
afioncai,
allarodhai,
impiastai,
improdhai,
inciapugliare,
inciorodhare
Frasi
ite totu mi ses aciorodhendhe?! ◊ nerat, fostei, ita est atzarodhendi? ◊ abbas de funtanas anzenas mi ant aciorodhadu su sentidu…◊ ma ita ses acioredhendi, ita t’est beniu a conca?!◊ cussas féminas mi ant atzoredhau un'iaxi de cosa ma no nci apu cumpréndiru nudha!
2.
las leat a s'abbratzeta, las mintet a buteghinu e si faghent che porchedhas de su totu atzarodhadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bâcler,
ramasser pêle-mêle
Inglese
to bungle
Spagnolo
chapucear
Italiano
acciarpare
Tedesco
pfuschen.
aciarollàu , pps, agt: ciarollau Definizione
de aciarollai; nau de ccn., chi est totu bestiu male, brutu in su bestimentu
Sinonimi e contrari
intzurudhau
/
drodhe,
illallaronau,
isconfusu,
scundutu,
scurumu,
sdringhillonau,
zàule
/
iscontipizau
/
cdh. sfradhasciatu
Traduzioni
Francese
négligé
Inglese
shabby
Spagnolo
descuidado,
dejado
Italiano
trasandato
Tedesco
nachlässig,
schlampig.
aciaróllu , nm: ciarollu Definizione
su èssere drolles, su istare o èssere a pagu incuru in su bestire, in su fàere po no ndh'èssere bonos o po sa pagu gana
Sinonimi e contrari
drollàmene,
drolléntzia,
sgangàgliu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
négligé
Inglese
slovenliness
Spagnolo
descuido,
dejadez
Italiano
sciatterìa
Tedesco
Nachlässigkeit.
aciarxài , vrb: atalzare,
atarjare,
atarzare,
atzagliare,
atzargiai,
atzargiare,
atzarxai Definizione
si narat po abbrigare s'atza de una ferramenta ifridandhodha tandho a cropu frigandhodhi su serile o ponendhodha in s'abba, ca dh'intostat e afortit; aconciare sa ferramenta bogandhodhi sa punta o aciunghendhodhi unu bículu de ferru; nau de unu, torrare in fortzas, torrare bellos
Sinonimi e contrari
atemperai
/
assuergiai
Frasi
de cantas issàbbulas at atzagliatu mastr'Antoni, custa est sa mentzus! ◊ Pera bollet a dhi atzargiare unu marrone
2.
cussa fiudedha s'est aciarxada
Traduzioni
Francese
aciérer,
tailler,
tremper
Inglese
to steel
Spagnolo
acerar
Italiano
acciaiare,
temperare
Tedesco
stählen,
härten.
aciàrxu aciàrgiu
aciaulài , vrb: atzabai,
atzaulai,
atzulai,
ciaulai,
saulai,
tzabai Definizione
apedhare, comente faent is canes; nau in cobertantza, istare naendho, abboghinandho, a murrúngiu cun ccn.
Sinonimi e contrari
alloroscare,
apedhae,
atocare,
baulai,
imbauai,
inciauai
Frasi
ant atzabau is canis candu nci seus essius ◊ cani chi aciàulat no móssiat ◊ su cani nostu atzabat a is istràngius ◊ candu s'est presentau cudh'istràngiu is canis no ant atzulau comenti atzulànt a is àterus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aboyer
Inglese
to bark
Spagnolo
ladrar,
aullar
Italiano
abbaiare
Tedesco
bellen.
aciaviàda , nf Definizione su aciaviai Sinonimi e contrari aciaviadura Etimo srd.
aciaviadúra , nf Definizione su aciaviai Sinonimi e contrari aciaviada Etimo srd.
aciaviài , vrb: atzaviai, tzaviai* Definizione fàere tzivinas, orrosinas, abbighedha fine, aciàvius Sinonimi e contrari arrosinai, arrusciai, cibinare, istedhiare, modhinare, paspiare, plopighinare, proighinai.
aciàviu , nm: tzàviu* Sinonimi e contrari arrosina, modhina, paspia, proischina, spricu 2, spripidhu, tzaródhiu, tzibina.
acicacíca , avb Definizione isciustu meda, colagola Sinonimi e contrari atriciatrícia.
acicài, acicàre , vrb: antzicai,
assicai,
assicare,
assicari,
atzicai,
atzicare Definizione
pigare assíchidu, tènnere o fàere assuconu
Sinonimi e contrari
aliventare,
apramare,
asciuconare,
asciustrare,
apundhorare,
aterrighinare,
arviai,
ilgirare,
ispramai,
isprauriri,
istrementire,
isturdinare
Modi di dire
csn:
a. de o po ccn. cosa; acicaisí a morti = meda, de ndhe mòrrere; èssiri nàsciu atzicau = si narat de chie est sempre atontadu, sempre pessendhe a crabas
Frasi
dhus connòsciu bèni, ita genti funt, ma no tocat a si ndi atzicai! ◊ mi ndi seu assicau! ◊ dòngiu cropus a sa gàbbia po ndi dha fai assicari e po dh'atrudiri, a sa papagalledha ◊ iscieis ca si ndi podit antzicai, candu est dormida?!
2.
torret su sàmbene a chie est assicau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to frighten
Spagnolo
asustar
Italiano
spaventare
Tedesco
erschrecken.
acicàre 1 , vrb Definizione pigare a befa, fàere arrennegare Etimo srd.
acíchidu, acíchiru , nm: assíchidu,
atzíchidu,
atzíchiru Definizione
su tímere chi naschit totinduna po calecuna cosa chi s'intendhet o chi capitat, prus che àteru de dannu o chi podet fàere dannu, èssere perigulosa
Sinonimi e contrari
arrore,
asciuconu,
assàntiu,
assicu,
assúmbridu,
assústidu,
avrina 1,
ilgiru,
isprama,
tzurrumbu
Modi di dire
csn:
pigai a. = leare assustru; cídrinu de s'a.; a. légiu, forti = assuconu mannu
Frasi
genti chi andàt a cicai iscruxoxus anca ndi beniant macus de s'assíchidu! ◊ mi ndi seu pigau un'atzíchiru!…◊ nosu dh’eus biu nontesta cussu mustajoni, de unu cantu si moreus de s’acíchiru! ◊ intendhendho su gugúliu de is canes si fut istridhida po s'assíchidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
peur
Inglese
fear
Spagnolo
susto
Italiano
spavènto
Tedesco
Schrecken.
acicionàre , vrb Definizione fàere a cicione, nau fintzes in su sensu de si pònnere coment’e allorigaos Sinonimi e contrari aciunciulire, acoconare, acucai, acuconare, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare, atacionai Frasi oe sa gente est acicionada e grassa ◊ a s'intirinada bos acicionades in su foghile Etimo srd.
acicósigu , agt: assicósigu,
atzicósigu,
atzicosu Definizione
chi si assicat o timet po dónnia cosighedha
Sinonimi e contrari
assuconaditu,
atzichirosu,
cachete,
cacone,
timarosu,
timetupas,
timigiolu
| ctr.
coragiosu
Frasi
anca gei fiast acicósiga!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
froussard (fam.)
Inglese
sissy
Spagnolo
asustadizo
Italiano
spaventàbile
Tedesco
schreckhaft.
acidentàre , vrb Sinonimi e contrari ammustèlchere, dilmagiare Etimo srd.
acidènte, acidènti , nm: atzidente Definizione
male a su crebedhu chi faet a paràlisi; male bastat chi siat, mescamente nau a frastimu
Sinonimi e contrari
ammustréchida,
dimaju,
flatu,
guta
/
arrori!,
lampu!
2.
acidenti puru!… ◊ anchi ti bengat, o chi ti pighit un'acidenti!
Terminologia scientifica
mld
Etimo
itl.
accidente
Traduzioni
Francese
apoplexie
Inglese
apoplexy
Spagnolo
apoplejía
Italiano
apoplessìa
Tedesco
Schlaganfall,
verdammt (Int.).