ammontàre 1 , vrb: ammuntai,
ammuntare,
ammutare Definizione
pònnere cosa apitzu po carragiare; nau de su sole, fintzes intrare o cuare in s’orizonte / ammuntare su chelu a trudha = bolli fai una cosa chi… no fait!
Sinonimi e contrari
ammantai,
cuguzare,
imbusciae,
neulare
/
covacare
| ctr.
iscucuzare,
iscugudhai,
ismuntare
Frasi
custa losa ammuntat sos restos de unu frade ◊ fit totu ammuntau in su mantedhu ◊ daghi faghiat fritu si ammuntiat una manta in codhos ◊ sa domita est ammuntada cun téula ◊ sa lughe no si atzendhet pro l'ammuntare! ◊ los at ammuntados s'umbra de una nue ◊ tia Maria si che ammontat s'isciallu e ch'essit ◊ su nie ammontat sa pastura
2.
si nchi ammuntat su soi ◊ s'aera si ammuntat de nues ◊ su runzone fuit ammuntadu de s'assunzighedha ◊ apo a bènnere a ti ammuntare de carignos ◊ una lughe los at ammuntados
Traduzioni
Francese
couvrir
Inglese
to cover
Spagnolo
cubrir,
tapar
Italiano
coprire
Tedesco
bedecken.
ammontricàre , vrb Definizione pigare a cropos de pedra a meda, carragiare de pedra Sinonimi e contrari apedreare, apedriai Frasi sos Zudeos ant picadu sas predas pro l'ammontricare, ma Zesu si est prima cubadu e pustis at lassadu su témpiu (A.Mariani) Etimo srd.
ammóntu , nm: ammuntu Definizione
su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita
Sinonimi e contrari
afiagnu,
ammantu,
assacarru,
carrarzura,
coguzu,
cucutzura,
cugutzadorza
Frasi
a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couverture,
tout ce qui sert à couvrir
Inglese
everything useful to cover
Spagnolo
ropa
Italiano
tutto ciò che serve per coprire,
vestiàrio
Tedesco
Kleiderbestand.
ammoràda , nf: amorada Definizione sa fémina ammorandho, chi at giau su foedhu ca dh’ant domandhada a pobidha Sinonimi e contrari fidantzada, inamorada, isposa Frasi est lébia che carignu de manu de amorada Etimo srd.
ammoradòre , agt, nm: amoradore Definizione
chi o chie est ammorandho
Sinonimi e contrari
ammoradu,
ammorajolu
Frasi
duos ammoradores giuchent caras de sole e miradas límpias
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amoureux
Inglese
in love
Spagnolo
enamorado
Italiano
innamorato
Tedesco
verliebt,
Verliebte.
ammoràdu , pps, agt, nm: ammoratu,
ammorau,
amoradu,
amoratu,
amorau Definizione
de ammorare; chi o chie est ammorandho, o fintzes chi est innamorau, fidantzau, isposu; coment'e númene est fintzes unu frore de monte
Sinonimi e contrari
ammoradore,
ammorajolu
/
ciciugojuadu,
cucú 1,
lepirisposu
2.
est amorau de sa prus bella
3.
oje at colliu s'ammorau a dommo sua ◊ so isetendhe e disizendhe che giòvana ch'isetat s'amoradu ◊ amorados ndhe aias una chedha ◊ bogau mi ant a isposa sentza de tenni amorau!
Traduzioni
Francese
fiancé
Inglese
engaged
Spagnolo
novio
Italiano
fidanzato
Tedesco
verlobt,
Verlobte.
ammoradúra , nf Definizione su ammorare Sinonimi e contrari ammoronzu Etimo srd.
ammorajólu , agt: amoragiolu, amorajolu Definizione nau de ómine o de fémina, chi istat ammorandho cun s'unu e cun s'àteru, chi dhi praghent is féminas (si est ómine) fintzes si no est una cosa esagerada e po cussu no própriu feminari, o chi dhi praghent is ómines (si est fémina), fintzes si no est própriu conchilébia Sinonimi e contrari ammoradore, ammoratzadore, amoraditu, inamoraditu Frasi si biet, ca ses amorajola ndhe amoras prus de chentu! Terminologia scientifica ntl Etimo srd.
ammoràre , vrb: amorai,
amurai Definizione
totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare
Sinonimi e contrari
fastigiai
/
abbaradhare,
abbelare,
imbelare,
inamorai,
indeosare,
ingeniai
Frasi
oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru!
2.
totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?!
Terminologia scientifica
ssl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
être fiancés,
s'engager par une promesse de mariage
Inglese
to be connected with
Spagnolo
ser novios,
llevarse bien con alguien
Italiano
avére una relazióne d'amóre,
èssere fidanzati
Tedesco
ein Liebesverhältnis unterhalten,
verlobt sein.
ammoràtu ammoràdu
ammoratzadòre , agt Definizione chi dhi praghent is féminas, fintzes si no própriu feminari: chi amorat candho cun s'una candho cun àtera Sinonimi e contrari ammorajolu, bagiariotu Etimo srd.
ammoratzàre , vrb: amoraciai Definizione
cricare féminas (o ómines) ma chentza intentziones sérias, èssere a candho cun s'una a candho cun s'àtera, ma amoraciai est fintzes èssere in fastígius
Sinonimi e contrari
alleporedhare,
fastigiai
Frasi
totus de tui mi portant isceda cun s’unu e cun s’àteru de amoraciai (Ant.Porceddu)
2.
cussu amoraciàt cun is ogus e cun is fuedhus cun sa sorri de su predi e apustis dh'at domandada puru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flirter
Inglese
to flirt
Spagnolo
ligar,
flirtear
Italiano
amoreggiare
Tedesco
liebeln.
ammoràu ammoràdu
ammorerài ammoderài
ammorfodhàre ammalfudhàre
ammorfodhàu , pps, agt Definizione de ammorfodhare; chi est a martitzu, tropu modhe po s’abba o àteru deasi chi at suspiu Sinonimi e contrari ammerchedhau, ammolcodhadu.
ammorgodhàre , vrb: morgodhare Definizione fàere tropu modhe de s'abba suspia (o fintzes de àtera cosa che a s'abba), intrare in s’abba / ammorgodhadu (nadu de ccn.) = chi tenit pagu ganas de trabballai, chi est firmu, ciciu chentza de fai Sinonimi e contrari ammalfudhare, ammodhiae, incalchire Frasi su colore de sa pedhe pariat prus iscuru de su grogore de s'arbéschia chi iscuzicabat sas pedulias chi ammorgodhabant sa domo ◊ su prus artu fit intrau chin sos istibalones a modhe bocàndheche a filu una soca ammorgodhada de abba ◊ cussos fint ómines ammorgodhaos in su fummàdicu de sos annos Etimo srd.
ammorgodhàu , pps Definizione de ammorgodhare Sinonimi e contrari assuabbadu 2. ammorgodhau in su pessare suo, no si fit sapiu de sa pupa chi si li fit parada indainnantis.
ammorighinài , vrb Definizione arregòllere e ammuntonare pedra a muridinas (muntones, muredhas) Sinonimi e contrari ammoderinare Etimo srd.
ammoriscài , vrb Definizione
fàere de colore niedhudu, regotu, su colore chi giaet a sa carrítzia su sole a meda
Sinonimi e contrari
abburare,
acotilai,
anniedhigai,
inniedhigai,
recòghere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
noircir,
brunir
Inglese
to get tanned
Spagnolo
broncear
Italiano
abbronzire
Tedesco
gebräunt werden.