A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ammontàre 1 , vrb: ammuntai, ammuntare, ammutare Definitzione pònnere cosa apitzu po carragiare; nau de su sole, fintzes intrare o cuare in s’orizonte / ammuntare su chelu a trudha = bolli fai una cosa chi… no fait! Sinònimos e contràrios ammantai, cuguzare, imbusciae, neulare / covacare | ctr. iscucuzare, iscugudhai, ismuntare Frases custa losa ammuntat sos restos de unu frade ◊ fit totu ammuntau in su mantedhu ◊ daghi faghiat fritu si ammuntiat una manta in codhos ◊ sa domita est ammuntada cun téula ◊ sa lughe no si atzendhet pro l'ammuntare! ◊ los at ammuntados s'umbra de una nue ◊ tia Maria si che ammontat s'isciallu e ch'essit ◊ su nie ammontat sa pastura 2. si nchi ammuntat su soi ◊ s'aera si ammuntat de nues ◊ su runzone fuit ammuntadu de s'assunzighedha ◊ apo a bènnere a ti ammuntare de carignos ◊ una lughe los at ammuntados Tradutziones Frantzesu couvrir Ingresu to cover Ispagnolu cubrir, tapar Italianu coprire Tedescu bedecken.

ammontricàre , vrb Definitzione pigare a cropos de pedra a meda, carragiare de pedra Sinònimos e contràrios apedreare, apedriai Frases sos Zudeos ant picadu sas predas pro l'ammontricare, ma Zesu si est prima cubadu e pustis at lassadu su témpiu (A.Mariani) Ètimu srd.

ammóntu , nm: ammuntu Definitzione su ammontare; calesiògiat cosa chi serbit po carragiare, a bestire / cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita Sinònimos e contràrios afiagnu, ammantu, assacarru, carrarzura, coguzu, cucutzura, cugutzadorza Frases a su piciochedhu ndhe dhi leat is ammontos po ndhe dhu fàere pesare! ◊ si est imboligau menzus in sos ammuntos e torrau a ormire ◊ a Cristos l'ant postu in sa rughe sen'ammuntu ◊ falaiat su lentore e deo sen'ammuntu! ◊ sa pinneta giughiat s'ammuntu de fenu e sida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couverture, tout ce qui sert à couvrir Ingresu everything useful to cover Ispagnolu ropa Italianu tutto ciò che serve per coprire, vestiàrio Tedescu Kleiderbestand.

ammoràda , nf: amorada Definitzione sa fémina ammorandho, chi at giau su foedhu ca dh’ant domandhada a pobidha Sinònimos e contràrios fidantzada, inamorada, isposa Frases est lébia che carignu de manu de amorada Ètimu srd.

ammoradòre , agt, nm: amoradore Definitzione chi o chie est ammorandho Sinònimos e contràrios ammoradu, ammorajolu Frases duos ammoradores giuchent caras de sole e miradas límpias Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu amoureux Ingresu in love Ispagnolu enamorado Italianu innamorato Tedescu verliebt, Verliebte.

ammoràdu , pps, agt, nm: ammoratu, ammorau, amoradu, amoratu, amorau Definitzione de ammorare; chi o chie est ammorandho, o fintzes chi est innamorau, fidantzau, isposu; coment'e númene est fintzes unu frore de monte Sinònimos e contràrios ammoradore, ammorajolu / ciciugojuadu, cucú 1, lepirisposu 2. est amorau de sa prus bella 3. oje at colliu s'ammorau a dommo sua ◊ so isetendhe e disizendhe che giòvana ch'isetat s'amoradu ◊ amorados ndhe aias una chedha ◊ bogau mi ant a isposa sentza de tenni amorau! Tradutziones Frantzesu fiancé Ingresu engaged Ispagnolu novio Italianu fidanzato Tedescu verlobt, Verlobte.

ammoradúra , nf Definitzione su ammorare Sinònimos e contràrios ammoronzu Ètimu srd.

ammorajólu , agt: amoragiolu, amorajolu Definitzione nau de ómine o de fémina, chi istat ammorandho cun s'unu e cun s'àteru, chi dhi praghent is féminas (si est ómine) fintzes si no est una cosa esagerada e po cussu no própriu feminari, o chi dhi praghent is ómines (si est fémina), fintzes si no est própriu conchilébia Sinònimos e contràrios ammoradore, ammoratzadore, amoraditu, inamoraditu Frases si biet, ca ses amorajola ndhe amoras prus de chentu! Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.

ammoràre , vrb: amorai, amurai Definitzione totu su chi duos faent de bonu s'unu po s'àteru, ómine e fémina, candho funt isposos e s'istimant cun s'idea de si cojuare; betare istima a unu, a una, cricare, èssere sèmpere impare Sinònimos e contràrios fastigiai / abbaradhare, abbelare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai Frases oe comente fato a ti amorare? ◊ no ses menzus tue de sa chi so amorandhe ◊ sos tempos bellos si che sunt colados umpare chin su tempus de ammorare! ◊ bastat chi dh'amorit po dh'isposai, cussa dhu càrrigat de dinai puru! 2. totu sos chi la bident si ndhe ammorant de cantu atraet s'ermosura sua ◊ prite ti amoras, ca no cherjo a tie?! Terminologia iscientìfica ssl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu être fiancés, s'engager par une promesse de mariage Ingresu to be connected with Ispagnolu ser novios, llevarse bien con alguien Italianu avére una relazióne d'amóre, èssere fidanzati Tedescu ein Liebesverhältnis unterhalten, verlobt sein.

ammoràtu ammoràdu

ammoratzadòre , agt Definitzione chi dhi praghent is féminas, fintzes si no própriu feminari: chi amorat candho cun s'una candho cun àtera Sinònimos e contràrios ammorajolu, bagiariotu Ètimu srd.

ammoratzàre , vrb: amoraciai Definitzione cricare féminas (o ómines) ma chentza intentziones sérias, èssere a candho cun s'una a candho cun s'àtera, ma amoraciai est fintzes èssere in fastígius Sinònimos e contràrios alleporedhare, fastigiai Frases totus de tui mi portant isceda cun s’unu e cun s’àteru de amoraciai (Ant.Porceddu) 2. cussu amoraciàt cun is ogus e cun is fuedhus cun sa sorri de su predi e apustis dh'at domandada puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flirter Ingresu to flirt Ispagnolu ligar, flirtear Italianu amoreggiare Tedescu liebeln.

ammoràu ammoràdu

ammorerài ammoderài

ammorfodhàre ammalfudhàre

ammorfodhàu , pps, agt Definitzione de ammorfodhare; chi est a martitzu, tropu modhe po s’abba o àteru deasi chi at suspiu Sinònimos e contràrios ammerchedhau, ammolcodhadu.

ammorgodhàre , vrb: morgodhare Definitzione fàere tropu modhe de s'abba suspia (o fintzes de àtera cosa che a s'abba), intrare in s’abba / ammorgodhadu (nadu de ccn.) = chi tenit pagu ganas de trabballai, chi est firmu, ciciu chentza de fai Sinònimos e contràrios ammalfudhare, ammodhiae, incalchire Frases su colore de sa pedhe pariat prus iscuru de su grogore de s'arbéschia chi iscuzicabat sas pedulias chi ammorgodhabant sa domo ◊ su prus artu fit intrau chin sos istibalones a modhe bocàndheche a filu una soca ammorgodhada de abba ◊ cussos fint ómines ammorgodhaos in su fummàdicu de sos annos Ètimu srd.

ammorgodhàu , pps Definitzione de ammorgodhare Sinònimos e contràrios assuabbadu 2. ammorgodhau in su pessare suo, no si fit sapiu de sa pupa chi si li fit parada indainnantis.

ammorighinài , vrb Definitzione arregòllere e ammuntonare pedra a muridinas (muntones, muredhas) Sinònimos e contràrios ammoderinare Ètimu srd.

ammoriscài , vrb Definitzione fàere de colore niedhudu, regotu, su colore chi giaet a sa carrítzia su sole a meda Sinònimos e contràrios abburare, acotilai, anniedhigai, inniedhigai, recòghere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu noircir, brunir Ingresu to get tanned Ispagnolu broncear Italianu abbronzire Tedescu gebräunt werden.