arríu , nm: erriu,
irriu,
ribu* Definizione
camba de abba chi si arregollet in badhigos e badhes mannas e curret totu impare de is montes a bàsciu, a un'àteru erriu prus mannu e a su mare / min. arriixedhu
Sinonimi e contrari
arrinu,
fiúmene,
traghinu
Modi di dire
csn:
bènniri s'a. = falare, prenàresi de abba meda; a. calau = riu essidu, prenu prenu de abba de comente at próidu meda; a. mortu = sicu, sciutu, chi no bi curret abba; piscai in s'a. = triballare pro nudha; a. mudu (nadu de unu) = fartzu, unu chi no faedhat ma chi faghet comente s'àteru no s'ispetat; furriari s'a. = iscassiare s'abba de su riu pro abbare ortos
Frasi
arriu bell'arriu, lassaminci passai! ◊ s'arriu fut beniu in coma de matas, pruendi prus de otu diis ◊ dhu'iat tres arrius
Cognomi e Proverbi
smb:
Arriu, Arrius
/
prb:
arriu chi currit non pudescit ◊ arriu mudu tragadori
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
fleuve,
torrent
Inglese
river
Spagnolo
río
Italiano
fiume,
torrènte
Tedesco
Fluß,
Sturzbach.
arriuníri arreuníe
arrivàda arribbàda
arrivàre arribbài
arrivèsa arrevèsa
arrividíre , vrb Definizione istare abbaidandho, totu, coment'e cricandho, po crosidade, ca est logu nou Sinonimi e contrari castiai, iscrucugiare Frasi ite tenet, cussu, de arrividire in domo nosta?!
arrivíre , vrb Definizione lòmpere a unu logu, a unu puntu; giare a pitzu a unu po dhi fàere male Sinonimi e contrari arribbai, assuprire, bènnere, ciòmpere, lòmpere | ctr. tocai 1 Frasi pustis de una note de caminu peri sas vias aspras de su mundhu arrivit su poete a su giardinu (P.Casu) 2. bido infatu demóniu alteru currendhe in s'alcu prontu a mi arrivire.
arrivortèlla , nf: rivoltella Definizione
genia de arma de isparare, crutza de pòdere pigare a una manu
Sinonimi e contrari
pistola
Terminologia scientifica
rms
Traduzioni
Francese
revolver
Inglese
revolver
Spagnolo
revólver
Italiano
rivoltèlla
Tedesco
Revolver.
arrívu arríbbu 1
arríxi, arríxini arréxini 2
arríxini 1, arrízi , nm Sinonimi e contrari cagamèngia, ollerícinu, ozuerízine Etimo itl. ricine.
arròa , nf: arròglia, arroja, arroju, orroa, roja* Definizione genia de canale, badhigu, logu in fundhu prenu de abba, fintzes abba apojada, paule de abba, abba chi calat a undha a meda de allagare Sinonimi e contrari bacu / strasura, tàcinu, traghinu 2. su milli e novichentos e úndhichi che l'at picau s'arròglia (E.Espa) Terminologia scientifica slg.
arroadía , nf: arrodia, roadia Definizione genia de costuma de pedire e giare agiudu a parentes e amigos calecuna die a prantare bíngia o àteru trebballu mannu, in donu Modi di dire csn: arrodia de sarmentu = mànigu chi si faghet candho si prantat binza a totu sos chi bi ant azuadu; fai arrodia = fàghere arróliu, istare totu acurtzu de pare a chistionu in medas Etimo ltn. rogativa.
arròali , nm: arrobi,
arròele,
arroi,
arròili,
arroli,
orròali,
roi Definizione
genia de linna chi faet a mata manna
Sinonimi e contrari
chelcu
Frasi
una truma de carrogas si est parada peri is nais de un'arroli
Terminologia scientifica
mtm, Quercus pubescens
Etimo
ltn.
robore(m)
Traduzioni
Francese
rouvre
Inglese
durmast
Spagnolo
melojo
Italiano
roverèlla
Tedesco
Flaumeiche.
arròbba , nf: orrobba,
robba* Definizione
cosa téssia, cosia o de cosire; cosa bastat chi siat, cosas o benes chi si possedint (fintzes bestiàmene a tàgiu o a chedha)/ sa manu màua de s'arrobba = s'ala mala, sa chi depet istare a parte de intro de sa bestimenta
Sinonimi e contrari
cosa,
cótili,
interessu,
tessinzu,
traste
/
beltiàmine
Frasi
cussu no tenit arrobba e dhi bis sempri su própiu bistiri ◊ cussa est s'arrobba po unu bistiri
2.
s'arrobba ocannu est grassa ca tenit ebra meda
Cognomi e Proverbi
smb:
Arobba
Traduzioni
Francese
chose,
étoffe
Inglese
thing,
cloth
Spagnolo
cosa,
ropa
Italiano
còsa,
stoffa
Tedesco
Sache,
Stoff.
arrobbadòre , nm: orrobbadore Definizione chie idorrobbat o faet idorrobbatóriu Sinonimi e contrari irrobbadore*.
arrobbatía , nf: robbatia* Definizione trastu de coghina a ue si chistint cosas de papare, o fintzes aposentedhu serrau cun arretza de dhue passare aera ma chentza intrare bobbois.
arrobbatóriu , nm: orrobbatóriu Definizione fura manna fata a poderiu cun armas e in medas Sinonimi e contrari acrassadura, acrassamentu, irrobbamentu, irrobbatóriu*, issorrobbatóriu, sdorrobbatóriu / cdh. rubbatóriu, ttrs. arrubbatóriu Frasi ite bos creides, chi candho unu andhat a fàghere un'arrobbatóriu bi andhat cun su soneto?!
arròbi arròali
arròca , nf: orroca,
roca* Definizione
pedra, minerale, po su prus ammesturu de minerales, de duresa manna, chi format bona parte de sa crosta de sa Terra (su pígiu de fora), po su prus ammontada de terra e a tretos fora: si narat mescamente de cust'úrtima, chi essit a puntas, a bortas fintzes artas meda, a monte (es. is orrocas de Ulíana)
Sinonimi e contrari
marràgiu,
nodu 1,
pedra,
rochili
Frasi
su carrighinu nci fiat abbrincau peri is arrocas ◊ sa terra iat trémiu e is arrocas si fuant isperradas
Terminologia scientifica
mnr, slg
Traduzioni
Francese
roche,
rocher,
roc
Inglese
rock
Spagnolo
roca
Italiano
ròccia
Tedesco
Fels.