assupédhu , nm: supedhu* Definizione su torrare àlidu a cropu, mancamentu de s’àlidu chi faet a chie pranghet a meda; bémida, respiru chi si faet a pelea Sinonimi e contrari acoramentu, atzuconamentu, singurtu, sucúturu, surpúliu, tzuconi, tzúcuri / afandha, assúpidu, bémida, irbúfida. Frasi
assúpidu , nm: assupu,
súpidu Definizione
s'alenu chi s'intendhet in is bruncos o in prumones de chie respirat male (po maladia) o a forte (po pelea chi at leau)
Sinonimi e contrari
acalamamentu,
afandha,
afodogu,
afogu,
assenegu,
assubentu,
bémida,
irbúfida,
supedhu
Frasi
currendho a cuadhu intendhiat s'assúpidu de s'animale ◊ no dh'intendhes s'assúpidu de su minadore aferrau a s'orroca? (I.Patta)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
essoufflement
Inglese
breathlessness
Spagnolo
jadeo
Italiano
affanno
Tedesco
Atemnot.
assúpra assúa
assuprída , nf: suprida Definizione
su assuprire o lòmpere a unu logu, ma mescamente su lòmpere, betare manu o giare a pitzu a unu o a calecuna cosa po atripare, furare, trebballare
Sinonimi e contrari
assuprimentu,
benia
/
acirrada,
acollada,
afracada,
colpu,
infilipada,
lómpia
Frasi
a s'assuprida mia deretu si est calladu ca no cheriat a l'intèndhere ◊ a s'assuprida totugantos ant saludadu su mastru
2.
una bella assuprida li amus dadu oe, a su triballu: che ndhe amus fatu meda abberu! ◊ s'assuprida chi li at fatu lu at lassadu biaitu meru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
assaut,
attaque
Inglese
attack
Spagnolo
asalto
Italiano
assalto
Tedesco
Überfall.
assuprídu , pps, agt Definizione de assuprire; fintzes fruniu, chi tenet o portat calecuna cosa chi serbit (es. ainas) Sinonimi e contrari arribbau, lómpidu / forniu 2. istat mezus cue chi no in su bàntzigu, ancus chi assupridu de tremata e de manta de lana ◊ messendhe fint bene assupridos de pedhes de nanti e de manighiles.
assupriméntu , nm Definizione su assuprire, su bènnere; fintzes apretu, dificurtade Sinonimi e contrari acudida, assuprida, benia Modi di dire csn: pro a. = pro netzessidade, bisonzu; fàghere cosa in a. = impresse, a s'impressida Frasi s'assuprimentu de sa zente fit meda (P.Casu).
assupríre , vrb: suprire* Definizione
lòmpere a unu logu, lòmpere cun sa manu a una cosa, giare a pitzu a unu o a calecuna cosa (po fàere trebballu, atripare, furare o àteru); batire cosa, bènnere de cosa; contivigiare, fàere calecuna cosa; giare, aporrire
Sinonimi e contrari
acodie,
arrivire,
ciòmpere,
cròmpere,
lòmpere
/
agiudai,
batire,
donai,
frunire
| ctr.
andai,
tocai 1
Frasi
no bi assuprimus a fagher dinari gai meda pro cussa còmpora ◊ a ite ora assuprides a bidha? ◊ in cussu bi at assupridu zente e barigada mi che est s'ora ◊ tropu in artu est cussa cosa e dae terra no assupro a la leare ◊ si ti assupro a fuste ti ponzo in tàulas de letu! ◊ li sunt assupridos a lu mazare, ca l'ant agatadu solu
2.
in cudhu tempus de bisonzu issos mi ant assupridu ◊ dinari a nois no nos ndhe assuprit dae logu perunu
3.
sas notíscias de s'argumentu mi las at assupridas tia Cubeddu de S'Ulumedu (G.Addis)
Traduzioni
Francese
survenir
Inglese
to arrive,
to throw oneself
Spagnolo
sobrevenir,
lanzarse
Italiano
sopraggiùngere,
avventarsi
Tedesco
überraschend kommen.
assúpu assúpidu
assúra ansúra
assuràre assoràre
assuràu assoràtu
assurbitài , vrb Definizione bufare a tzichedhu a tzichedhu Sinonimi e contrari ticare Frasi assurbita assurbita m'iscinitzas is venas, mi alluatzas, mi arbigas e mi ponis forrogu Etimo srd.
assurcadúra , nf: surcadura* Sinonimi e contrari sulcamentu.
assurcàe, assurcài, assurcàre assulcài
assurdidàde , nf Definizione
cosa, chistione o arrexonamentu chi no tenet sétiu, chi no torrat paris cun s'iscopu chi iat a dèpere tènnere, chi no cuncordat
Traduzioni
Francese
absurdité
Inglese
absurdity
Spagnolo
absurdidad
Italiano
assurdità
Tedesco
Sinnlosigkeit.
assúrdu , agt Definizione
chi no tenet sétiu, chi no torrat paris e antzis est a iscórriu cun s'iscopu chi tenet o chi iat a dèpere tènnere
Sinonimi e contrari
| ctr.
lógicu
Traduzioni
Francese
absurde
Inglese
absurd
Spagnolo
absurdo
Italiano
assurdo
Tedesco
absurd.
assuriméntu , nm Sinonimi e contrari allurpidura, arràngulu, asuria, asurímini, isuria, limiore | ctr. bonugoro Etimo srd.
assuríu , agt: asuridu,
asuriu,
esuridu*,
isoridu Definizione
nau de unu, chi iat a bòllere cosa meda, chi iat a bòllere totu isse, chi no iat a bòllere lassare nudha a is àteros; si narat fintzes in su sensu de sidiu meda
Sinonimi e contrari
abbramidu,
àidu 1,
allimitzidu,
asuriosu,
aulidu,
codiciosu
/
aggantzadu,
coghedhu,
cringone,
ingurdone,
ispiceche,
issotzigadore,
limidu,
pistricu,
soridu,
sulieri,
susuncu,
tzecosu
/
sedidu
Frasi
is bècius contant a is piticus custus contus po dhus imparai a èssiri ne trasseris e ne asurius ◊ torradindi a andai, istràngiu asuriu!
2.
so torrau a custa terra ammaghiada che ómine asuriu
Terminologia scientifica
ntl
Traduzioni
Francese
avide,
usuraire
Inglese
usurer,
avid
Spagnolo
ávido,
usurero
Italiano
àvido,
usuràio
Tedesco
gierig.
assurragàre assorrogàre