bóltu , nm Definizione cumpridura de s'ingraidànscia / batire a b. s'ingradiatia = cumprire s'i. cun s'illieronzu a tempus sou Frasi si cherides chi batat a boltu s'ingradiatia, custa fémina devet àere su màssimu pasu e cheret contivizada in su mànigu (S.Saba) Terminologia scientifica vda.
boltulàre , vrb: bortulare,
botulare,
vortulare Definizione
furriare o fàere orrúere a terra, orrúere, betare apare sa cosa chentza órdine perunu lassandhodha posta a tréulu, pònnere sa cosa farrancas a susu
Sinonimi e contrari
botulare,
corriare,
fruschinare,
imbrotulare,
iscrucuedhai,
isvortulare,
lodhurare,
tambulare
Frasi
ant boltuladu su logu a fundhu in susu ◊ si su padronu tiat ischire in cale ora benit su ladru, tiat bizare e no si tiat lassare bortulare sa domo ◊ s'ampulla si est male posta che podet bortulare ◊ cussa cosa fit ritza ma ch'est bortulada
Etimo
ltn.
*vol(u)tulare
Traduzioni
Francese
renverser
Inglese
to overturn
Spagnolo
revolver,
volcar,
mezclar
Italiano
rivoltare,
rovesciare
Tedesco
umkehren,
umwerfen.
bólu , nm: volu Definizione
su bolare; nualla, truma de pigiones / min. bolighedhu
Sinonimi e contrari
bóbidu
/
truma
Modi di dire
csn:
in d-unu bolu = in d-unu sinnu; leare su bolu = pesàresi a bolare; andhare a b. = andhare in boleos, a boladura; tocare sas campanas a b. = sonare a meda, arrepicai; picare a ccn. in bolos e in bentos = in boleos, coment'e faghíndhelu bolare
Frasi
sos puzones isterrent bolu ◊ catzadore fentomadu, cussu: coglit sa perdija a su bolu! ◊ che rundhinella lizera pro poder bènnere a cue su bolu pesare dia
2.
unu bolu de puzones ◊ in altu si bidiant bolos de untulzos bramosos de godire sos ismulzos cun calchi ispéigu in punta de una serra (A.Casula)
3.
ballandhe, cudha fémina la picabo in bolos e in bentos, totu la ghighinabo!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vol
Inglese
flight
Spagnolo
vuelo,
bandada
Italiano
vólo,
stórmo
Tedesco
Flug,
Fliegen,
Schar.
boluntàdi bolontàde
boluzàre bolizàre
bòlza bòlla
bòmba , nf, nm: bomma Definizione
genia de papare fatu cun petza mólia a bocitedhas tundhas matuchedhas: nodias is bombas de is isposos
Frasi
còmpora peta maghinada, chi a mesudie faghimus bombas! ◊ a papai fadiat bombas de petza de cuadhu
Terminologia scientifica
mng
Etimo
itl.
bomba
Traduzioni
Francese
croquette
Inglese
rissole
Spagnolo
albóndiga
Italiano
polpétta
Tedesco
Klops,
Frikadelle.
bòmba 1 , nf: bómbia 1 Definizione
genia de arma fata cun cosa chi iscópiat; si narat fintzes po cosa manna
Sinonimi e contrari
beterone
Frasi
sa bomba atómica at a fai a arrogus totu s'umanidadi coment'e unu picapetza ◊ sa zente de sa Terra cheret paghe e amore, no bombas terrorosas!
2.
ite bómbia de péssighe, de figu!… ◊ ite bómbia de tródhiu!…
Terminologia scientifica
rms
Traduzioni
Francese
bombe
Inglese
bomb
Spagnolo
bomba
Italiano
bómba
Tedesco
Bombe.
bombàghe bambàche
bombardadòre , nm Definizione chie bombardat, betat bombas Sinonimi e contrari bombarderi Etimo srd.
bombardài , vrb: bombardare,
bombordare,
bumbardare Definizione
betare bombas
Sinonimi e contrari
abbombiai
Frasi
me in Gonnus is americanus iant bombardau e iant fatu prus de centu mortus ◊ una noti iant bombardau su castedhu e ndi furiant arrutus is murus e ant tudau totu ◊ sos Americanos sunt bombardenne in Irak ◊ su tzocu mi fateit pensare a cussa nave de gherra chi bombardaiat
Traduzioni
Francese
bombarder
Inglese
to shell,
to bomb
Spagnolo
bombardear
Italiano
bombardare
Tedesco
bombardieren.
bombardaméntu , nm Definizione sa faina de betare bombas Frasi Castedhu fiat una citade ferta: medas domos derrutas, orrugas prenas de mortos, gente chi si fuiat a is bidhas timendho is bombardamentos ◊ candho est comintzau su bombardamentu inimicu si sunt ghetaos totus in terra.
bombardàre bombardài
bombardàu , pps, agt Definizione de bombardare; nau de logu, chi dh'ant bombardau, nau de domo, chi est betada apare, totu posta a tréulu 2. alichidí s'aposentu ca parit bombardau!
bombardéri, bombardiéri , nm: bumbalderi Definizione
prus che àteru, aeropranu armau de bombas
Sinonimi e contrari
bombardadore
Frasi
milli bombardieris si pesant a bolare in s'àera de Sardigna…◊ is bombarderis passànt a undadas a undadas ◊ is ogus mius iant biu un’àchili manna che un'aparéchiu bombarderi de tempus de guerra
Traduzioni
Francese
bombardier
Inglese
bomber
Spagnolo
bombardero
Italiano
bombardière
Tedesco
Bomber.
bombàre , vrb Definizione caciare, torrare de s'istògomo sa cosa chi unu at papau Sinonimi e contrari arrevesciai, bòmbere, bombitai, butare, caciae, gòmbere, istercorare 2. mànigat e bufat mancari ndhe li bombent sos ojos! ◊ nos ant gitu un'ingannu chi de cantu est duru e mannu noche bombat su terrinu. Etimo srd.
bombàre 1 , vrb Sinonimi e contrari ciopai, isciopai, iscartarare 1 Etimo srd.
bombàrra , nf Sinonimi e contrari bomba 1 Terminologia scientifica rms.
bombè, bombèi bambè
bòmbere , vrb Definizione
caciare, torrare de s'istògomo sa cosa chi unu at papau, nau fintzes in su sensu de bogare cosa meda; èssere a conos, àere gana de caciare; orròschere a unu; pagare o prànghere po su male fatu: s'impreat prus che àteru a pps. (bómbidu, bómbiu) o a inf. / bòmberenche su frocu de s'ànima = catzàrendhe sos ogros, caciaindi totu
Sinonimi e contrari
arrevesciai,
bombare,
bombitai,
butare,
caciae,
gòmbere,
istercorare
/
marigai
Frasi
est a cónios e comintzandhe a bòmbere ◊ sa miniera aiat incomintzatu a bòmbere abba chi s'aiat piligatu rocas, funnos e donzi cosa ch'imbeniat ◊ ambos duos si aiant apompiatu su chi nche aiat bómbitu su frastinzu
2.
como los apo bómbidos custos argas de muntonarzu chi no ischint fàghere àteru si no dare ifadu a s'àteru!
3.
addaghi mi che segas ben'ene sa passéntzia che la bombes totu a una bia!
Etimo
ltn.
vomere
Traduzioni
Francese
vomir,
avoir du dégoût pour…
Inglese
to vomit,
to loathe sthg
Spagnolo
vomitar
Italiano
vomitare,
avére qlc. a nàusea
Tedesco
brechen,
vor etwas Ekel empfinden.