béndira béndhia
bèndiri bèndhere
bendirítzu bendherítzu
bendiròi bendhidòre
béndita béndhia
bendòni , nm Definizione donniuna de is tiras chi pendhent de sa mitra de is píscamos.
benduréri bendhuléri
bène , avb, nm, iscl: bèni,
vene Definizione
manera de fàere is cosas adata a s'iscopu, adderetu, cunforma a una régula morale; totugantu su chi est bonu
Sinonimi e contrari
adderetu,
afilu
/
meda
| ctr.
male
Modi di dire
csn:
fai una cosa mellus bèni = menzus; bèniri a bèni = benner bene, a betu, andhare bene; su pagu bene de… = s'ispaciau de…, su colzu, su biadu de…; chèrrere unu bene macu = a ammachiadura, meda; bene fatu = chi est zustu, bonu, méritu (nadu de un'assione, de unu cumportamentu); fatu bene = chi est fatu cun arte, cun pratighesa, a régula (nadu de unu triballu o cosas gai); fai bèni e bai in galera! = faghe bene ma no aisetes recupessa (antzis est dàbbile chi ti torrent male); bene cun bene = bèni meda, própiu bèni, a fini a fini; pagubbene, pagu bèni!, pagu bèni miu!… (nadu a làstima) = ite mi siat su bene!, cale bene?!…, nudha!, tropu pagu!, siscuru a mie!; bene pro me!… = (nau cun ironia) mali po mimi, a dannu miu
Frasi
sas cosas cherent fatas bene ◊ faghindhe goi mi ndhe agato bene, mi ndhe bido bene ◊ custu triballu comente l'as fatu no andhat bene ◊ mirai a bèni custu coru miu! ◊ oe no mi andhat bene a fàghere cussa faina ◊ bene meda: mi ndhe allegro! ◊ custu trabballu comenti dh'as fatu andat bèni
2.
pro su bene chi ti cherzo tia fàghere donzi cosa ◊ podimis tènnere benes pro ndhe dare ◊ chi s'istrexiat su mucu fadiat mellus bèni! ◊ lea sa meighina ca ti faghet bene ◊ est unu bene a prantare àrbures ◊ ci fiant centu ogus iscochendu su bèni po mali e su mali po sèi etotu
3.
tandho si agataiat su pagu bene de Antoni
4.
in su stani nostu nci sunt unu bèni de mangonis mannus ◊ mi paret chi est a arriscare unu bene de dinari chentza garantzia de su balanzu ◊ ant chistionadu unu bene de ora ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ che ndh'at, de bene de férula, inoghe!…
5.
bene, bene meda, mi ndhe allegro! ◊ si annischitzais ca si nci ghetant a galera: a sa fruca iat a èssi mellus e prus bèni fatu! ◊ at fatu un'iscutinada de abba, ma bene cun bene no bi at próidu etotu ◊ mancu abbaidadu apo, bene cun bene! ◊ mi ponzo cudha cosa, bene pro me…, e guastu mi at sas manos! ◊ fato s'aconcada, bene pro me!…, e pérdidu ndhe apo totu ◊ como s'abba za che la tenimus ma, bene pro nois, comente ant créschidu sa pressione nos at fatu dannu! ◊ – E gopai no dh'agiudat? – Pagu bèni!…
Cognomi e Proverbi
smb:
Bene
/
prb:
faghe bene e no mires a chie ◊ su fai bèni no est mai connotu ◊ su fagher bene no perdet mai ◊ a chie faet bene, bene tenet
Etimo
ltn.
bene
Traduzioni
Francese
bien
Inglese
well,
good!,
property
Spagnolo
bien
Italiano
bène
Tedesco
gut,
Gut.
bène 1 , nm: bèni 1 Definizione is cosas, mescamente terras, domos e àteru, chi unu tenet; nau de unu o una, persona istimada meda Sinonimi e contrari interessu, sienda Modi di dire csn: connòschere, tocare, partire su bene, sos benes = connòsciri, tocai (in su sensu de pigai), pratziri sa siendha de sa famíllia; bènis istàbbilis = itl. bèni immòbili; fàere su bene a ccn. = intestare, lassare s'eréssia a ccn. Frasi sa pessone, si zuchet capu, fachet benes e àteru ◊ sos benes a chie ruent! 2. bene meu, no istes gai in pessamentu! Cognomi e Proverbi prb: ballit prus unu gustu chi no centu bènis.
benebeníu!, benebénniu! , iscl: benibeniu,
benénnidu Definizione
foedhu de prexu chi si narat saludandho s'istràngiu o a unu chi no si bidiat de tempus meda candho benit a nosi agatare
Frasi
sas benénnidas siedas, rúndhines, a domo mia! (Mossa)◊ benebénniu sias: sedi ca oje est festa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bienvenu
Inglese
welcome!
Spagnolo
bienvenido
Italiano
benvenuto!
Tedesco
willkommen!.
benebortzedídu , agt: beneprotzediu Definizione
chi tenet una manera de fàere arrespetosa po chie dhi at fatu bene o fintzes cun àtere
Sinonimi e contrari
comedidu
| ctr.
discannotu,
malebortzedidu,
isconnóschidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aimable
Inglese
polite
Spagnolo
amable,
gentil,
cortés
Italiano
cortése
Tedesco
höflich.
bénechi , avb, cng: bénichi, bènzachi, bénzichi, énichi, ínzichi Definizione benit chi, arresurtat chi, acontesset chi…, funt naendho chi… apo inténdhiu chi…, bolet nàrrere chi…, si biet chi…: in is pregontas giaet un'idea de duda, in is arrespostas giaet un'idea de seguresa coment'e cosa ischípia de àtere o chi si podet cumprèndhere de calecunu indítziu Sinonimi e contrari nachi Frasi - E bénechi ant fatu goi? - Nachi! ◊ bénichi santamente at guvernadu e bona fama in su mundhu at lassadu (S.Mongili)◊ e bénichi che li est essidu su teracu e como est chentza neune! ◊ bènzachi no ischias chi sa sedha pítigat su cadhu?! ◊ - Ma tandho l'ant arrestadu de abberu? - Bénichi! 2. bénichi no l'ischiat, su pisedhu, ite li ant nadu! ◊ - Si ch'est essidu dai chito, già est andhadu a trabagliare! - Bénichi! Etimo srd.
benedissiòne , nf: beneditzioni,
beneiscione,
beneissione,
beneissone Definizione
singiale o foedhos de bonu, cosa de bonu
Sinonimi e contrari
cdh. biniditzioni
| ctr.
maladissione
Frasi
a s'agabbada de sa missa su preíderu daet sa benedissione ◊ sa beneditzioni ndi dhi fait andai su súidu mau ◊ sa mama lis at dadu sa benedissione e che los at lassados andhare ◊ cun sa beneditzioni de Deus, si promitint amori "in sa bona e in sa mala sorti"
Etimo
ltn.
benedictione(m)
Traduzioni
Francese
bénédiction
Inglese
blessing
Spagnolo
bendición
Italiano
benedizióne
Tedesco
Benediktion,
Segen,
Segnung.
benedítu , pps, agt: benedíxiu, beneitu Definizione de beneíghere Sinonimi e contrari venitu | ctr. mabaditu Modi di dire csn: cosa benedita = chi portat benedissione, chi l'ant beneita; erba benedita = geum urbanum Frasi benedita siat sa conca chi dh’at fata, custa cantzoni! ◊ su píscamu non poteit nàrrere sa missa intro de sa crésia chi aiat beneitu ca sa zente fit meda 2. benedita ses tui tra totus is féminas e beneditu est su frutu de is intragnas tuas, Gesús ◊ sa mama li at postu una rughítula beneita a su fizu ◊ ispero chi bos andhet totu bene in sa vida e chi siazis beneitos e cuntentos!
beneditziòni benedissiòne
benedíxi, benedíxiri , vrb: beneíchere,
beneígere,
beneíghere,
beneígiri,
beneíxere,
beníchere,
veneíchere Definizione
giare sa beneditzione, beneditziones, augurare bene / pps. beneditu, beneígiu, beneitu, beneíxiu
Sinonimi e contrari
| ctr.
malaígere
Frasi
deo bos beneico e bos beneicat Deus e Maria! ◊ as a beníchere su lentore chi ammódhicat s'ispina ◊ patriotu sardu non timit sa morti: s'ant a benedixi is santus e Maria! ◊ Deus ti benedixat, fillu miu! ◊ Mussegnore, a intrates a beneíchere sa créjia? ◊ beneichie sos chi bos maleichent!
Etimo
ltn.
benedicere
Traduzioni
Francese
bénir
Inglese
to bless
Spagnolo
bendecir
Italiano
benedire
Tedesco
segnen.
benedíxiu benedítu
beneducàdu , agt Definizione chi est educau, educau comente si depet, a dovere Sinonimi e contrari benacostumadu.
benefàchere , nm: bonuvàghere Definizione su fàere bene, cosas de bonu Sinonimi e contrari | ctr. maluvàiri Frasi su benefàchere no benit mancu mai Etimo srd.
benefatòre, benefatòri , agt, nm Definizione
chi o chie faet bene, cosas bonas, òperas de bonu
Sinonimi e contrari
| ctr.
malafatore
Frasi
sos lúmenes de sos benefatores chi ant postu su dinari pro fàghere sa créxia los ant iscritos in d-una lastra de màlmaru ◊ de is benefatoris fatzeus memória!
Traduzioni
Francese
bienfaiteur
Inglese
benefactor
Spagnolo
bienhechor
Italiano
benefattóre
Tedesco
wohltätig,
Wohltäter.