ciolíriu, ciolíru chibíru
ciómigu , agt: tzómigu Definizione chi tenet pecu, difetu (mescamente a is ogos).
ciòmpere , vrb: còmprere, giòmpere, lòmpere, zòmpere Definizione arribbare a unu certu puntu, a su puntu giustu, nau siat po tretu fatu camminandho e siat po frutos, po tempus; betare farrancas, is manos a unu po dh'iscúdere (deasi pigat fintzes unu cmpl. ogetu e ausiliàriu àere), o a una cosa po ndhe dha leare, po si dha papare / pps. ciómpidu, ciómpiu Sinonimi e contrari abberare, arribbai, assuprire, còchere Frasi in allegria finas a ciòmpere chent'annos! ◊ ndhe ciompimus a pasa a pasa, istracos e sudoraos ◊ ti ciompat su profumu paris chin custa voche! ◊ ciughiat una vestàglia chi che li ciompiat a pes 2. daghi su frutu est ciómpidu paltorit 3. cudhu fit a manizadas e a unu tzertu puntu fit timendhe chi l'aret ciómpida ◊ eo creia chi lu ciompiat malamente candho l'at bidu cioghendhe a làmpinas de nie!(S.Saba) Etimo ltn. complere.
cionài , vrb Definizione su murrungiare de is procos Frasi una cedha de centu porcedhus andànt cionendi in su sartu (F.Carlini).
ciònca , nf: (sa c. = nr. saciònca)
tonca,
tzonca* Definizione
genia de pigione chi essit a denote: in Sardigna che abbitat in passera, passat s'ierru e nidat puru; si narat fintzes de unu a disprétziu
Sinonimi e contrari
antzonca,
tzonchita
Frasi
s'aju sou fit a intèndhere píulos de cionca in note de luna
2.
cun tui seu torrara che una cionca canura!
Terminologia scientifica
pzn, otus scops
Traduzioni
Francese
petit duc
Inglese
horned owl
Spagnolo
autillo
Italiano
assiuòlo
Tedesco
Zwergohreule.
ciòncia , nf: tzonca 2 Sinonimi e contrari ciodha, imbreachera, tzuadhina 1 Frasi cussa est ciòncia malésiga! Cognomi e Proverbi smb: Cioncia.
cionciàre , vrb Definizione
pigare una ciòncia, una cotura, imbriagare
Sinonimi e contrari
aciumai,
atzoncare
Traduzioni
Francese
pinter
Inglese
to booze
Spagnolo
emborracharse
Italiano
sbevazzare
Tedesco
unmäßig trinken.
ciónciu , nm Definizione genia de petonadura de is pilos de sa fémina chi abbarrant coment'e imbodhigaos a cricu tundhu in sa sedha de su cúcuru (unu pagu a cara a desegus) Sinonimi e contrari cacariolu, cocoiledhu, cucajone, cucale, cuchedha, cucurinu, picioce.
cióncu , agt Definizione imbriagu, cun sa conca leada de calecuna cosa (si narat de animale puru) Sinonimi e contrari atambainadu, irbadhinadu Frasi candho sa mente est cionca, tota sa vida ndh'est disisperada!
cionèdha , nf: agionedha*, gionedha Definizione conchedha, genia de istregighedhu de ortigu po umprire abba; ortigu coment'e a canale po pònnere cosa a papare Sinonimi e contrari conchedha 1, gupu, trobia Frasi in sa funtana frimmat e bufat s'abba dae sa cionedha.
ciònfra , nf Definizione
cosa chi si narat po erríere, pigare a befa, brullare fintzes de cosas sérias o nàrrere a errisu cosas chi podent fintzes ofèndhere; unu chi est pigau a befa
Sinonimi e contrari
allera,
arréula,
atrecu,
befa,
befinzu,
bisera,
ciacota,
cianfronella,
deleu,
dellezu,
dríngula,
iscàranu,
iséria,
mofa,
siera
Modi di dire
csn:
fàghere cionfra = abbefiare; miràresi a bessu de c. = coment'e pro befare
Frasi
eo a cionfra manna e a coglionu penso chi ndhe as a mòrrere de desizu! (A.Dettori)◊ intendhindhe cudhas peràulas, ambos si caglieint a sa muda mirèndhesi a bessu de cionfra
2.
fit unu rassu e tontu e in sa carrela fit sa cionfra de sos pisedhos
Etimo
crsn.
cianfornia
Traduzioni
Francese
raillerie
Inglese
scoffing
Spagnolo
mofa,
broma
Italiano
sbeffeggiaménto,
gabbo
Tedesco
Verhöhnung.
cionfradéri , agt Definizione chi costumat a cionfrare, a pigare in giru, a fàere brullas Sinonimi e contrari brullagiolu, brullanu, brulleri, buglista, ciascheri Frasi pro cussa manera forrighita e cionfradera, Pepedhu si fateit tristu Etimo srd.
cionfragiólu , agt Definizione
chi costumat a cionfrare, a pigare in giru, a fàere brullas, a istare befandho
Sinonimi e contrari
arrisingiosu,
befadore,
befajolu,
beferi,
befianu,
bufoneri,
bufulanu,
ciacoteri
/
ttrs. ciunfrajoru
Frasi
torrent sos cionfragiolos e buglistas chi faghiant de risu ischintolzare! (A.Pinna)
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mordant,
moqueur
Inglese
bitting
Spagnolo
mofador
Italiano
mordace,
motteggiatóre
Tedesco
bissig.
cionfràre , vrb Definizione
pigare a befa, erríere po befa
Sinonimi e contrari
ciascare,
ciasconare
Frasi
as a essire unu molente e totu si ndhe ant a cionfrare ◊ tue ricu?! - narzeit cudhu - e leeit a ríere cionfrendhesindhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bafouer,
railler
Inglese
to mock
Spagnolo
mofar
Italiano
sbeffeggiare
Tedesco
verhöhnen.
ciòni , nm Definizione
genia de pigione chi nidat in is sueredos
Sinonimi e contrari
alialza,
alibinta,
arbiaxu,
mariannedha,
papadrigu,
passarellu,
passariàngia
Cognomi e Proverbi
smb:
Cioni
Terminologia scientifica
pzn, fringilla coelebs tyrrhenica
Traduzioni
Francese
pinson
Inglese
finch
Spagnolo
pinzón
Italiano
fringuèllo
Tedesco
Buchfink.
ciòpa ciòba
ciopài , vrb Sinonimi e contrari cherpai, isciopai Frasi mancai ti apas a ciopai, dèu ti apu a narri ca nou!
ciopàre , vrb: acrobai,
crobai,
crobare 1,
crobari,
cropare Definizione
pònnere a loba, impare a duos a duos, unire cun calecuna cosa (es. púncias, incàsciu), fintzes andhare de acordu; bènnere apare cun is manos po s'iscúdere
Sinonimi e contrari
acopiare,
agiobare,
allobae,
aparigai,
cofare
/
certai,
crazugai,
tipilire
| ctr.
iscrobai
Frasi
aiat imparatu deretu a cropare su zuvu a su zuvale ◊ custos ribos si cropant apare
2.
is piciochedhus chi tra issus crobant acabbant sempri mali
Etimo
ltn.
cop(u)lare
Traduzioni
Francese
apparier
Inglese
to pair
Spagnolo
acoplar,
aparear
Italiano
appaiare
Tedesco
paaren.
ciopiciópi , avb: topitopi*,
tzopitzopi Definizione
manera de camminare de chie est tzopu
Sinonimi e contrari
atzopiatzópia,
topigatópiga
/
ttrs. tzambigatzàmbiga
Traduzioni
Francese
boiteux
Inglese
limping
Spagnolo
cojo
Italiano
zoppicante
Tedesco
lahmend.