A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ciolíriu, ciolíru chibíru

ciómigu , agt: tzómigu Definitzione chi tenet pecu, difetu (mescamente a is ogos).

ciòmpere , vrb: còmprere, giòmpere, lòmpere, zòmpere Definitzione arribbare a unu certu puntu, a su puntu giustu, nau siat po tretu fatu camminandho e siat po frutos, po tempus; betare farrancas, is manos a unu po dh'iscúdere (deasi pigat fintzes unu cmpl. ogetu e ausiliàriu àere), o a una cosa po ndhe dha leare, po si dha papare / pps. ciómpidu, ciómpiu Sinònimos e contràrios abberare, arribbai, assuprire, còchere Frases in allegria finas a ciòmpere chent'annos! ◊ ndhe ciompimus a pasa a pasa, istracos e sudoraos ◊ ti ciompat su profumu paris chin custa voche! ◊ ciughiat una vestàglia chi che li ciompiat a pes 2. daghi su frutu est ciómpidu paltorit 3. cudhu fit a manizadas e a unu tzertu puntu fit timendhe chi l'aret ciómpida ◊ eo creia chi lu ciompiat malamente candho l'at bidu cioghendhe a làmpinas de nie!(S.Saba) Ètimu ltn. complere.

cionài , vrb Definitzione su murrungiare de is procos Frases una cedha de centu porcedhus andànt cionendi in su sartu (F.Carlini).

ciònca , nf: (sa c. = nr. saciònca) tonca, tzonca* Definitzione genia de pigione chi essit a denote: in Sardigna che abbitat in passera, passat s'ierru e nidat puru; si narat fintzes de unu a disprétziu Sinònimos e contràrios antzonca, tzonchita Frases s'aju sou fit a intèndhere píulos de cionca in note de luna 2. cun tui seu torrara che una cionca canura! Terminologia iscientìfica pzn, otus scops Tradutziones Frantzesu petit duc Ingresu horned owl Ispagnolu autillo Italianu assiuòlo Tedescu Zwergohreule.

ciònca 1 , nf: sonca 1, tzonca 1 Sinònimos e contràrios bàilcu, violedha.

ciòncia , nf: tzonca 2 Sinònimos e contràrios ciodha, imbreachera, tzuadhina 1 Frases cussa est ciòncia malésiga! Sambenados e Provèrbios smb: Cioncia.

cionciàre , vrb Definitzione pigare una ciòncia, una cotura, imbriagare Sinònimos e contràrios aciumai, atzoncare Tradutziones Frantzesu pinter Ingresu to booze Ispagnolu emborracharse Italianu sbevazzare Tedescu unmäßig trinken.

ciónciu , nm Definitzione genia de petonadura de is pilos de sa fémina chi abbarrant coment'e imbodhigaos a cricu tundhu in sa sedha de su cúcuru (unu pagu a cara a desegus) Sinònimos e contràrios cacariolu, cocoiledhu, cucajone, cucale, cuchedha, cucurinu, picioce.

cióncu , agt Definitzione imbriagu, cun sa conca leada de calecuna cosa (si narat de animale puru) Sinònimos e contràrios atambainadu, irbadhinadu Frases candho sa mente est cionca, tota sa vida ndh'est disisperada!

cionèdha , nf: agionedha*, gionedha Definitzione conchedha, genia de istregighedhu de ortigu po umprire abba; ortigu coment'e a canale po pònnere cosa a papare Sinònimos e contràrios conchedha 1, gupu, trobia Frases in sa funtana frimmat e bufat s'abba dae sa cionedha.

ciònfra , nf Definitzione cosa chi si narat po erríere, pigare a befa, brullare fintzes de cosas sérias o nàrrere a errisu cosas chi podent fintzes ofèndhere; unu chi est pigau a befa Sinònimos e contràrios allera, arréula, atrecu, befa, befinzu, bisera, ciacota, cianfronella, deleu, dellezu, dríngula, iscàranu, iséria, mofa, siera Maneras de nàrrere csn: fàghere cionfra = abbefiare; miràresi a bessu de c. = coment'e pro befare Frases eo a cionfra manna e a coglionu penso chi ndhe as a mòrrere de desizu! (A.Dettori)◊ intendhindhe cudhas peràulas, ambos si caglieint a sa muda mirèndhesi a bessu de cionfra 2. fit unu rassu e tontu e in sa carrela fit sa cionfra de sos pisedhos Ètimu crsn. cianfornia Tradutziones Frantzesu raillerie Ingresu scoffing Ispagnolu mofa, broma Italianu sbeffeggiaménto, gabbo Tedescu Verhöhnung.

cionfradéri , agt Definitzione chi costumat a cionfrare, a pigare in giru, a fàere brullas Sinònimos e contràrios brullagiolu, brullanu, brulleri, buglista, ciascheri Frases pro cussa manera forrighita e cionfradera, Pepedhu si fateit tristu Ètimu srd.

cionfragiólu , agt Definitzione chi costumat a cionfrare, a pigare in giru, a fàere brullas, a istare befandho Sinònimos e contràrios arrisingiosu, befadore, befajolu, beferi, befianu, bufoneri, bufulanu, ciacoteri / ttrs. ciunfrajoru Frases torrent sos cionfragiolos e buglistas chi faghiant de risu ischintolzare! (A.Pinna) Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mordant, moqueur Ingresu bitting Ispagnolu mofador Italianu mordace, motteggiatóre Tedescu bissig.

cionfràre , vrb Definitzione pigare a befa, erríere po befa Sinònimos e contràrios ciascare, ciasconare Frases as a essire unu molente e totu si ndhe ant a cionfrare ◊ tue ricu?! - narzeit cudhu - e leeit a ríere cionfrendhesindhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bafouer, railler Ingresu to mock Ispagnolu mofar Italianu sbeffeggiare Tedescu verhöhnen.

ciòni , nm Definitzione genia de pigione chi nidat in is sueredos Sinònimos e contràrios alialza, alibinta, arbiaxu, mariannedha, papadrigu, passarellu, passariàngia Sambenados e Provèrbios smb: Cioni Terminologia iscientìfica pzn, fringilla coelebs tyrrhenica Tradutziones Frantzesu pinson Ingresu finch Ispagnolu pinzón Italianu fringuèllo Tedescu Buchfink.

ciòpa ciòba

ciopài , vrb Sinònimos e contràrios cherpai, isciopai Frases mancai ti apas a ciopai, dèu ti apu a narri ca nou!

ciopàre , vrb: acrobai, crobai, crobare 1, crobari, cropare Definitzione pònnere a loba, impare a duos a duos, unire cun calecuna cosa (es. púncias, incàsciu), fintzes andhare de acordu; bènnere apare cun is manos po s'iscúdere Sinònimos e contràrios acopiare, agiobare, allobae, aparigai, cofare / certai, crazugai, tipilire | ctr. iscrobai Frases aiat imparatu deretu a cropare su zuvu a su zuvale ◊ custos ribos si cropant apare 2. is piciochedhus chi tra issus crobant acabbant sempri mali Ètimu ltn. cop(u)lare Tradutziones Frantzesu apparier Ingresu to pair Ispagnolu acoplar, aparear Italianu appaiare Tedescu paaren.

ciopiciópi , avb: topitopi*, tzopitzopi Definitzione manera de camminare de chie est tzopu Sinònimos e contràrios atzopiatzópia, topigatópiga / ttrs. tzambigatzàmbiga Tradutziones Frantzesu boiteux Ingresu limping Ispagnolu cojo Italianu zoppicante Tedescu lahmend.