codiàrba , nf Definizione genia de erba Sinonimi e contrari araminzu, arramanarxu, cannajoni 1, eràmine, ereminzu, gràmene, ilaila, norodhàsile, orgodhàsile, pastudrèmini Terminologia scientifica rba Etimo srd.
codiàre , vrb: acodiare,
cuidare 1 Definizione
lassare agoa a ccn. o una cosa camminandho passandho prus ainnanti, lassare cosa chentza fàere, chentza ndhe dha leare, lassare e bastat coment'e candho unu s'imméntigat, lassare o fintzes acabbare de fàere cosa; andhare aifatu de s'arrastu / no codiare cosa = furai totu
Sinonimi e contrari
acadiare,
acogiai,
cambare,
cogiai,
coigiare,
incoizare,
lassai,
scaresci
/
sensai
| ctr.
pigai,
furai
Frasi
essit foras de su semenadu e totora l'intórticat s'aradu o códiat terrinu ancora intreu ◊ su maridu fit mortu e l'at codiada sola chin sos fizos ◊ su teracu si at codiau sa ghistrale ◊ mamma aprontaiat donzi cosa, chena cuidare sas lezes
2.
no nche codiabat sa missa mancu pro sas cosas prus bellas de custu mundhu
3.
fae e chibudha, basolu, patatu e azu… no codiaias nudha! ◊ de matzone aumentant sos delitos: - no códiat porchedhu e ne anzone (D.Mele)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
laisser qqnqqch derrière soi,
oublier qqch
Inglese
to omit,
to disregard
Spagnolo
colar,
dejar
Italiano
lasciare indiètro
Tedesco
unterlassen,
jdn. zurücklassen.
codiàrzu codiàlzu
códice , nm: códitze,
códixi Definizione
leis e normas de unu logu arregortas impare totu a unu; sistema de sinnos; paperis iscritos a manu de is tempos antigos / genias de códice: penale, civile, militare, e àteru, segundhu de ite chistione si tratat in is leis; códice de aviamentu postale = sos números chi distinghent una bidha, una tzitade (o apendítziu) pro indiritzare sa posta in pabilu; c. iban: sistema internatzionale de identificatzione de unu contu in banca; c. ISBN: identíficat un'òpera pubblicada a istampa
Traduzioni
Francese
code
Inglese
code
Spagnolo
código,
códice
Italiano
còdice
Tedesco
Gesetzbuch.
codícia , nf: (co-dí-ci-a)
codíssia,
cudíssia,
gudítzia Definizione
disígiu mannu, gana forte de tènnere una cosa, de godimentu
Sinonimi e contrari
abudesa,
agodíssia,
agudéntzia,
arràngulu,
asuréntzia,
asuria,
limiore
/
afródhiu
2.
teniat sa codíssia de àere unu fizu preíderu ◊ sa codíssia t'ispinghet dogni die piús atesu pro giòmpere a s'arcanu (G.Porcheddu)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
avidité,
ambition
Inglese
ambition,
avidity
Spagnolo
codicia
Italiano
avidità,
ambizióne
Tedesco
Gier,
Ehrgeiz.
codiciósu , agt, nm: (co-di-ci-ó-su)
codissiosu,
cudissiosu Definizione
chi o chie tenet codíssia, gana forte de àere calecuna cosa, de lòmpere a un'iscopu
Sinonimi e contrari
abbissiosu,
abbramidu,
agudiciosu,
àidu 1,
assuriu,
aulidu
Frasi
cudissiosu e inguglione, brujat su logu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
ambitieux
Inglese
ambitious
Spagnolo
ambicioso,
codicioso
Italiano
ambizióso
Tedesco
ehrgeizig,
Ehrgeizige.
codiédhu , nm Definizione in cobertantza, cussu chi portat totu is códias, su dimóniu Sinonimi e contrari anemigu, antzipirri, arremínciu, coixedha, demóniu, foradenosu, lutzedhu, pudidinosu Etimo srd.
codígliu , nm Sinonimi e contrari brulla Etimo spn. codillo.
codigòne, codigòni , nm Definizione su frustale o fuste de sa coa, o fintzes ossu o rughe de crocas Sinonimi e contrari crogale, frustale Frasi su burràgliu pro sa tocadura giughet malandras, giughet s'ata de su codigone pista, iscolzolada, abbuscinada Terminologia scientifica crn.
codíle, codíli , nm Definizione carena, carenalzu, su corpus / de c. = forte, de agguantu (boes, ómines de bonu c., fintzes índula, caràtere) Frasi a si pesare a cumeradas gai chin megus no l'aiat fatu mai: fit de codile e bonu caràtere!
codilònga , nf Definizione genia de pigione Sinonimi e contrari codisàgala, coeta, coisàida, culisàida, culisaita, isposita, madisca, madiscedha, merreschedha, niacoa, tzantzigadita Terminologia scientifica pzn Etimo srd.
codína, códina , nf: corina 1,
cudina Definizione
genia de pedra chi essit a orrughedhos, a giarra; logu de terra a pigighedhu fine, de codina asuta; dhue at logu chi narant codina a sa cotzina de una mata, a s'arraighina grussa, e fintzes a s'orrugu curtzu chi abbarrat de unu cambu truncau, a sa linna grussa de su fundhu de sa bide / èssere conca de c. (nau de ccn.)= tostorrudu
Sinonimi e contrari
arroca,
cocoda,
code,
nodu
/
codinatu
/
cocina
/
cdh. cutina
Frasi
su fogu che est iscazandhe finas sas codinas ◊ su tretu uve si curriat su palu fit unu cucuredhu de cutina ◊ che est essidu e si che pasat in punta de una cudina
2.
ca est codina, nudha bi fiorit, s'erva comente naschet si che morit
3.
cussu pischedhu de casu fut tostu che codina ◊ ma tandu ses própiu codina: possíbbili chi no cumprendas?!
4.
bellos sos ranos bolendhe dae sa paza seberendhe e brinchendhe in sa codina! (B.Truddaju)
5.
cun sa corina de su sarmentu si arrustit sa pècia ◊ sa trapa bollit de corina, no pértia de frutu!◊ in su fogili dhue teniat unu fogu de codinas de lione
6.
cust'ómini est conca de codina e prus dhu pistas e prus est pertiassu! (G.C.Mameli)
Cognomi e Proverbi
smb:
Codina, Codinas
/
prb:
chie at dinare pastinzat binza in sa codina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
roc,
grésière
Inglese
rocky ground,
rock,
sandstone
Spagnolo
pedregal,
crestón
Italiano
suòlo roccióso,
ròccia,
arenària
Tedesco
felsiger Boden,
Sandstein.
codinagódina , avb Definizione andhare c. = cuatu cuatu, deasi abbellu de no si lassare sapire, a iscúsiu Sinonimi e contrari brainubbràinu, piotibioti.
codinài , vrb: codinare Definizione fàere sonu de pedra, sonu buidu, nau de sa mola candho est girandho chentza laore a mòlere Sinonimi e contrari iscodinai 2. s'incràs a mesudie mammai si che at codinadu totu su pudhu. Etimo srd.
codinàlla , nf Definizione cotzighinas, tzompas Sinonimi e contrari cotzigonalla Etimo srd.
codinàre codinài
codinàrzu , nm: cudinarju,
cudinarzu,
cutinàgliu Definizione
logu de codina, inue si bogat codina
Sinonimi e contrari
rocàgliu
Frasi
in cussos cudinarzos de terra sútile in maju sos orzos sont zai cambiandhe colore
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain caillouteux
Inglese
stony ground
Spagnolo
suelo pedregoso
Italiano
terréno sassóso,
di arenària
Tedesco
steiniger Boden.
codinàta , nf Definizione orroca pitica lada.