A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

codiàrba , nf Definitzione genia de erba Sinònimos e contràrios araminzu, arramanarxu, cannajoni 1, eràmine, ereminzu, gràmene, ilaila, norodhàsile, orgodhàsile, pastudrèmini Terminologia iscientìfica rba Ètimu srd.

codiàre , vrb: acodiare, cuidare 1 Definitzione lassare agoa a ccn. o una cosa camminandho passandho prus ainnanti, lassare cosa chentza fàere, chentza ndhe dha leare, lassare e bastat coment'e candho unu s'imméntigat, lassare o fintzes acabbare de fàere cosa; andhare aifatu de s'arrastu / no codiare cosa = furai totu Sinònimos e contràrios acadiare, acogiai, cambare, cogiai, coigiare, incoizare, lassai, scaresci / sensai | ctr. pigai, furai Frases essit foras de su semenadu e totora l'intórticat s'aradu o códiat terrinu ancora intreu ◊ su maridu fit mortu e l'at codiada sola chin sos fizos ◊ su teracu si at codiau sa ghistrale ◊ mamma aprontaiat donzi cosa, chena cuidare sas lezes 2. no nche codiabat sa missa mancu pro sas cosas prus bellas de custu mundhu 3. fae e chibudha, basolu, patatu e azu… no codiaias nudha! ◊ de matzone aumentant sos delitos: - no códiat porchedhu e ne anzone (D.Mele) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu laisser qqnqqch derrière soi, oublier qqch Ingresu to omit, to disregard Ispagnolu colar, dejar Italianu lasciare indiètro Tedescu unterlassen, jdn. zurücklassen.

codiàrzu codiàlzu

codiatúra , nf Definitzione su immentigare sa cosa Sinònimos e contràrios codiada, coizadura Ètimu srd.

códice , nm: códitze, códixi Definitzione leis e normas de unu logu arregortas impare totu a unu; sistema de sinnos; paperis iscritos a manu de is tempos antigos / genias de códice: penale, civile, militare, e àteru, segundhu de ite chistione si tratat in is leis; códice de aviamentu postale = sos números chi distinghent una bidha, una tzitade (o apendítziu) pro indiritzare sa posta in pabilu; c. iban: sistema internatzionale de identificatzione de unu contu in banca; c. ISBN: identíficat un'òpera pubblicada a istampa Tradutziones Frantzesu code Ingresu code Ispagnolu código, códice Italianu còdice Tedescu Gesetzbuch.

codícia , nf: (co-dí-ci-a) codíssia, cudíssia, gudítzia Definitzione disígiu mannu, gana forte de tènnere una cosa, de godimentu Sinònimos e contràrios abudesa, agodíssia, agudéntzia, arràngulu, asuréntzia, asuria, limiore / afródhiu 2. teniat sa codíssia de àere unu fizu preíderu ◊ sa codíssia t'ispinghet dogni die piús atesu pro giòmpere a s'arcanu (G.Porcheddu) Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu avidité, ambition Ingresu ambition, avidity Ispagnolu codicia Italianu avidità, ambizióne Tedescu Gier, Ehrgeiz.

codiciósu , agt, nm: (co-di-ci-ó-su) codissiosu, cudissiosu Definitzione chi o chie tenet codíssia, gana forte de àere calecuna cosa, de lòmpere a un'iscopu Sinònimos e contràrios abbissiosu, abbramidu, agudiciosu, àidu 1, assuriu, aulidu Frases cudissiosu e inguglione, brujat su logu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu ambitieux Ingresu ambitious Ispagnolu ambicioso, codicioso Italianu ambizióso Tedescu ehrgeizig, Ehrgeizige.

codiédhu , nm Definitzione in cobertantza, cussu chi portat totu is códias, su dimóniu Sinònimos e contràrios anemigu, antzipirri, arremínciu, coixedha, demóniu, foradenosu, lutzedhu, pudidinosu Ètimu srd.

codifía , nf Sinònimos e contràrios coisaia, culisàida Terminologia iscientìfica pzn.

codígliu , nm Sinònimos e contràrios brulla Ètimu spn. codillo.

codigòne, codigòni , nm Definitzione su frustale o fuste de sa coa, o fintzes ossu o rughe de crocas Sinònimos e contràrios crogale, frustale Frases su burràgliu pro sa tocadura giughet malandras, giughet s'ata de su codigone pista, iscolzolada, abbuscinada Terminologia iscientìfica crn.

codíle, codíli , nm Definitzione carena, carenalzu, su corpus / de c. = forte, de agguantu (boes, ómines de bonu c., fintzes índula, caràtere) Frases a si pesare a cumeradas gai chin megus no l'aiat fatu mai: fit de codile e bonu caràtere!

codilònga , nf Definitzione genia de pigione Sinònimos e contràrios codisàgala, coeta, coisàida, culisàida, culisaita, isposita, madisca, madiscedha, merreschedha, niacoa, tzantzigadita Terminologia iscientìfica pzn Ètimu srd.

codína, códina , nf: corina 1, cudina Definitzione genia de pedra chi essit a orrughedhos, a giarra; logu de terra a pigighedhu fine, de codina asuta; dhue at logu chi narant codina a sa cotzina de una mata, a s'arraighina grussa, e fintzes a s'orrugu curtzu chi abbarrat de unu cambu truncau, a sa linna grussa de su fundhu de sa bide / èssere conca de c. (nau de ccn.)= tostorrudu Sinònimos e contràrios arroca, cocoda, code, nodu / codinatu / cocina / cdh. cutina Frases su fogu che est iscazandhe finas sas codinas ◊ su tretu uve si curriat su palu fit unu cucuredhu de cutina ◊ che est essidu e si che pasat in punta de una cudina 2. ca est codina, nudha bi fiorit, s'erva comente naschet si che morit 3. cussu pischedhu de casu fut tostu che codina ◊ ma tandu ses própiu codina: possíbbili chi no cumprendas?! 4. bellos sos ranos bolendhe dae sa paza seberendhe e brinchendhe in sa codina! (B.Truddaju) 5. cun sa corina de su sarmentu si arrustit sa pècia ◊ sa trapa bollit de corina, no pértia de frutu!◊ in su fogili dhue teniat unu fogu de codinas de lione 6. cust'ómini est conca de codina e prus dhu pistas e prus est pertiassu! (G.C.Mameli) Sambenados e Provèrbios smb: Codina, Codinas / prb: chie at dinare pastinzat binza in sa codina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu roc, grésière Ingresu rocky ground, rock, sandstone Ispagnolu pedregal, crestón Italianu suòlo roccióso, ròccia, arenària Tedescu felsiger Boden, Sandstein.

codinagódina , avb Definitzione andhare c. = cuatu cuatu, deasi abbellu de no si lassare sapire, a iscúsiu Sinònimos e contràrios brainubbràinu, piotibioti.

codinài , vrb: codinare Definitzione fàere sonu de pedra, sonu buidu, nau de sa mola candho est girandho chentza laore a mòlere Sinònimos e contràrios iscodinai 2. s'incràs a mesudie mammai si che at codinadu totu su pudhu. Ètimu srd.

codinàlla , nf Definitzione cotzighinas, tzompas Sinònimos e contràrios cotzigonalla Ètimu srd.

codinàre codinài

codinàrzu , nm: cudinarju, cudinarzu, cutinàgliu Definitzione logu de codina, inue si bogat codina Sinònimos e contràrios rocàgliu Frases in cussos cudinarzos de terra sútile in maju sos orzos sont zai cambiandhe colore Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain caillouteux Ingresu stony ground Ispagnolu suelo pedregoso Italianu terréno sassóso, di arenària Tedescu steiniger Boden.

codinàta , nf Definitzione orroca pitica lada.