críspili, críspini , nm: críspiri Definizione in su letu antigu, una genia de cabadhete de linna ue si isterrent is tàulas in contu de arretza po fàere su paris e pònnere su sacone o sa banita in pitzu: peis e tàulas si narant pampalonis; a logos si narat fintzes a su canapè Sinonimi e contrari istrípide / cabadhete Etimo itl. trespide.
crispiòla , nf Definizione pértiga a usu de girónia po trubbare animale.
crispionàtzu , agt Definizione chi est a bisura de crispione, totu intrau apare, atrotigau Sinonimi e contrari crispionosu Etimo srd.
crispiòne, crispiòni , nm Definizione tupa o nae totu ispina, trobedhau Sinonimi e contrari berrisone, crisioni Frasi depiant illimpiai is campus de su crispioni e de su murdegu ◊ sas àrbures chentza tentas contu si sunt fatas a crispione Etimo srd.
crispionósu , agt Definizione chi est a bisura de crispione, intrau apare, atrotigau Sinonimi e contrari crispionatzu Etimo srd.
críspiri críspili
crispisòne crespisòne
críspu , agt: grispu Definizione
nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza
Sinonimi e contrari
arraspinosu,
arraspiosu,
faratzosu,
rafiganzosu,
raspitzu
/
càdriu,
chíbbalu,
chídrinu,
intrusciadu,
lestru
| ctr.
lísiu
/
acalamau,
lenu
Modi di dire
csn:
dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu
Frasi
sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas
2.
si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu
3.
mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras)
4.
no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju)
5.
l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire
6.
sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe!
Cognomi e Proverbi
smb:
Crispu
Etimo
ltn.
crispus
Traduzioni
Francese
crêpé,
rêche,
hérissé,
accéléré,
intense
Inglese
wrinkled,
intense,
bristly,
quick
Spagnolo
crespo,
intenso,
rápido
Italiano
créspo,
rùvido,
ìspido,
accelerato,
intènso
Tedesco
kraus,
rauh,
schnell,
stark.
crispúdu , agt Definizione
nau de orrobba, de pedhe, chi est a tzirbisas, a pinnigas; nau de unu, chi est arrennegau, arrennegosu, físchidu
Sinonimi e contrari
arritzonidu,
grisposu,
ingruciupidu,
strugnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ridé,
bourru
Inglese
grumpy,
wrinkled
Spagnolo
arrugado,
rugoso,
huraño
Italiano
grinzóso,
bùrbero
Tedesco
runzelig,
mürrisch.
crispúra , nf Definizione su èssere crispa, arrasposa tocandhodha, nau de una cosa Sinonimi e contrari raspidesa Frasi portàt pantalones de lana sarda ma pagu si ne incuràt de sa crispura (C.Sau).
crísta crílta
cristàgliu criltàllu
cristàle , nm Definizione su tretu prus artu de una teulada a duas abbas (o apagnadas), totu de longu Sinonimi e contrari ischina, rundha Terminologia scientifica dmo.
cristallína , nf Definizione
genia de erba grassa; a logos narant custu númene a sa birilla de imbidru
Terminologia scientifica
rba, Mesembryanthemum cristallinum
Traduzioni
Francese
ficoïde glaciale
Inglese
ice plant
Spagnolo
planta de hielo,
planta cristalina,
escarcha
Italiano
mesembrïàntemo
Tedesco
Eiskraut.
cristallínu , agt, nm Definizione
chi est o chi si paret che cristallu; in s'ogu, genia de lente chi atóbiat sa lughe a sa rétina
Sinonimi e contrari
límpidu
Frasi
si che lampat in s'abba cristallina
Terminologia scientifica
crn
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
cristallin
Inglese
crystalline (lens)
Spagnolo
cristalino
Italiano
cristallino
Tedesco
kristallen,
Linse.
cristallizài, cristallizàre , vrb Definizione
torrare o fàere a cristallos, nau de lícuidos chi si càgiant (o apedrant)
Sinonimi e contrari
imbidriare
Frasi
sos minerales si cristallizant totugantos in formas cabales, onzuna diferente de s'unu a s'àteru
Traduzioni
Francese
cristalliser
Inglese
to crystallize
Spagnolo
cristalizar
Italiano
cristallizare
Tedesco
kristallisieren.
cristàllu criltàllu
cristàllu 1 , nm Definizione
erba de cristallu: genia de erba chi faet in oros de mare, in terra salamata, bona po fàere soda
Sinonimi e contrari
curamaridus,
sassoini
Terminologia scientifica
rba, Salsola kali, Salsola soda
Traduzioni
Francese
salicorne
Inglese
glasswort
Spagnolo
salicor
Italiano
rìscolo,
sòda
Tedesco
Salzkraut,
Sodapflanze.
cristèle, cristère , nm Definizione
samunóngiu chi si faet a is istentinas
Sinonimi e contrari
gàita,
servissiale
Frasi
mi tenzat po iscujadu, ma a pònnere su cristele a unu runzinu sentensiadu mi paret boveria!
Etimo
spn.
clistel, clister
Traduzioni
Francese
clystère
Inglese
enema
Spagnolo
lavativa,
clistel,
cristel
Italiano
clistère
Tedesco
Klistier.
cristéri , nm Definizione genia de candheleri a tres candhelas po su sàpadu santu Sinonimi e contrari lumencristi, ristellu 1.