A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

críspili, críspini , nm: críspiri Definitzione in su letu antigu, una genia de cabadhete de linna ue si isterrent is tàulas in contu de arretza po fàere su paris e pònnere su sacone o sa banita in pitzu: peis e tàulas si narant pampalonis; a logos si narat fintzes a su canapè Sinònimos e contràrios istrípide / cabadhete Ètimu itl. trespide.

crispiòla , nf Definitzione pértiga a usu de girónia po trubbare animale.

crispionàtzu , agt Definitzione chi est a bisura de crispione, totu intrau apare, atrotigau Sinònimos e contràrios crispionosu Ètimu srd.

crispiòne, crispiòni , nm Definitzione tupa o nae totu ispina, trobedhau Sinònimos e contràrios berrisone, crisioni Frases depiant illimpiai is campus de su crispioni e de su murdegu ◊ sas àrbures chentza tentas contu si sunt fatas a crispione Ètimu srd.

crispionósu , agt Definitzione chi est a bisura de crispione, intrau apare, atrotigau Sinònimos e contràrios crispionatzu Ètimu srd.

críspiri críspili

crispisòne crespisòne

críspu , agt: grispu Definitzione nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza Sinònimos e contràrios arraspinosu, arraspiosu, faratzosu, rafiganzosu, raspitzu / càdriu, chíbbalu, chídrinu, intrusciadu, lestru | ctr. lísiu / acalamau, lenu Maneras de nàrrere csn: dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu Frases sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas 2. si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu 3. mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras) 4. no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju) 5. l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire 6. sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe! Sambenados e Provèrbios smb: Crispu Ètimu ltn. crispus Tradutziones Frantzesu crêpé, rêche, hérissé, accéléré, intense Ingresu wrinkled, intense, bristly, quick Ispagnolu crespo, intenso, rápido Italianu créspo, rùvido, ìspido, accelerato, intènso Tedescu kraus, rauh, schnell, stark.

crispúdu , agt Definitzione nau de orrobba, de pedhe, chi est a tzirbisas, a pinnigas; nau de unu, chi est arrennegau, arrennegosu, físchidu Sinònimos e contràrios arritzonidu, grisposu, ingruciupidu, strugnu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ridé, bourru Ingresu grumpy, wrinkled Ispagnolu arrugado, rugoso, huraño Italianu grinzóso, bùrbero Tedescu runzelig, mürrisch.

crispúra , nf Definitzione su èssere crispa, arrasposa tocandhodha, nau de una cosa Sinònimos e contràrios raspidesa Frases portàt pantalones de lana sarda ma pagu si ne incuràt de sa crispura (C.Sau).

crísta crílta

cristàgliu criltàllu

cristàle , nm Definitzione su tretu prus artu de una teulada a duas abbas (o apagnadas), totu de longu Sinònimos e contràrios ischina, rundha Terminologia iscientìfica dmo.

cristallína , nf Definitzione genia de erba grassa; a logos narant custu númene a sa birilla de imbidru Terminologia iscientìfica rba, Mesembryanthemum cristallinum Tradutziones Frantzesu ficoïde glaciale Ingresu ice plant Ispagnolu planta de hielo, planta cristalina, escarcha Italianu mesembrïàntemo Tedescu Eiskraut.

cristallínu , agt, nm Definitzione chi est o chi si paret che cristallu; in s'ogu, genia de lente chi atóbiat sa lughe a sa rétina Sinònimos e contràrios límpidu Frases si che lampat in s'abba cristallina Terminologia iscientìfica crn Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cristallin Ingresu crystalline (lens) Ispagnolu cristalino Italianu cristallino Tedescu kristallen, Linse.

cristallizài, cristallizàre , vrb Definitzione torrare o fàere a cristallos, nau de lícuidos chi si càgiant (o apedrant) Sinònimos e contràrios imbidriare Frases sos minerales si cristallizant totugantos in formas cabales, onzuna diferente de s'unu a s'àteru Tradutziones Frantzesu cristalliser Ingresu to crystallize Ispagnolu cristalizar Italianu cristallizare Tedescu kristallisieren.

cristàllu criltàllu

cristàllu 1 , nm Definitzione erba de cristallu: genia de erba chi faet in oros de mare, in terra salamata, bona po fàere soda Sinònimos e contràrios curamaridus, sassoini Terminologia iscientìfica rba, Salsola kali, Salsola soda Tradutziones Frantzesu salicorne Ingresu glasswort Ispagnolu salicor Italianu rìscolo, sòda Tedescu Salzkraut, Sodapflanze.

cristèle, cristère , nm Definitzione samunóngiu chi si faet a is istentinas Sinònimos e contràrios gàita, servissiale Frases mi tenzat po iscujadu, ma a pònnere su cristele a unu runzinu sentensiadu mi paret boveria! Ètimu spn. clistel, clister Tradutziones Frantzesu clystère Ingresu enema Ispagnolu lavativa, clistel, cristel Italianu clistère Tedescu Klistier.

cristéri , nm Definitzione genia de candheleri a tres candhelas po su sàpadu santu Sinònimos e contràrios lumencristi, ristellu 1.