críspili, críspini , nm: críspiri Definitzione in su letu antigu, una genia de cabadhete de linna ue si isterrent is tàulas in contu de arretza po fàere su paris e pònnere su sacone o sa banita in pitzu: peis e tàulas si narant pampalonis; a logos si narat fintzes a su canapè Sinònimos e contràrios istrípide / cabadhete Ètimu itl. trespide.
crispiòla , nf Definitzione pértiga a usu de girónia po trubbare animale.
crispionàtzu , agt Definitzione chi est a bisura de crispione, totu intrau apare, atrotigau Sinònimos e contràrios crispionosu Ètimu srd.
crispiòne, crispiòni , nm Definitzione tupa o nae totu ispina, trobedhau Sinònimos e contràrios berrisone, crisioni Frases depiant illimpiai is campus de su crispioni e de su murdegu ◊ sas àrbures chentza tentas contu si sunt fatas a crispione Ètimu srd.
crispionósu , agt Definitzione chi est a bisura de crispione, intrau apare, atrotigau Sinònimos e contràrios crispionatzu Ètimu srd.
críspiri críspili
crispisòne crespisòne
críspu , agt: grispu Definitzione
nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza
Sinònimos e contràrios
arraspinosu,
arraspiosu,
faratzosu,
rafiganzosu,
raspitzu
/
càdriu,
chíbbalu,
chídrinu,
intrusciadu,
lestru
| ctr.
lísiu
/
acalamau,
lenu
Maneras de nàrrere
csn:
dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu
Frases
sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas
2.
si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu
3.
mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras)
4.
no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju)
5.
l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire
6.
sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Crispu
Ètimu
ltn.
crispus
Tradutziones
Frantzesu
crêpé,
rêche,
hérissé,
accéléré,
intense
Ingresu
wrinkled,
intense,
bristly,
quick
Ispagnolu
crespo,
intenso,
rápido
Italianu
créspo,
rùvido,
ìspido,
accelerato,
intènso
Tedescu
kraus,
rauh,
schnell,
stark.
crispúdu , agt Definitzione
nau de orrobba, de pedhe, chi est a tzirbisas, a pinnigas; nau de unu, chi est arrennegau, arrennegosu, físchidu
Sinònimos e contràrios
arritzonidu,
grisposu,
ingruciupidu,
strugnu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ridé,
bourru
Ingresu
grumpy,
wrinkled
Ispagnolu
arrugado,
rugoso,
huraño
Italianu
grinzóso,
bùrbero
Tedescu
runzelig,
mürrisch.
crispúra , nf Definitzione su èssere crispa, arrasposa tocandhodha, nau de una cosa Sinònimos e contràrios raspidesa Frases portàt pantalones de lana sarda ma pagu si ne incuràt de sa crispura (C.Sau).
crísta crílta
cristàgliu criltàllu
cristàle , nm Definitzione su tretu prus artu de una teulada a duas abbas (o apagnadas), totu de longu Sinònimos e contràrios ischina, rundha Terminologia iscientìfica dmo.
cristallína , nf Definitzione
genia de erba grassa; a logos narant custu númene a sa birilla de imbidru
Terminologia iscientìfica
rba, Mesembryanthemum cristallinum
Tradutziones
Frantzesu
ficoïde glaciale
Ingresu
ice plant
Ispagnolu
planta de hielo,
planta cristalina,
escarcha
Italianu
mesembrïàntemo
Tedescu
Eiskraut.
cristallínu , agt, nm Definitzione
chi est o chi si paret che cristallu; in s'ogu, genia de lente chi atóbiat sa lughe a sa rétina
Sinònimos e contràrios
límpidu
Frases
si che lampat in s'abba cristallina
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
cristallin
Ingresu
crystalline (lens)
Ispagnolu
cristalino
Italianu
cristallino
Tedescu
kristallen,
Linse.
cristallizài, cristallizàre , vrb Definitzione
torrare o fàere a cristallos, nau de lícuidos chi si càgiant (o apedrant)
Sinònimos e contràrios
imbidriare
Frases
sos minerales si cristallizant totugantos in formas cabales, onzuna diferente de s'unu a s'àteru
Tradutziones
Frantzesu
cristalliser
Ingresu
to crystallize
Ispagnolu
cristalizar
Italianu
cristallizare
Tedescu
kristallisieren.
cristàllu criltàllu
cristàllu 1 , nm Definitzione
erba de cristallu: genia de erba chi faet in oros de mare, in terra salamata, bona po fàere soda
Sinònimos e contràrios
curamaridus,
sassoini
Terminologia iscientìfica
rba, Salsola kali, Salsola soda
Tradutziones
Frantzesu
salicorne
Ingresu
glasswort
Ispagnolu
salicor
Italianu
rìscolo,
sòda
Tedescu
Salzkraut,
Sodapflanze.
cristèle, cristère , nm Definitzione
samunóngiu chi si faet a is istentinas
Sinònimos e contràrios
gàita,
servissiale
Frases
mi tenzat po iscujadu, ma a pònnere su cristele a unu runzinu sentensiadu mi paret boveria!
Ètimu
spn.
clistel, clister
Tradutziones
Frantzesu
clystère
Ingresu
enema
Ispagnolu
lavativa,
clistel,
cristel
Italianu
clistère
Tedescu
Klistier.
cristéri , nm Definitzione genia de candheleri a tres candhelas po su sàpadu santu Sinònimos e contràrios lumencristi, ristellu 1.