dibbilèsa debbilesa
díbbili débbile
díbbiri , iscl Definizione foedhu chi si narat coment'e po ifadu candho s'àteru torrat sèmpere a sa matessi cosa foedhandho, abbetiandho Sinonimi e contrari drínchidhi Etimo srd.
dibicàu delicàdu
dichiàra , nf Definizione
su chi si narat po fàere a ischire a sa ladina una cosa importante, cosa chi si pentzat, chi si credet, chi s'ischit, chi si bolet
Sinonimi e contrari
dichiarassione
Frasi
cun oriolu currindhe che frina che arrivo a inie e li presento asie sa dichiara de sa meighina ◊ prammas, gravellos e rosas istant murmurèndhedi amorosas dichiaras de ammiru
Traduzioni
Francese
déclaration
Inglese
declaration
Spagnolo
declaración
Italiano
dichiarazióne,
deposizióne
Tedesco
Erklärung.
dichiaràre declarài
dichiarassiòne , nf Sinonimi e contrari dichiara.
dícia , nf: ditza Definizione
bona sorte, cuntentesa mana
Sinonimi e contrari
ajubore,
biadesa,
biadia,
cuntentesa,
foltuna,
gosa,
prégiu
| ctr.
isfortuna,
mabasorti
Modi di dire
csn:
lograre una dícia = acansai, tènniri sa fortuna; dícia mia!… = pagu bene meu!, siscuru a mie!
Frasi
bido onzi fiore godendhe de sa dícia de su mamentu (P.Serra)◊ narant chi su poeta est veramente tale candho cantat pro dícia o pro dolore (A.Dettori)◊ bisos, desizos, bozas, m'infiorant de dícias sos caminos (S.Casu)◊ apo sa dícia de èssere conchi sana ◊ pro dícia, in custa cumpagnia che at zente forte ◊ est inchieta po sa pagu dícia chi dhi ponint infatu
Cognomi e Proverbi
prb:
nascher in bona dícia est nascher cun sas dentes
Etimo
ctl., spn.
ditxa
Traduzioni
Francese
chance,
bonheur
Inglese
luck,
happiness
Spagnolo
dicha
Italiano
fortuna,
felicità
Tedesco
Glück
diciàdu , agt, nm Definizione chi o chie tenet dícia Sinonimi e contrari afortunadu, diciosu | ctr. malassortadu Frasi mi mancat su cunfortu diciadu de sos mios Etimo srd.
diciàre , vrb Definizione
contare o nàrrere cosas alligras, fàere essias de erríere, nàrrere brullas
Sinonimi e contrari
botai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plaisanter
Inglese
to joke about
Spagnolo
bromear
Italiano
motteggiare
Tedesco
scherzen,
spaßen.
diciàu diciàdu
diciosía , nf: ditzosia Definizione
su èssere diciosos, afortunaos, prexaos
Sinonimi e contrari
dícia,
diciosidade,
diciosura
| ctr.
derdícia
Frasi
no apena in su sinu cuntzepidu, chi ancora forma umana no aia, pro me sentias tanta diciosia (G.Sini)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bonheur
Inglese
happiness
Spagnolo
felicidad
Italiano
felicità
Tedesco
Glückseligkeit.
diciosidàde , nf Sinonimi e contrari ajubore, cuntentesa, diciosia, prégiu Frasi in custa delisciosa solidade dogni boghe de natura est un'osanna, dultze cumbidu a sa diciosidade Etimo srd.
diciósu , agt, nm: ditzosu Definizione
chi o chie tenet dícia, fortuna, bona sorte
Sinonimi e contrari
addiciadu,
additzosau,
afoltunadu,
assortadu,
contentu,
fadosu,
iscofadu
| ctr.
deldiciadu,
disdiciosu,
ifoltunadu
Frasi
sa ditzosa sorte nos diat in paradisu! ◊ ditzosu a chie ti at a incapare! ◊ de sas intragnas diciosas naschet su bellu fiore ◊ diciosu de chini tenit mulleri, e no coment'e dèu chi seu sorteri!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
heureux,
qui a de la chance
Inglese
happy,
lucky
Spagnolo
feliz,
dichoso
Italiano
felice,
fortunato
Tedesco
glücklich.
diciosúra , nf Sinonimi e contrari diciosia.
díciu , nm: ditzu Definizione
genia de senténtzia, de lei o cumandhamentu chi sa gente ndhe at bogau de s'isperiéntzia de sa vida e chi arregodat coment'e régula de su fàere, de sa costuma e de sabiesa; genia de númene chi si ponet e si narat a unu po befa o fintzes carculandho calecuna calidade bona
Sinonimi e contrari
provérbiu
/
impróveru,
nomíngiu,
paranúmene
Frasi
is Sardus candu seus de gana bella e chistionaus de is malifatias nci esseus in dícius acutzus ◊ su díciu est bene fundhadu, paret setéscia divina! ◊ narat su ditzu: Cane e ratza ispinghet matzone; chie a s'assegus istat o perdet o achistat ◊ díciu antigu, bene postu!
2.
cussu nòmini dhu tenit a díciu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
proverbe
Inglese
proverb
Spagnolo
dicho,
proverbio,
refrán
Italiano
provèrbio
Tedesco
Sprichwort,
Spruch.
diclaràre declarài
diculadúra , nf Definizione istrúpiu, dannu mannu a sa carena, a unu arremu Sinonimi e contrari guastu, irvistu, isémpiu Etimo srd.
diculài , vrb Definizione pònnere istrúpiu, fàere dannu, guastu de dhi abbarrare, a sa carena Sinonimi e contrari bisastrare, immelmare, irfrezare, iscempiai, iseniare, istropiai.
diculàu , pps, agt Definizione de diculai; chi est malu, guastu, malàidu Sinonimi e contrari irvàlitu, iscalfante, isentiau, istropiadu | ctr. àbbile 1, sanu.