A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

minoràre minorài

minoràtu , agt Sinonimi e contrari minorache, minore, minorile, picochile Etimo srd.

minòre , agt, nm: minori Definizione de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni Sinonimi e contrari acocoadu, bassu, minorache, minudu / giòvanu, piciocu, pisedhu 3 | ctr. mannu Frasi est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi! 2. at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos 3. sos minores no votant Cognomi e Proverbi smb: Minore / prb: abba minore no girat molinu Etimo ltn. minore(m) Traduzioni Francese petit, mineur Inglese small Spagnolo pequeño, menor de edad Italiano pìccolo, minorènne Tedesco klein, niedrig, jung, Kleine.

minoredàdi , nf: minoridade, minoridadi Definizione su èssere piticos, is piticos; su èssere is prus pagos Sinonimi e contrari minoria Frasi colza sa minoridade inue bi at gherra! Traduzioni Francese minorité Inglese minority Spagnolo minoría Italiano minorità Tedesco Minderwertigkeit, Minorität, Minderheit, Minderzahl.

minoredhédhu , agt Sinonimi e contrari minoredhutzu, pirrichininiu Traduzioni Francese très petit Inglese very small Spagnolo muy pequeño, minúsculo Italiano piccolíssimo Tedesco sehr klein.

minoredhútzu , agt Sinonimi e contrari minoredhedhu Frasi sas gianas fint fadas minoredhutzas.

minòri minòre

minoría , nf Definizione sa parte minore, su prus pagu: postu unu css. tanti paris a chentu, in chentu prus pagu de 50 funt sa m., unu tanti prus pagu de sa metade (nau mescamente de personas, de assembleas) Sinonimi e contrari minoràntzia | ctr. majoria Traduzioni Francese minorité Inglese minority Spagnolo minoría Italiano minoranza Tedesco Minorität, Minderheit, Minderzahl.

minoriànu , agt Definizione chi est unu pagu piticu Sinonimi e contrari minorache, minorile Frasi est un'istànsia minoriana e iscardit deretu.

minoridàde, minoridàdi minoredàdi

minoríle , agt Definizione chi est minore, unu pagu piticu Sinonimi e contrari minorache, minudu, picochile Etimo srd. Traduzioni Francese minuscule Inglese small, tiny Spagnolo minúsculo Italiano minùscolo Tedesco sehr klein.

minoríu , nm Definizione is minores, is piticos; su tempus de sa vida candho unu est piticu Sinonimi e contrari crialla, feduliu, minudia / picinnia Etimo srd. Traduzioni Francese enfance Inglese childhood Spagnolo infancia Italiano infànzia Tedesco Kinder, Kindheit.

minorónzu , agt Definizione minoredhu, prus piticu de comente serbit Sinonimi e contrari minorache Etimo srd.

minorròca menduarròca

mínsa , nf: míscia, missa Definizione de totu is funtziones de sa Crésia cristiana, sa prus de importu, sa chi si faet po arregodu de sa morte e passiones de Cristos in sa grughe e arrengratziamentu a Deus Babbu Modi di dire csn: nàrrere sa m., andhare a m., èssere in m.; m. manna = missa mazore, cantada, missa de tardu; m. resada, pausada, rasa, lisa = chentza nudha de ispetziale, fintzas missa ’e chito, sa prima, su manzanu chito, chentza cantada; m. ’e pudhu = sa de mesanote a Pasca de nadale; m. ’e arbore = missa de chito; m. truncada = sa missa de sa zoja santa, "in coena Domini"; m. noa, sa prima m. = sa prima missa chi narat unu candho si est fatu a preíderu; leare sa m. a ccn. = proibbire a unu preíderu de sighire a nàrrere sa missa; torrare sa m. a ccn. = dàreli s'autorizatzione a torrare a nàrrere sa missa; m. de sos isposos, de mortu = sa chi si narat pro sos isposos cojendhe, pro unu mortu; m. de s'isprefundhu, de assentu = missa de s'arretiru, missa pro unu mortu chi, paret, no podet agatare pasu mancu in s'àteru mundhu… (lu narant a irrocu puru); sa m. est intrada = at comintzadu; sa m. est essida = at acabbau; preíderu so e missa canto = fato su dovere meu e donzunu si arranzet!, deo so postu pro fàghere custu e no mi chirchedas àteru!; m. de arregodu = sa missa de su mese pro unu mortu Frasi est festa manna chin míscia drinnida, ca benit fintzas su píscamu ◊ che fimus in missa ◊ sos zòvanos andhant a missa mazore, sos mannos a missa de chito ◊ a su mortu li ant fatu sa missa a corpus presente ◊ sa genti afestat su Santu cun missa cantada ◊ faghe impresse, no andhes a missa intrada!◊ po is ànimas si faent missas e promiténtzias Terminologia scientifica prdc Etimo ltn. missa Traduzioni Francese messe Inglese mass Spagnolo misa Italiano méssa Tedesco Messe, Gottesdienst, Amt.

minsennòre , nm: missegnore, missennori, monsignore, muncignori, munsignore, muntzennori, mussegnore, mussegnori, mussennore, mussennori, mussignori Definizione títulu de arrespetu chi si giaet prus che àteru a is píscamos Sinonimi e contrari obispu, píscamu Etimo spn., itl. miseñor Traduzioni Francese monseigneur Inglese monsignor Spagnolo monseñor Italiano monsignóre Tedesco Monsignore.

mintagói mentecói

mintapàre , nm Definizione chie istat betandho apare, naendho cosas chi no funt, ponendho male de s'àteru, fintzes cunsiderau una manera de fàere Sinonimi e contrari afusadore, afuseri, limbibúdidu, missimpari, tragalleri / bodheta Frasi ístadi muda, mintapare! ◊ odheu, custu mintapare!… 2. sas lanas e su mintapare no faghiant parte de su mundhu sou Etimo srd. Traduzioni Francese médisant Inglese whisperer Spagnolo murmurador Italiano sussurróne Tedesco Gerüchtemacher.

míntere , vrb: míntiri Definizione totu is significaos de pònnere, imbarare, imbarrugare, lassare in d-unu logu, in d-unu tretu, apitzu de calecuna cosa, aintru; si narat fintzes in su sensu de fàere bènnere o intrare in corpus o in s'ànimu una fortza o unu sentidu / pps. míntidu, missu Sinonimi e contrari mintire, míssiri, pònnere | ctr. bocare, leai, picare Modi di dire csn: m. avriu = fàghere a timire meda; m. atropógliu = pesare burdellu, buluzu; m. briu, fortza = intrare brios, fortza; m. (laore) in ranu = fàghere ingranire Frasi cherzo chi mi mintas in parte de sos méritos tuos ◊ at fatu errore a che míntere tantos santos in d-una chéjia minore ◊ mintèndheche sa lana in su cannitu tesset aratzos ◊ míntemi in parte de sos milliones! ◊ míntere a modhe su linu in s'abba ◊ paret chi proat gustu a míntere su didu in sa ferida ◊ mentidí is carciones! ◊ mintimus manu a su tema de cantare 2. donzi forma de vita apunta a naschire li mintiat un'ispantu, unu ghiliore chi li fortzicaiat sos sentitos (A.Pau)◊ li at ammustradu su letu mintèndhelu in s'aposentu ◊ vinu bi cheret a bos míntere fortza! ◊ li aiat missu intro de su coro unu calore novu chi l'aiat prenata de isetos 3. Deus meu, mintidemilu in ranu custu laore! Etimo ltn. mittere Traduzioni Francese mettre Inglese to put Spagnolo poner, meter Italiano méttere Tedesco stellen (in piedi, verticale), legen ( orizzontale), stecken (infilare),

mintevógu , nm Definizione chie ponet o bogat fogos, nau in cobertantza in su sensu chi ponet sa gente a brigare, a gherrare, s'unu contr'a s'àteru Sinonimi e contrari bestivocos, imbrastieri, imprenidore, insulladori, piliseri, supuzadore, supuzeri, trebuleri, triuladore Frasi est unu mintevogu de sos mannos, e puru imbrastieri! Etimo srd. Traduzioni Francese fauteur de troubles Inglese instigator Spagnolo instigador Italiano sobillatóre Tedesco Hetzer.