A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

mofoítu , nm: mufuitu Definizione una genia de pane modhe (dhue at una calidade de pane grussu chi narant mufache) Sinonimi e contrari bofolitu Frasi tzia Filomena at mandau unu mesu angioni cun duus mufuitus (A.Garau) Terminologia scientifica pne.

mòfra , nf Definizione marcu in sa pedhe singiale de maladia, tumore Terminologia scientifica mld Etimo srdn.

mòganu , nm Definizione genia de mata chi faet linna de òpera Terminologia scientifica lno Traduzioni Francese acajou Inglese mahogany Spagnolo caoba Italiano mògano Tedesco Mahagoni.

mogédhu , nm Definizione genia de istrégiu de ortigu Sinonimi e contrari malune, moissu, moitedhu, umpedhu Terminologia scientifica stz.

mòghere mòere

móghia, móghida módia

moghiméntu , nm: moimentu, movimentu, muimentu Definizione su mòvere, fàere calecuna cosa ispostandhosi, andhandho, faendho; fintzes organizatzione chi si proponet calecunu iscopu e po cussu faet cosa, pigat initziativas Sinonimi e contrari módia, mofitia, motu 1 Frasi semus totu in movimentu pro sas votatziones ◊ in sa manifestatzioni si bit movimentu de bandieras ◊ dónnia movimentu o tzàchidu dhu fait timi ◊ su movimentu de sa fémina est bàndhidu 2. su moghimentu de sos traballadores at fatu cambiare cosas meda Traduzioni Francese mouvement Inglese move, movement Spagnolo movimiento Italiano moviménto Tedesco Bewegung.

móghiu módiu

mogiólu magiólu 1

mogiólu 1 , nm Definizione min. de mógiu: istugighedhu a pònnere sale.

mógiu , nm, nf: moja, moju, moi, mou, moxu Definizione istrégiu de ortigu a fundhu tundhu e costaos artos po pònnere abba, sale, po múrghere; mannu meda, a pònnere abe; mesura de istrégiu: 45 litros, de terrenos, 0,40 de étaru; tumborru de ortigu, serrau a una parte cun pedhe de cane cun duas trícias de pilu de giua de cuadhu postas a grughe, una aintru de s'àtera a sa parte de fora, cun d-un'agu punta a istúturu in mesu de dónnia trícia / min. moighedhu (a/c.: nr. "mói", ma su pl. "mòis", sa var. mou faet su pl. moos), mogiolu (istugighedhu a pònnere sale) Sinonimi e contrari abialzu, bugnu, caidhu, casa, moissu, moitedhu, tulu / murghijola Modi di dire csn: moju apunt'a ghetare = acanta a iscussurai (nau de ccn., èssere che m. apunt'a ghetare = chíbberu, chi si creit meda); pròere o betare abba a mojos = a dellúbbiu; papai dexi mois de sali = campare meda; nci essit in coranta mois = narat cosas ispropositadas, ch'essit costa costa, pala pala, ch'essit in costas de pinnetu; fàghere sa conca che moju a unu = dàreli ifadu a fortza de faedhare meda, de li chircare chistiones e contos Frasi cussu tenet mojos e faghet mele meda 2. sete mojas de farina, sete mojas de pabassa ◊ s'olia de macinai dha mesurant a mou 3. est proghendhe, ghetandhe s'abba a mojos ◊ gei dhu scis ca seu cosa de pagu fidai: chi mi benint is cincu minutus nci essu in coranta mois! ◊ no nci at a papai dexi mois de sali! ◊ càlladi mudu, chi mi che ses faghindhe sa conca che moju! ◊ immó no nci dha tireis in centu mois, lassai is chistionis! Cognomi e Proverbi smb: Moi, Mou, Moy Terminologia scientifica stz, mds, sjl Etimo ltn. modius Traduzioni Francese boisseau, ruche Inglese modius, apiary Spagnolo moyo, recipiente para las medidas de capacidad, un tercio de una hectárea Italiano mòggio, alveare Tedesco Scheffel, Bienenstock.

mòglia , nf: molla 1 Definizione istrumentu de ferru o àtera matéria fatu a trotóigos chi cedit cun su pesu e torrat a su logu suo, a comente fut innanti Etimo ctl. molla Traduzioni Francese ressort Inglese spring Spagnolo muelle Italiano mòlla Tedesco Feder.

mòglia 1 , nf: molla 2, móllia Definizione genia de pische de abba, de erriu o de lagu Sinonimi e contrari tinca Terminologia scientifica psc Etimo ctl. molla.

mogliedhéu , avb Sinonimi e contrari imbecis Frasi mi iat nau chi ei, mogliedheu no at fatu nudha! (P.Pillonca)

mogliòla , nf Definizione merdona de mare, genia de pische mannitu: est un'arratza de merulutzu Terminologia scientifica psc, phycis phycis Traduzioni Francese mostelle Inglese kind of fish Spagnolo brótola Italiano pastènula bruna Tedesco Mittelmeerfisch, der zu der Gadidae Familie gehört.

mógliu , nm: molle, mollo, mollu Definizione sestadura o forma de paperi po traperis, forma de linna po sabbateris chi serbit a fàere bestimentu o cartzamenta, de làuna po fàere druches; genia de istrégiu, o fintzes aina, fatu segundhu sa figura chi depet essire, ue si betat su metallu iscagiau po pigare sa forma comente intostat ifridandho (in cobertantza fintzes conca); persona o cumportamentu chi faet de ghia, chi si cricat de assimbigiare; in sa màchina de fàere macarrones est unu discu cun is istampos segundhu sa genia de macarrone chi depet fàere essire / pàrrere betadu a mollu = èssere bene fatu, bellu, fatu coment'e chi siat essidu de una fromma Sinonimi e contrari càlibbru, folma, modellu 2. trinta pilos no giughet in mógliu! ◊ su mollo chi amus connotu po fàghere ballas de prumu fit a ghisa de tenatza 3. isse li fit babbu e frade, mastru e mollu ◊ custa de antiga cantada est unu mollu (F.Onnis)◊ sa Sardigna est difítzili de redusi a mòglius furisteris (G.Lilliu)◊ oi is leis me in Sardigna dhas faint asuba de is mollus de s'istadu italianu ◊ custa poesia mustrat molles de vida chi sos giòvanos como ant irbandhonadu 4. a provégliu mi narant Padre Solle: sos versos chi mi bessint dae buca parent esser betados a su molle Etimo ctl. mottlo, mottle Traduzioni Francese moule, forme, modèle Inglese mould Spagnolo molde Italiano stampo, fórma, mòdano, modèllo Tedesco Form, Modell, Schnittmuster.

mògna , nf: mòngia, monza Definizione fémina chi faet votu e si giaet totu a Deus e a una vida de fide, a serbire o atèndhere gente bisongiosa Modi di dire csn: andharesiche o intraresiche a m., essiresindhe de monza; monza de domo = fémina chentza cojada chi sighit a istare in domo de su babbu e de sa mama; mongixedha: una zenia de pane modhe, russu; cara ’e monza = una creze de basolu; mòngia arrúbia, mòngia niedha = crezes de cóciula; inserrau che m. = chi no essit mai Frasi chi abarru abetendi a issu fàciu sa vida de mòngia! ◊ si ch'est intrada a monza addaghi sos de domo no l'ant lassada cojare cun chie cheriat ◊ sa meri est totu sa santa dí incortia in cust'apusentu coment'e una mòngia de clausura 2. mòngias de Sant'Agustinu, duas concas in d-unu cuscinu! Etimo ctl. monja Traduzioni Francese religieuse, sœur Inglese nun Spagnolo monja Italiano mònaca, suòra Tedesco Nonne, Schwester.

mògno, mógnu , nm: monzu, mugnu Definizione sos pilos de sa fémina ispizados, fatos a tritzas e presos a nodu mannu in sedha de cúcuru (ma dados unu pagu a daisegus) Sinonimi e contrari cuchedha, cucone, cucua, cucurinu, curcuvedha, mirriotu Frasi a batórdighi annos fit una bella picioca, alta, cun sos pilos fatos a mognu Cognomi e Proverbi smb: Mongiu Etimo ctl., spn. monyo Traduzioni Francese chignon Inglese chignon Spagnolo moño Italiano cròcchia Tedesco Haarknoten.

mògola , nf Definizione genia de pedrighedha e de giogu, su giogu de is mògolas, de is bicus o pículas, o de sos bàtiles (chimbe pedrighedhas tundhas, de erriu); a logos fintzes pedra manna, coróngiu Sinonimi e contrari bicu 1, brusca 1, cucu 1, lecucu, tàllara / caróngiu 2. su camminu, tramesu su bacu e su monti, tramesu a is mògolas, dhi pariat su camminu chi lompiat a sa libbertadi Terminologia scientifica ggs Etimo srdn.

mogolàrgiu , nm Definizione logu de mògolas, de pedra Sinonimi e contrari crastatza, pedraju, pedrera, pedriaxu Etimo srd.