múghita moída
múgi múgghere
mugiadítu , agt: muxaditu Definizione
chi trochet bene, cun facilidade, chi no est téteru
Sinonimi e contrari
abbentaditu,
bolàntigu,
lentu
| ctr.
chídrinu,
téteru
Frasi
sas frunzas de chessa sunt muxaditas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flexible
Inglese
flexible
Spagnolo
flexible
Italiano
flessìbile
Tedesco
biegsam,
flexibel.
mugiàre muciàre
múgiri múgghere
múgiu , agt: muzu Definizione
nau de su pilu de is cuadhos (cabadhu muzu, ebba muza), chi est coment'e in colore orrubiastu; a logos, colore de chinisu / terra muza = calidade de terra orrúbia; gelu múgiu = aera annuada
Sinonimi e contrari
cerassu,
ferulatu,
mélinu
/
chijinatu,
cinixali
Terminologia scientifica
clr
Etimo
ltn.
mulleus
Traduzioni
Francese
isabelle
Inglese
tawny
Spagnolo
isabelino
Italiano
isabèlla
Tedesco
isabellfarbig,
graugelb,
bräunlichgelb.
múgiu 1 múciu
múglia , nf: mulza,
múrgia,
murja,
murxa,
murza Definizione
abba salia meda po dhue pònnere su casu a dh'intrare su sale, o fintzes po salire àteru / suerare a murza = colagola, a una murca
Sinonimi e contrari
salamuja
/
iscabece
Frasi
manigaiat su pane untinadu o inciupidu in murza ◊ in sa pinneta bi aiat logu a fàghere su casu, a lu pònnere in murza e a lu sicare ◊ tenit sa cubidina de sa múrgia
2.
su brodu dh'at fatu saliu che múrgia
Cognomi e Proverbi
smb:
Muglia, Murgia
Etimo
ltn.
muria
Traduzioni
Francese
saumure
Inglese
pickle
Spagnolo
salmuera
Italiano
salamòia
Tedesco
Lake,
Salzlake.
muglidúra , nf: mullidura Definizione su múlliri Sinonimi e contrari mullimenta, multura, murghidura Etimo srd.
múgliri , vrb: mulli,
múlliri,
múxere,
múxiri Definizione
istrínghere sa tita (o is tzimingiones) a manos o fintzes passare is tzimingiones in mesu de is pódhighes coment'e a tiradura a manera de ndhe fàere essire su late; nau de àtera cosa, istrínghere o trochigiare sa cosa a manera de ndhe fàere essire abba o àteru (fintzes iscúdere, pistare)/ pps. múgliu, múlliru, múlliu, múxiu / m. su giuncu = profizare e colare in carchi ata su zuncu (mascru) friscu pro lu triballare a lu fàghere a presorzos; múlliri is cambas = dòrchere, profizare de sa debbilesa (o pro irfortzu)
Sinonimi e contrari
iscrapicare,
múgghere*
Frasi
su pastori dónnia dí depit acorrai e mulli is brebeis ◊ acorru is brebeis e dhas mullu: ma portant pagu lati… a candu mi acatu ca funta is duas de chitzi! ◊ fui muxendu sa baca de siu Danieli
2.
dhi mullint is cambas ca su chi portat apitzus est tropu grai ◊ ti timu pagu e chi ti movis ti mullu cument'e unu giuncu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Múlliri
Traduzioni
Francese
traire
Inglese
to milk
Spagnolo
ordeñar
Italiano
mùngere
Tedesco
melken.
múgliu , pps, agt Definizione de múgliri; nau de linna, chi dh'ant atrotigada (de longu) a manera chi essat prus lenta e no si seghet manigiandhodha po acapiare cosa Sinonimi e contrari múlghidu, multu / fortzicau, trotoxau.
múgna , nf: múngia,
munza Definizione
pelea manna, arrebbentu; totu is fainas de domo, su trebballu, su frutu chi giaet su bestiàmene
Sinonimi e contrari
cadha,
cària,
dimazu,
fadiori,
frica,
impodha,
matana,
pista,
rebbatu
/
trabballu
Modi di dire
csn:
m. de suore, de prantu, de tzacu; àcua de m. = abba pro samunare; giare una mugna a ccn. = donai una surra, una carda
Frasi
s'assessore faedhanne s'afutat e achicat po sa munza (A.Cossu)◊ solu tue mi ses de cunfortu e m'illébias sa munza ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza ◊ l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu!
2.
me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ s'àcua serbit meda po is múngias de domu ◊ su de cumpònnere s'orrostu est múngia de is ómines
Etimo
ltn.
munia
Traduzioni
Francese
fatigue,
grande fatigue,
surmenage
Inglese
weariness,
strain
Spagnolo
reventón,
paliza
Italiano
affaticaménto,
strapazzo
Tedesco
Strapaze,
Anstrengung.
mugnèca , nf Definizione errichesa, abbundhàntzia Sinonimi e contrari arrichesa.
mugnèco , agt Frasi ma abbàida custu mugneco lendhe in giru a mie!…
mugnigòni , nm Definizione orrobba, trastos a muntone / fai m. de robba Sinonimi e contrari fagotu, imbóligu Etimo ctl. munyeca.
múgnu mògno
mugòne, mugòni , nm Definizione malu manígiu, cosa fata male, a improdhu (ma fintzes feghe o fundhurúgiu de ógiu)/ m. malu = usàntzia o costuma mala Sinonimi e contrari algadaria, disórdine, impródhiu, trobodhu Frasi no bollu custus mugonis! ◊ su maistu ispiegàt chi unu tempus sa Sardigna fiat unu mugoni de línguas e dónnia língua teniat cunfinis… Cognomi e Proverbi smb: Mugoni. Etimo ita
mugoràdha , nf Definizione cosa mugorada, totu annarbada, prena de mucore Etimo srd.
mugoràdu mucoràu