A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

múghita moída

múgi múgghere

mugiadítu , agt: muxaditu Definitzione chi trochet bene, cun facilidade, chi no est téteru Sinònimos e contràrios abbentaditu, bolàntigu, lentu | ctr. chídrinu, téteru Frases sas frunzas de chessa sunt muxaditas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flexible Ingresu flexible Ispagnolu flexible Italianu flessìbile Tedescu biegsam, flexibel.

mugiànu , agt: muzanu Sinònimos e contràrios múgiu Ètimu srd.

mugiàre muciàre

múgiri múgghere

múgiu , agt: muzu Definitzione nau de su pilu de is cuadhos (cabadhu muzu, ebba muza), chi est coment'e in colore orrubiastu; a logos, colore de chinisu / terra muza = calidade de terra orrúbia; gelu múgiu = aera annuada Sinònimos e contràrios cerassu, ferulatu, mélinu / chijinatu, cinixali Terminologia iscientìfica clr Ètimu ltn. mulleus Tradutziones Frantzesu isabelle Ingresu tawny Ispagnolu isabelino Italianu isabèlla Tedescu isabellfarbig, graugelb, bräunlichgelb.

múgiu 1 múciu

múglia , nf: mulza, múrgia, murja, murxa, murza Definitzione abba salia meda po dhue pònnere su casu a dh'intrare su sale, o fintzes po salire àteru / suerare a murza = colagola, a una murca Sinònimos e contràrios salamuja / iscabece Frases manigaiat su pane untinadu o inciupidu in murza ◊ in sa pinneta bi aiat logu a fàghere su casu, a lu pònnere in murza e a lu sicare ◊ tenit sa cubidina de sa múrgia 2. su brodu dh'at fatu saliu che múrgia Sambenados e Provèrbios smb: Muglia, Murgia Ètimu ltn. muria Tradutziones Frantzesu saumure Ingresu pickle Ispagnolu salmuera Italianu salamòia Tedescu Lake, Salzlake.

muglidúra , nf: mullidura Definitzione su múlliri Sinònimos e contràrios mullimenta, multura, murghidura Ètimu srd.

múgliri , vrb: mulli, múlliri, múxere, múxiri Definitzione istrínghere sa tita (o is tzimingiones) a manos o fintzes passare is tzimingiones in mesu de is pódhighes coment'e a tiradura a manera de ndhe fàere essire su late; nau de àtera cosa, istrínghere o trochigiare sa cosa a manera de ndhe fàere essire abba o àteru (fintzes iscúdere, pistare)/ pps. múgliu, múlliru, múlliu, múxiu / m. su giuncu = profizare e colare in carchi ata su zuncu (mascru) friscu pro lu triballare a lu fàghere a presorzos; múlliri is cambas = dòrchere, profizare de sa debbilesa (o pro irfortzu) Sinònimos e contràrios iscrapicare, múgghere* Frases su pastori dónnia dí depit acorrai e mulli is brebeis ◊ acorru is brebeis e dhas mullu: ma portant pagu lati… a candu mi acatu ca funta is duas de chitzi! ◊ fui muxendu sa baca de siu Danieli 2. dhi mullint is cambas ca su chi portat apitzus est tropu grai ◊ ti timu pagu e chi ti movis ti mullu cument'e unu giuncu! Sambenados e Provèrbios smb: Múlliri Tradutziones Frantzesu traire Ingresu to milk Ispagnolu ordeñar Italianu mùngere Tedescu melken.

múgliu , pps, agt Definitzione de múgliri; nau de linna, chi dh'ant atrotigada (de longu) a manera chi essat prus lenta e no si seghet manigiandhodha po acapiare cosa Sinònimos e contràrios múlghidu, multu / fortzicau, trotoxau.

múgna , nf: múngia, munza Definitzione pelea manna, arrebbentu; totu is fainas de domo, su trebballu, su frutu chi giaet su bestiàmene Sinònimos e contràrios cadha, cària, dimazu, fadiori, frica, impodha, matana, pista, rebbatu / trabballu Maneras de nàrrere csn: m. de suore, de prantu, de tzacu; àcua de m. = abba pro samunare; giare una mugna a ccn. = donai una surra, una carda Frases s'assessore faedhanne s'afutat e achicat po sa munza (A.Cossu)◊ solu tue mi ses de cunfortu e m'illébias sa munza ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza ◊ l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! 2. me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ s'àcua serbit meda po is múngias de domu ◊ su de cumpònnere s'orrostu est múngia de is ómines Ètimu ltn. munia Tradutziones Frantzesu fatigue, grande fatigue, surmenage Ingresu weariness, strain Ispagnolu reventón, paliza Italianu affaticaménto, strapazzo Tedescu Strapaze, Anstrengung.

mugnèca , nf Definitzione errichesa, abbundhàntzia Sinònimos e contràrios arrichesa.

mugnèco , agt Frases ma abbàida custu mugneco lendhe in giru a mie!…

mugnigòni , nm Definitzione orrobba, trastos a muntone / fai m. de robba Sinònimos e contràrios fagotu, imbóligu Ètimu ctl. munyeca.

múgnu mògno

mugòne, mugòni , nm Definitzione malu manígiu, cosa fata male, a improdhu (ma fintzes feghe o fundhurúgiu de ógiu)/ m. malu = usàntzia o costuma mala Sinònimos e contràrios algadaria, disórdine, impródhiu, trobodhu Frases no bollu custus mugonis! ◊ su maistu ispiegàt chi unu tempus sa Sardigna fiat unu mugoni de línguas e dónnia língua teniat cunfinis… Sambenados e Provèrbios smb: Mugoni. Ètimu ita

mugoràdha , nf Definitzione cosa mugorada, totu annarbada, prena de mucore Ètimu srd.

mugoràdu mucoràu