runchinínu , agt Definizione nau de una genia de astore, sa toloria, chi, che a totu is pigiones chi papant petza, portat su bicu grussu, curtzu e forte Etimo srd.
runchinòne , nm Definizione pilloni de santa Crara, genia de orrúndhine Sinonimi e contrari babbarotu, farzia, ibbirru 1 Etimo srd.
rúnchinu , nm: orrónchinu* Definizione su runchinare / istare a r. = istare orrunchinandho Sinonimi e contrari rosicadura, rósicu, rosidura.
rúnchinu 1 , nm Definizione aina puntuda fata a manera chi, apustis punta, torrandho agoa arrescat e tiret sa cosa punta Sinonimi e contrari ampile, grifone Etimo srd.
runchiòne , nm: runcone Definizione runcu, bruncone*, s'orrugu chi abbarrat in sa mata, de una nae, candho no est segada bene a paris Sinonimi e contrari brocu, bruncu 1, runcu 1 2. intràdeche in sas tancas de s'intragna pro dare allatu a custos runchiones (A.Contu).
rúnchiu , nm Sinonimi e contrari fura, mustrencheria Etimo srd.
runcíllu , nm: arruncillu* Definizione ferramenta, aina de ferru fata che una càvana, ma a màniga curtza e cun d-un'atza, coment'e a seguredha, unu tretu, fintzes in sa parte de su tolu Sinonimi e contrari cavanzola, cavonatzu, farchione.
runcòne runchiòne
rúncu , nm: arruncu Definizione
su chi abbarrat in su truncu de una nae chi no ant segau a paris (ma si narat fintzes de sa parte prus grussa de is erbas); cosa segada, o de segare, longhighedha, grussita
Sinonimi e contrari
brechioni,
bruncu* 1,
rocu
/
acantu 1,
arrogu,
bículu
Modi di dire
csn:
su r. de su codhu = su codhu, su tretu tra su tzugu e su bratzu apitzus de su suercu; furriàresi a runcos de codhu (po papai) = papai su chi no andat bèni, su chi no fait; casu a runcu = a cantighedhos
Frasi
at innestadu cussos runcos de bide ◊ tue ses vivendhe a runcos de fenuju ◊ a runcu runcu si che l'at manigada totu, cussa cosa ◊ annunghe duos runcos de linna a su fogu! ◊ macarrones chin casu a runcos
2.
si no tenimus nudha, a runcos de codhu nos furriamus?!
Traduzioni
Francese
moignon
Inglese
stump
Spagnolo
tocón
Italiano
bròcco,
moncóne
Tedesco
Stumpf.
rúncu 1 , nm Definizione in sa cara, su tretu de sa buca, de is lavras Sinonimi e contrari bruncu*, fruncu, murrighile, mutzichile, murru, nuncu Modi di dire csn: istare, èssere a runcos a su fogu, a runcu a fogu = acanta a su fogu; èssere a r. a sa fossa = acanta a si mòrriri, bècius meda Frasi pro fàghere aurtire a fiza mia, mezus andho a pedire pane a runcu a terra! ◊ est papendi a farrancaras cun tzu runcu totu brutu ◊ cun is manus in su runcu is féminas cumènciant a si fai sa rugi e nai s'orassioni 2. nois vetzos semus a runcu a sa fossa: amus fatu su de fàghere!
runcúdu , agt Definizione nau de erba, chi portat runcu, est a runcu, portat tretu de su cambu grussitu Frasi su frenugu cheret runcudu pro còghere, e menzus collidu inue paschet bestiàmine ca che li mànigat sa lana.
rundài , vrb: arrundai,
orrundai,
rundhare,
runnare Definizione
essire, andhare a rundha, andhare peri su logu; istare in giru chentza impreu
Sinonimi e contrari
bagamundai,
barrantzellare,
cilindronare,
faghinerare,
inghirintinare,
meriolare,
zirare
Frasi
so rundhendhe tota chida pro no istare sa zente chensciosa
2.
ite bi sezis rundhendhe in cue, ca no cheret su mere a bi colare?! ◊ rundhabat in sas tancas a die e a note ◊ sas feras istant rundhendhe in su buscu
3.
petzi ses bonu a rundhare introidha chentza contu e chentza cabu! ◊ una note fit rundhendhe in tzitade
Etimo
spn.
rondar
Traduzioni
Francese
faire la ronde
Inglese
to do the rounds
Spagnolo
rondar
Italiano
far la rónda
Tedesco
die Runde machen.
rundédhu , nm Definizione pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, genia de animaledhu múrinu chi essit solu addenote (no biet in sa lughe) Sinonimi e contrari alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, satzamurredhu, terriolubedhe Terminologia scientifica anar.
rúndha , nf: grunda,
orrunda,
runna,
urrundha Definizione
in is teuladas, ue acabbant (o cumènciant) is canales, is téulas, siat sa parte prus in artu e siat sa parte prus in bàsciu ue orruet s'abba; crista o serra de monte, fintzes orroca arta, corona de orrocas
Sinonimi e contrari
butiadorzu,
grundhera,
gutera,
martu 2,
stidhiadroxu
/
serra
Frasi
sas rúndhines si ant fatu su nidu suta de sa rundha in domo nostra ◊ sas rúndhines matessi bido chi tenent gustu de torrare a sa betza rundha tua (P.Mossa)
2.
s'àbbile costoit su nidu in punta de sa rundha ◊ dae sas rundhas de su Gennargentu falat una díliga frina ◊ fit de rundha in rundha chirchendhe antunna ◊ su fàmine de Tzacabballa, chi si mandhigheit una rundha de chercos! ◊ sos pitzinnos si che pigaiant a sa rundha pro iscúdere a pedra
Terminologia scientifica
dmo, slg
Etimo
itl.
gronda
Traduzioni
Francese
gouttière
Inglese
roof-gutter
Spagnolo
canalón
Italiano
grondàia
Tedesco
Regenrinne.
rúndha 1 , nf: orrunda 1,
rúndhia Definizione
su rundhare; su andhare a trevessu, in giru, cricandho; fintzes unos cantu, unu tanti de personas chi andhant impare a giru / ballare a rúndhia = fàere su ballu tundhu
Sinonimi e contrari
gíriu
/
fiotu
Frasi
sos barrantzellos istanote sunt in rundha
2.
candho s'astore essit a rundha fuet dogni puzone ◊ su grodhe, malésigu, essit a rundha in su litu ◊ tue puru in rundha: ube che fis?!
3.
rundhas de pitzinnos innotzentes aspetant chi falet un'istella
Traduzioni
Francese
ronde
Inglese
rounds,
rondel
Spagnolo
ronda
Italiano
rónda
Tedesco
Runde.
rundhàglia , nf Definizione
is rundhajolos, gente metzana chi totu su chi faet est a istare in giru
Sinonimi e contrari
bagamundalla,
bruscualla,
cannarolaza,
gentaredha,
scrufulia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
racaille
Inglese
scum
Spagnolo
gentuza
Italiano
gentàglia
Tedesco
Gesindel,
Pack.
rundhajólu , agt, nm Definizione
chi o chie costumat a istare in giru, perilloi perillai, a trevessu peri su logu
Sinonimi e contrari
arringau,
arroliadori,
randhaju,
rundhanu,
runnadore
/
bacamundhu,
bandhuleri,
ilimbitanu,
garroneri,
peldulàriu,
rundhellu,
zirellu
Frasi
a sa cane li amus postu "Rundhajola" ◊ matzone rundhajolu si tucat solu solu tota note a ziru
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flâneur
Inglese
dawdler
Spagnolo
azotacalles
Italiano
bighellóne
Tedesco
Herumtreiber.
rundhàllia , nf Definizione cosa chi abarrat, arrogalla, orrugos de cosa Sinonimi e contrari arremusulla, romasiza Frasi ti fetant a rundhàllias!
rundhànu , agt Sinonimi e contrari arringau, arroliadori, bandhuleri, rundhajolu, rundhellu, tzincavesu, zirellu Frasi unu cane zacarau est rundhanu in sa tanca ◊ bi at féminas rundhanas de afilu malu e bi ndhe at remonias ◊ rundhanu, su coro meu, che bentu de iscra ruja andhat currendhe (G.Piga) Terminologia scientifica ntl Etimo srd.
rundhàre rundài