A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

runchinínu , agt Definitzione nau de una genia de astore, sa toloria, chi, che a totu is pigiones chi papant petza, portat su bicu grussu, curtzu e forte Ètimu srd.

runchinòne , nm Definitzione pilloni de santa Crara, genia de orrúndhine Sinònimos e contràrios babbarotu, farzia, ibbirru 1 Ètimu srd.

rúnchinu , nm: orrónchinu* Definitzione su runchinare / istare a r. = istare orrunchinandho Sinònimos e contràrios rosicadura, rósicu, rosidura.

rúnchinu 1 , nm Definitzione aina puntuda fata a manera chi, apustis punta, torrandho agoa arrescat e tiret sa cosa punta Sinònimos e contràrios ampile, grifone Ètimu srd.

runchiòne , nm: runcone Definitzione runcu, bruncone*, s'orrugu chi abbarrat in sa mata, de una nae, candho no est segada bene a paris Sinònimos e contràrios brocu, bruncu 1, runcu 1 2. intràdeche in sas tancas de s'intragna pro dare allatu a custos runchiones (A.Contu).

rúnchiu , nm Sinònimos e contràrios fura, mustrencheria Ètimu srd.

runcíllu , nm: arruncillu* Definitzione ferramenta, aina de ferru fata che una càvana, ma a màniga curtza e cun d-un'atza, coment'e a seguredha, unu tretu, fintzes in sa parte de su tolu Sinònimos e contràrios cavanzola, cavonatzu, farchione.

runcòne runchiòne

rúncu , nm: arruncu Definitzione su chi abbarrat in su truncu de una nae chi no ant segau a paris (ma si narat fintzes de sa parte prus grussa de is erbas); cosa segada, o de segare, longhighedha, grussita Sinònimos e contràrios brechioni, bruncu* 1, rocu / acantu 1, arrogu, bículu Maneras de nàrrere csn: su r. de su codhu = su codhu, su tretu tra su tzugu e su bratzu apitzus de su suercu; furriàresi a runcos de codhu (po papai) = papai su chi no andat bèni, su chi no fait; casu a runcu = a cantighedhos Frases at innestadu cussos runcos de bide ◊ tue ses vivendhe a runcos de fenuju ◊ a runcu runcu si che l'at manigada totu, cussa cosa ◊ annunghe duos runcos de linna a su fogu! ◊ macarrones chin casu a runcos 2. si no tenimus nudha, a runcos de codhu nos furriamus?! Tradutziones Frantzesu moignon Ingresu stump Ispagnolu tocón Italianu bròcco, moncóne Tedescu Stumpf.

rúncu 1 , nm Definitzione in sa cara, su tretu de sa buca, de is lavras Sinònimos e contràrios bruncu*, fruncu, murrighile, mutzichile, murru, nuncu Maneras de nàrrere csn: istare, èssere a runcos a su fogu, a runcu a fogu = acanta a su fogu; èssere a r. a sa fossa = acanta a si mòrriri, bècius meda Frases pro fàghere aurtire a fiza mia, mezus andho a pedire pane a runcu a terra! ◊ est papendi a farrancaras cun tzu runcu totu brutu ◊ cun is manus in su runcu is féminas cumènciant a si fai sa rugi e nai s'orassioni 2. nois vetzos semus a runcu a sa fossa: amus fatu su de fàghere!

runcúdu , agt Definitzione nau de erba, chi portat runcu, est a runcu, portat tretu de su cambu grussitu Frases su frenugu cheret runcudu pro còghere, e menzus collidu inue paschet bestiàmine ca che li mànigat sa lana.

rundài , vrb: arrundai, orrundai, rundhare, runnare Definitzione essire, andhare a rundha, andhare peri su logu; istare in giru chentza impreu Sinònimos e contràrios bagamundai, barrantzellare, cilindronare, faghinerare, inghirintinare, meriolare, zirare Frases so rundhendhe tota chida pro no istare sa zente chensciosa 2. ite bi sezis rundhendhe in cue, ca no cheret su mere a bi colare?! ◊ rundhabat in sas tancas a die e a note ◊ sas feras istant rundhendhe in su buscu 3. petzi ses bonu a rundhare introidha chentza contu e chentza cabu! ◊ una note fit rundhendhe in tzitade Ètimu spn. rondar Tradutziones Frantzesu faire la ronde Ingresu to do the rounds Ispagnolu rondar Italianu far la rónda Tedescu die Runde machen.

rundédhu , nm Definitzione pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, genia de animaledhu múrinu chi essit solu addenote (no biet in sa lughe) Sinònimos e contràrios alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, satzamurredhu, terriolubedhe Terminologia iscientìfica anar.

rúndha , nf: grunda, orrunda, runna, urrundha Definitzione in is teuladas, ue acabbant (o cumènciant) is canales, is téulas, siat sa parte prus in artu e siat sa parte prus in bàsciu ue orruet s'abba; crista o serra de monte, fintzes orroca arta, corona de orrocas Sinònimos e contràrios butiadorzu, grundhera, gutera, martu 2, stidhiadroxu / serra Frases sas rúndhines si ant fatu su nidu suta de sa rundha in domo nostra ◊ sas rúndhines matessi bido chi tenent gustu de torrare a sa betza rundha tua (P.Mossa) 2. s'àbbile costoit su nidu in punta de sa rundha ◊ dae sas rundhas de su Gennargentu falat una díliga frina ◊ fit de rundha in rundha chirchendhe antunna ◊ su fàmine de Tzacabballa, chi si mandhigheit una rundha de chercos! ◊ sos pitzinnos si che pigaiant a sa rundha pro iscúdere a pedra Terminologia iscientìfica dmo, slg Ètimu itl. gronda Tradutziones Frantzesu gouttière Ingresu roof-gutter Ispagnolu canalón Italianu grondàia Tedescu Regenrinne.

rúndha 1 , nf: orrunda 1, rúndhia Definitzione su rundhare; su andhare a trevessu, in giru, cricandho; fintzes unos cantu, unu tanti de personas chi andhant impare a giru / ballare a rúndhia = fàere su ballu tundhu Sinònimos e contràrios gíriu / fiotu Frases sos barrantzellos istanote sunt in rundha 2. candho s'astore essit a rundha fuet dogni puzone ◊ su grodhe, malésigu, essit a rundha in su litu ◊ tue puru in rundha: ube che fis?! 3. rundhas de pitzinnos innotzentes aspetant chi falet un'istella Tradutziones Frantzesu ronde Ingresu rounds, rondel Ispagnolu ronda Italianu rónda Tedescu Runde.

rundhàglia , nf Definitzione is rundhajolos, gente metzana chi totu su chi faet est a istare in giru Sinònimos e contràrios bagamundalla, bruscualla, cannarolaza, gentaredha, scrufulia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu racaille Ingresu scum Ispagnolu gentuza Italianu gentàglia Tedescu Gesindel, Pack.

rundhajólu , agt, nm Definitzione chi o chie costumat a istare in giru, perilloi perillai, a trevessu peri su logu Sinònimos e contràrios arringau, arroliadori, randhaju, rundhanu, runnadore / bacamundhu, bandhuleri, ilimbitanu, garroneri, peldulàriu, rundhellu, zirellu Frases a sa cane li amus postu "Rundhajola" ◊ matzone rundhajolu si tucat solu solu tota note a ziru Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flâneur Ingresu dawdler Ispagnolu azotacalles Italianu bighellóne Tedescu Herumtreiber.

rundhàllia , nf Definitzione cosa chi abarrat, arrogalla, orrugos de cosa Sinònimos e contràrios arremusulla, romasiza Frases ti fetant a rundhàllias!

rundhànu , agt Sinònimos e contràrios arringau, arroliadori, bandhuleri, rundhajolu, rundhellu, tzincavesu, zirellu Frases unu cane zacarau est rundhanu in sa tanca ◊ bi at féminas rundhanas de afilu malu e bi ndhe at remonias ◊ rundhanu, su coro meu, che bentu de iscra ruja andhat currendhe (G.Piga) Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.

rundhàre rundài