A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

rullòni , nm: arrulloni* Definitzione sa birilla (frutu) de su tziníbiri burdu Sinònimos e contràrios baga, bobbolledha, bòdhero Frases fiat sétziu in d-una bòcia manna tunda chi parriat unu rulloni de mari.

rullòni 1 , nm Definitzione pedra manna a bisura de rullu Ètimu itl. rullone.

rúllu , nm Definitzione màchina e mescamente una genia de cilindru grae chi a solu o impare cun àteros s'impreat po alladiare, aparigiare, o incracare passandho a orrumbuladura, o fintzes girandho acanta unu cun s'àteru e faendho passare sa cosa in mesu Sinònimos e contràrios arrúmbulu.

rúlta , nf: rusta Definitzione rusta maseda, genia de bobboitedhu piticu chi suspit su sàmbene de is animales; nau in cobertantza, dónnia animale dannosu, ma mescamente su margiane; nau de gente puru, chi o chie est malafatore Sinònimos e contràrios chímighe, chínniche, corosta*, pinni / animabi, apesta, grodhe, magliane 2. si los mànicat sa rusta ◊ cussa rusta no ti lassat anzones, si no bi daes tentu ◊ cussa rusta catzadila: est zente chi si imbitzat a inoghe no ti coizat nudha Sambenados e Provèrbios prb: Rusta Terminologia iscientìfica crp Tradutziones Frantzesu punaise, épidémie, fléau Ingresu bug, plague Ispagnolu chinche, plaga Italianu cìmice, pestilènza, flagèllo Tedescu Wanze, Ekel, Geißel.

rultàglia, rultàgliu , nf, nm: rustàgliu, rustaza, rustràgliu, rutàgliu Definitzione aina segante a punta acancarronada e a màniga longa po segare iscudendho a cropu e a tiradura Sinònimos e contràrios assidadorza, cana, cirradroxa, faltzone, fústina, ischimadògia, luatorja, ruvadorja, urvajola / ttrs. rustàgia Frases si no ti as arrodadu su rustàgliu inoghe no che faghes fàscia 'e linna! (Còntene)◊ cussa màniga de rustaza cheret apredigada pro l'adderetare ca est torta Sambenados e Provèrbios smb: Rustaggia, Rustagia Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl.t rostagia Tradutziones Frantzesu serpe Ingresu billhook Ispagnolu podadera Italianu róncola Tedescu Hippe.

rum , nm Definitzione genia de licore chi si faet de sa canna de tzúcuru Terminologia iscientìfica bfg.

rúmba , nf Definitzione genia de essidura coment'e a nodu, tretu supesau, fora de unu paris Sinònimos e contràrios giumbu, gobba, tzumba, tzurumba Frases tzipressu eo so, tres séculos passesint ch'isto in pè, no apo fatu rumba ancora, no ◊ su muru zughet una rumba Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bosse Ingresu hump Ispagnolu bulto Italianu gòbba Tedescu Buckel, Höcker.

rumbedhósu , agt Definitzione chi portat giúmburos, chi est totu rumbas Sinònimos e contràrios giumburudu, rumbosu, tzumbosu Ètimu srd.

rumbicàre , vrb Definitzione arrespòndhere, in su chistionu, a su chi narat unu, ma mescamente refatzare calecuna cosa, arregodare a unu coment'e a briga, a impróveru (ca no ndhe at fatu contu), su bene chi dhi ant fatu Sinònimos e contràrios afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare Frases s'àteru in lestresa rumbichesit a totu su chi s'ómine li nesit Ètimu itl. rimbeccare Tradutziones Frantzesu jeter à la figure (fam.) Ingresu to fling in s.o. face Ispagnolu reprochar, echar en cara Italianu rinfacciare Tedescu vorhalten.

rumbícu rimbícu

rumbósu , agt Definitzione chi est totu giúmburos, totu rumbas: nau de muru, chi est cedendho, orruendhondhe Sinònimos e contràrios abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, burrugnone, corcobau, giumburudu, tzumbosu Sambenados e Provèrbios smb: Rumbosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bossu Ingresu humpbacked Ispagnolu giboso, jorobado Italianu gòbbo Tedescu bucklig, höckerig.

rúmbula rómbulu

rumbulài, rumbulàre romulàre

rumbulàtu , agt Definitzione chi est tundhatzu, chi orrúmbulat Sinònimos e contràrios arrumbulúciu, lodhuraditu, lodhuranu Ètimu srd.

rumbullòni, rumbulòni , nm: arrumbuloni* Definitzione cosa imbodhigada tundha, cosa fata a lómboru Sinònimos e contràrios gromeredhu, grómeru, lómberu, lombiscedhu, lórimu Maneras de nàrrere csn: fai, faisí a r. = a ballina, a lórumu; r. de bremis, de abis = murútulu, muntone de bermes, de sorde, de abe Frases is abis foras de su casidhu si funt fatas a rumbulloni Tradutziones Frantzesu balle, masse arrondie Ingresu ball, roundish mass Ispagnolu bola Italianu palla, ammasso rotondeggiante Tedescu kugelförmiger Haufen.

rúmbulu , nm: arrúmbulu Definitzione orrugu de linna po fàere orrumbulare bigas o pedras mannas; su orrumbulare, fintzes su cucurimelli Sinònimos e contràrios bórtule, lúdhuru, tróulu / cucuriscàrgiu concurumbedhu Maneras de nàrrere csn: portai una cosa a r. = a cadhinadura; arriri a r. = èssere a tróulu de risu, ríere gai meda de si rúere Frases custu est carramatzímini de isciusciai a rúmbulus de innòi a bàsciu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu galet, roulette Ingresu roller Ispagnolu rodillo, rollo Italianu rullo Tedescu Rolle.

rúmbulu 1 rómbulu

rumèlla , nf Definitzione sa fràmmula arta chi faet su fogu meda Sinònimos e contràrios cadharida, fiamarida, fracarida, pampada Frases chi sa mama de sa difesa ti sarvet de su tenteadu e ti che bochet de sas rumellas de sas framas de su focu! ◊ no apo fatu nudha pro ti sarbare dae cussas rumellas, fiza mea! ◊ cadhos de focu ndh'escint a utos allughendhe chin códules e rumellas e brujandhe totu su ch'intopant (G.Delogu).

rumellàda , nf Definitzione sa fràmmula arta chi faet su fogu abbruxandho cosa meda Sinònimos e contràrios fiamarida, rumella Frases rumelladas de focu si pesant in sas campuras, e totus a fughire chene tinu! Ètimu srd.

rumenderòca , nm: lumenderoca* Sinònimos e contràrios menduarroca.