A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

rullòni , nm: arrulloni* Definizione sa birilla (frutu) de su tziníbiri burdu Sinonimi e contrari baga, bobbolledha, bòdhero Frasi fiat sétziu in d-una bòcia manna tunda chi parriat unu rulloni de mari.

rullòni 1 , nm Definizione pedra manna a bisura de rullu Etimo itl. rullone.

rúllu , nm Definizione màchina e mescamente una genia de cilindru grae chi a solu o impare cun àteros s'impreat po alladiare, aparigiare, o incracare passandho a orrumbuladura, o fintzes girandho acanta unu cun s'àteru e faendho passare sa cosa in mesu Sinonimi e contrari arrúmbulu.

rúlta , nf: rusta Definizione rusta maseda, genia de bobboitedhu piticu chi suspit su sàmbene de is animales; nau in cobertantza, dónnia animale dannosu, ma mescamente su margiane; nau de gente puru, chi o chie est malafatore Sinonimi e contrari chímighe, chínniche, corosta*, pinni / animabi, apesta, grodhe, magliane 2. si los mànicat sa rusta ◊ cussa rusta no ti lassat anzones, si no bi daes tentu ◊ cussa rusta catzadila: est zente chi si imbitzat a inoghe no ti coizat nudha Cognomi e Proverbi prb: Rusta Terminologia scientifica crp Traduzioni Francese punaise, épidémie, fléau Inglese bug, plague Spagnolo chinche, plaga Italiano cìmice, pestilènza, flagèllo Tedesco Wanze, Ekel, Geißel.

rultàglia, rultàgliu , nf, nm: rustàgliu, rustaza, rustràgliu, rutàgliu Definizione aina segante a punta acancarronada e a màniga longa po segare iscudendho a cropu e a tiradura Sinonimi e contrari assidadorza, cana, cirradroxa, faltzone, fústina, ischimadògia, luatorja, ruvadorja, urvajola / ttrs. rustàgia Frasi si no ti as arrodadu su rustàgliu inoghe no che faghes fàscia 'e linna! (Còntene)◊ cussa màniga de rustaza cheret apredigada pro l'adderetare ca est torta Cognomi e Proverbi smb: Rustaggia, Rustagia Terminologia scientifica ans Etimo itl.t rostagia Traduzioni Francese serpe Inglese billhook Spagnolo podadera Italiano róncola Tedesco Hippe.

rum , nm Definizione genia de licore chi si faet de sa canna de tzúcuru Terminologia scientifica bfg.

rúmba , nf Definizione genia de essidura coment'e a nodu, tretu supesau, fora de unu paris Sinonimi e contrari giumbu, gobba, tzumba, tzurumba Frasi tzipressu eo so, tres séculos passesint ch'isto in pè, no apo fatu rumba ancora, no ◊ su muru zughet una rumba Etimo srd. Traduzioni Francese bosse Inglese hump Spagnolo bulto Italiano gòbba Tedesco Buckel, Höcker.

rumbedhósu , agt Definizione chi portat giúmburos, chi est totu rumbas Sinonimi e contrari giumburudu, rumbosu, tzumbosu Etimo srd.

rumbicàre , vrb Definizione arrespòndhere, in su chistionu, a su chi narat unu, ma mescamente refatzare calecuna cosa, arregodare a unu coment'e a briga, a impróveru (ca no ndhe at fatu contu), su bene chi dhi ant fatu Sinonimi e contrari afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare Frasi s'àteru in lestresa rumbichesit a totu su chi s'ómine li nesit Etimo itl. rimbeccare Traduzioni Francese jeter à la figure (fam.) Inglese to fling in s.o. face Spagnolo reprochar, echar en cara Italiano rinfacciare Tedesco vorhalten.

rumbícu rimbícu

rumbósu , agt Definizione chi est totu giúmburos, totu rumbas: nau de muru, chi est cedendho, orruendhondhe Sinonimi e contrari abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, burrugnone, corcobau, giumburudu, tzumbosu Cognomi e Proverbi smb: Rumbosu Etimo srd. Traduzioni Francese bossu Inglese humpbacked Spagnolo giboso, jorobado Italiano gòbbo Tedesco bucklig, höckerig.

rúmbula rómbulu

rumbulài, rumbulàre romulàre

rumbulàtu , agt Definizione chi est tundhatzu, chi orrúmbulat Sinonimi e contrari arrumbulúciu, lodhuraditu, lodhuranu Etimo srd.

rumbullòni, rumbulòni , nm: arrumbuloni* Definizione cosa imbodhigada tundha, cosa fata a lómboru Sinonimi e contrari gromeredhu, grómeru, lómberu, lombiscedhu, lórimu Modi di dire csn: fai, faisí a r. = a ballina, a lórumu; r. de bremis, de abis = murútulu, muntone de bermes, de sorde, de abe Frasi is abis foras de su casidhu si funt fatas a rumbulloni Traduzioni Francese balle, masse arrondie Inglese ball, roundish mass Spagnolo bola Italiano palla, ammasso rotondeggiante Tedesco kugelförmiger Haufen.

rúmbulu , nm: arrúmbulu Definizione orrugu de linna po fàere orrumbulare bigas o pedras mannas; su orrumbulare, fintzes su cucurimelli Sinonimi e contrari bórtule, lúdhuru, tróulu / cucuriscàrgiu concurumbedhu Modi di dire csn: portai una cosa a r. = a cadhinadura; arriri a r. = èssere a tróulu de risu, ríere gai meda de si rúere Frasi custu est carramatzímini de isciusciai a rúmbulus de innòi a bàsciu Etimo srd. Traduzioni Francese galet, roulette Inglese roller Spagnolo rodillo, rollo Italiano rullo Tedesco Rolle.

rúmbulu 1 rómbulu

rumèlla , nf Definizione sa fràmmula arta chi faet su fogu meda Sinonimi e contrari cadharida, fiamarida, fracarida, pampada Frasi chi sa mama de sa difesa ti sarvet de su tenteadu e ti che bochet de sas rumellas de sas framas de su focu! ◊ no apo fatu nudha pro ti sarbare dae cussas rumellas, fiza mea! ◊ cadhos de focu ndh'escint a utos allughendhe chin códules e rumellas e brujandhe totu su ch'intopant (G.Delogu).

rumellàda , nf Definizione sa fràmmula arta chi faet su fogu abbruxandho cosa meda Sinonimi e contrari fiamarida, rumella Frasi rumelladas de focu si pesant in sas campuras, e totus a fughire chene tinu! Etimo srd.

rumenderòca , nm: lumenderoca* Sinonimi e contrari menduarroca.