ratagàsu , nm: gratagasu, retecasu Definizione aina a làuna totu istampada e arrasposa po fàere su casu a farinedhos / min. ratagasedhu Sinonimi e contrari fratacasu*, tratagasu Frasi su ratagasu sou mi fateit a ríere ca fit piús minore meda de su chi aiamus in domo. Terminologia scientifica ans
ratàle , nm Definizione tretu de terrenu límpiu, iscampitu, distintu (fintzes de erba in mesu de terra semenada, chentza matedu in mesu de una terra a pàsculu, in mesu fintzes de una paulata) Frasi sos messadores pesaint sos ogros in chirca de bídere froedhas movendhe in tamarighes e toas de intr'e su ratale de riu (G.Chessa).
ratalímba , nf Sinonimi e contrari arrúbbia, atzotalimba, batalimba, ciorisedha, colalati, pigalati, rúgia Terminologia scientifica rba, Rubia peregrina Etimo srd.
ratallàu radagliàdu
ratantína rantantíra
ratapèse , nm Definizione su toca toca chi si faet a tretos in sa carena po fàere a erríere a unu Sinonimi e contrari cagaitas, chighirighitu, chilighili, corigori, tzilighita Etimo srd.
ratapignàta , nf: arratapignata* Definizione pilloni annapau, de noti, de su tiàulu o sóriche càmpinu o pinnàdigu, genia de animaledhu múrinu chi essit solu addenote, portat coment'e alas ma no pinnias Sinonimi e contrari alaepedhe, cincidedhu, pibiristedhu, satzamurredhu, terriolubedhe, tzurrundedhu Terminologia scientifica anar.
rataràta , avb Definizione èssere r. = a su friga friga, tocandho, acanta meda s'unu a s'àteru (fintzes in calecuna prova o arresurtau) Sinonimi e contrari ratzigaràtziga.
ratàre , vrb: arratare,
gratai Definizione
passare calecuna cosa a arrasigadura (es. is ungas in sa carre) e, segundhu it'est, a manera de dhu fàere a farinos, tratagasare
Sinonimi e contrari
iscàlfere,
iscarpire,
iscrafire
/
tratai
Frasi
su casu si ratat pro lu pònnere a sos macarrones ◊ pro passare su manighinzu tocat a si ratare
Cognomi e Proverbi
prb:
sos àinos si ratant s'unu cun s'àteru
Etimo
itl
Traduzioni
Francese
gratter
Inglese
to scratch
Spagnolo
rascar
Italiano
grattare
Tedesco
schaben.
ratàssa , nf: arratassa* Definizione genia de tassa cun s’asa, tassa manna Sinonimi e contrari tassone Frasi donididhi una pariga de piscis e una ratassa de binu! Terminologia scientifica stz.
ratatúglia, ratatúlla, ratatúllia , nf: retatúglia Definizione
piciochedhu (nau fintzes po medas) chi giaet ifadu, chi est chentza capia, de pagu contu (e si narat fintzes de cosa); genia de papare fatu cun petza segada a orrughedhos e mescamente de tratalia de pegus piticu (ma, a logos, cassola de birduras); matzàmene de fuliare, de pegus macellau; cosas bècias, cosighedhas de fuliare chi giaent istrobbu, cosas de pagu contu
Sinonimi e contrari
farrandulla,
fratamaza,
istrudhàglia,
pisedhina
/
baldulete,
bascaràmene,
carramacina
Frasi
no bi as un'istàntzia in culvenu ca cussa ratatúglia ti est ponindhe sa domo a fundhu a susu (A.Dettori)◊ che catzesti a Fulanu pro culpa de cudha ratatúglia ◊ in su comitadu no bi cheret ratatulla: bi at dinaris de manizare e bi cheret contivizu!
Traduzioni
Francese
polisson,
marmaille
Inglese
bad rascal,
rabble
Spagnolo
pilluelo
Italiano
monellàccio,
marmàglia
Tedesco
Spitzbube,
Pack.
ratèra , nf: arratera*, retera Definizione aparíciu po cassare sórighes Sinonimi e contrari altana, arratonera, soricàrgiu.
ratèsa , nf Definizione
su èssere in calada meda, nau de su logu
Sinonimi e contrari
pendhéntzia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
raideur
Inglese
steepness
Spagnolo
escarpa
Italiano
ripidézza
Tedesco
Steilheit.
ratéu , avb Definizione segare a r. = a rasu, a paris a terra, a paris Sinonimi e contrari ràsidu, rasu Frasi mi che sunt intradas sas berbeghes a s'ortu e mi l'ant fatu a rateu: mi che ant collidu totu! ◊ in su murallone su crabuvigu che l'ant segadu a rateu ma est torradu a essire Etimo spn. rateo.
ratífica , nf Definizione su ratificare, atu o decisione chi ndhe acetat e avalorat un'àtera o de àtere pigada innanti.
ratificài, ratificàre , vrb Definizione aprovare e avalorare una decisione giai pigada mancari in àtera manera o chi iat pigau chie tenet unu podere prus limitau Frasi su Cossizu cumonale at ratificadu su chi at fatu sa Giunta.
ratína , nf, nm: retinu Definizione genia de pannu de lana cun su pilu longu Sinonimi e contrari retinau Terminologia scientifica ts Etimo ctl., spn.
ratíntzu, ratínzu , nm: gratinzu* Definizione su ratare o istare iscrafendho; coment'e unu abbruxoredhu a sa carre (mescamente sa pedhe) chi batit sa gana de dha frigare o iscràfere Sinonimi e contrari gratinzu, iscalfíngiu, malichinzu, mandhichintzu, pàpidu, papignu Frasi est s'amore che a su ratinzu: piús ratas piús as mandhighinzu! ◊ su papavarre est una maladia de sa pedhe chi faghet a ratinzu.