trú tróbulu
trúa , nf: truba, trubba, truva, turba, turva Definizione su trubbare; càmbiu de pastura, su che cambiare su bestiàmene de una pastura o mindha a un'àtera; cassandho, su fàere essire a pígiu sa fera; chie (gente o canes) ndhe pesat su bestiàmene a pàschere, o sa fera cassandho; su bestiàmene, sa fera trubbada e fintzes solu chedha de animales Sinonimi e contrari trubbada, trubbonzu, trubbu / tramuda, trubbera, trubbonzu / trubbadore / bolu, fiotu, truma Modi di dire csn: portai o picare a truba = a trubbadura, che bestiàmine chi si faghet andhare a malaoza; fai una trua contra a unu = ordiminzare cosa, treta a dannu de ccn.; fàere sa truba (in cassa)= fàghere essire sa fera a tretu de la pòdere catziare Frasi no s'intendhet piús sa truva de sos boes arendhe, como ◊ dipinghes in sas mustras ballos sardos e tesses catzas cun chervos a pala, truvas de porcos abros ◊ ant fatu una trubba de bestiàmine 2. cras semus in trubba: chirco a compare si podet bènnere a nos azuare 3. catziendhe, sas trubbas andhant addainanti e daent s'avisu ◊ avertiat sas truvas faghindhe signales cun sa manu ◊ fiat avantzendi sa trubba de is canis, a cassa manna ◊ catzadores e truvas sunt totu prontos in sas postas 4. bit una truba de pillonis ispartinada de un'iscupetada ◊ apu biu una truba de mallorus ◊ a inoghe benit truvas de pessones 5. carros de ferru a rodeu tucant cada die lendhe a truva sa zente! ◊ sa zente pòbera est giuta a truva in su caminu de sos sacrifíscios ◊ mi lasso picare a turba, lassinandhe chena ispera ◊ bogandedhus a truba! 6. biendi totus cussus sirbonis, preparant una trua: faint unu fossu e cun itzérrius e burdellu ispingint is sirbonis a sa posta Cognomi e Proverbi smb: Trubbas Etimo srd.
truàtzu , agt Definizione chi est trullu Frasi de su guroni ndi at essiu matéria truatza.
trúba trúa
trubànte, trubànti , nm: trubbanti, turbante Definizione genia de muncadore o fintzes de careta de pònnere in conca po poderare is pilos arregortos.
trubàre , vrb: trubbare,
truvare,
turbare,
turvare Definizione
fàere andhare, apretare po andhare (nau pruschetotu po is animales, ma fintzes po gente pigada coment’e animales, chentza arrispetu); portare su bestiàmene de una pastura a s'àtera; fàere essire a pígiu sa fera in cassa, fintzes su pische po piscare, istesiare, fàere istesiare, fintzes solu andhare; prnl. afracai, su si betare cun fortza contra a ccn. a iscúdere, mossigare, atumbare, incorrare o fàere àteru de male; nau in cobertantza de s'ómine, de su mascu, cobèrrere; fintzes nàrrere o atuare una cosa a unu candho no dha faet po su pagu interessamentu
Sinonimi e contrari
sucai,
tzitziare
/
atramudai
/
afarcai,
agghegiare,
assurpire,
azachinare,
crazugai,
tzurricare
/
zúchere
Frasi
pastores, truvade sas berveghes! ◊ sos canes si sunt betados a sa tupa pro trubbare sa fera ◊ commo no turbas prus sos pecos dae Costera ◊ trubba s'àinu, fàghelu andhare impresse! ◊ turvaiat sos voes cun d-unu frúschiu chi ischiat isse ◊ su ventàriu aiat sichitu a turvare e a molinare sas framas
2.
o luna maca, a ube ses turbandhe?! ◊ trubba a dainanti: bae, no istes ispetendhe! ◊ trubbachelu su bestiàmine, no mi che collat s'olia!
3.
si li est trubbadu su trau e si no si fit fatu a bonu a si partare l'aiat mortu! ◊ ajó, ista masedu, cantu ti truvas daghi ti faedho! ◊ si mi est trubbadu a m'iscúdere, ma candho at bidu sa lepa at furriadu!
Etimo
ltn.
turbare
Traduzioni
Francese
pousser,
conduire en avant
Inglese
to spur,
to conduct
Spagnolo
aguijonear,
ojear la caza
Italiano
stimolare,
far andare,
condurre avanti
Tedesco
antreiben,
anstacheln.
trúbba trúa
trubbàda , nf: truvada,
turbada Definizione
su trubbare; móvia a forte, cun fortza totinduna, currendho po iscúdere, po lòmpere a calecuna cosa o a ccn. a giagaradura; in cobertantza, zutura
Sinonimi e contrari
trambuscada,
trumentata
/
trubbera
Frasi
at fatu una trubbada de bentu ◊ si li at fatu una trubbada su mascru a tzumbadas chi l'at fatu fintzas rúere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action d'exciter,
de pousser
Inglese
rashness
Spagnolo
arremetida
Italiano
avventaménto
Tedesco
Werfen.
trubbadòre , nm: truvadore,
truvatore,
turbadore Definizione
chie, in cassa manna, andhat ainnanti cun is canes po ndhe fàere essire is sirbones; chie trubbat bestiàmene andhandho de una mindha o cussòrgia a s'àtera, o portandhodhu a sa fiera; in cobertantza, incosciadore; truvadore est su primu istedhu, su de punta, de Is Seti Fradis; turbadores funt is gafas chi poderant impare su fusu cun su contrafusu de is iscalas de carru
Sinonimi e contrari
trua
/
cdh. chirridori
2.
unu contu si lu faghiat s'àinu e unu su truvadore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rabatteur
Inglese
beater
Spagnolo
ojeador
Italiano
battitóre
Tedesco
Treiber.
trubbadórzu , nm Definizione
su trubbare, su cambiare totu (bestiàmene e cosa, is trastos) de unu logu a un'àteru po istare o po pàschere / caminu de t. = su mòri chi acostumant a fai in trubba is pastoris
Sinonimi e contrari
trubbadura,
trubbonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déménagement,
transhumance
Inglese
move
Spagnolo
mudanza
Italiano
traslòco
Tedesco
Versetzung.
trubbàdu , pps, agt Definizione de trubbare; chi est lómpiu a ccn. o a calecuna cosa cun fortza, cun arrennegu, po cracare, iscúdere, avolotau Sinonimi e contrari cambiadu, catzadu, zagaradu 2. dolorosa a su chelu àltzio sa fronte che unu chi bidet ruindhe su ponte traessendhe unu frúmene trubbadu (A.Casula).
trubbadúra , nf Definizione su trubbare Sinonimi e contrari sucadura, trubbadorzu, trubbonzu Etimo srd.
trubbànti trubànte
trubbàre trubàre
trubbèra , nf: truvera, turvera Sinonimi e contrari tramuda, tramunera, trua, trubbonzu Frasi su sonu de cudhos marratzos s'intendhiat in su paschinzu o in truvera ◊ diedha de si pònnere in turvera!… Etimo srd.
trubbèra 1 , nf Definizione
nau in cobertantza, zutura, acópiu de mascu e fémina
Sinonimi e contrari
cadhicada,
sartionzu,
zuchidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
accouplement,
copulation
Inglese
coupling
Spagnolo
acoplamiento
Italiano
accoppiaménto
Tedesco
Begattung.
trubbónzu , nm: truvonzu,
turvontzu Definizione
su trubbare, su che cambiare su bestiàmene de una pastura a un'àtera
Sinonimi e contrari
tramuda,
trua,
trubbera
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
déménagement,
transhumance
Inglese
removal
Spagnolo
mudanza
Italiano
traslòco
Tedesco
Verlegung.
trúbbu , nm: truvu Definizione su trubbare / giúghere o leare a t. = cumandai acoment'e nudha, cumandhare a unu comente si cumandhat o si faet andhare su bestiàmene; segundhu su truvu (nau de comente si foedhat) = segundhu s'intonu Sinonimi e contrari trúvida Frasi cussu no est ne maridu e ne babbu: lu giughent a truvu sa muzere e fintzas sos fizos! ◊ in Sardigna, Frantziscu, ite profetas a una zente irderruta, abbirgonzada, leada a trubbu, a trazu, avilida?! 2. dae su truvu mi paret chi in cussa manera de nàrrere bi ponent un'idea de duda (G.Chessa) Etimo srd.
trubbuscàda , nf Definizione su trubbuscare; isciorrocada de tempus malu Sinonimi e contrari istrasura, stracia, trarchia, trubbuscadura 2. trubbuscada de nibe, de gràndhine ◊ candho sa note s'ingrisat, tandho trubbuscadas ponet àgheras, badhes e montes Etimo srd.