tesídhu , nm: tisidhu Definizione
orrugu de linna fine chi si ponet po poderare istirada una pedhe fintzes a sicare; fustigu chi si ponet a grughe cun àteru aintru de su casidhu de ortigu; crau de linna po firmare sos ultedhos a sas cannelas in is costanas de su carru; intacu (o tassidhu) chi si faet a sa síndria provandhodha si est cota
Modi di dire
csn:
che at a istupare che t.! = che essit cràdiu!; èssere a unu tisidhu = ufradu meda, ufradu a casidhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tendeur
Inglese
tightner
Spagnolo
estaca,
tensor
Italiano
tenditóre
Tedesco
Spanner.
tesólzu , nm: tesorju,
tesorzu Definizione
logu inue s'isterrent is trastos samunaos, s'orrobba, po asciutare
Sinonimi e contrari
istendhidorzu,
spraxidroxu
Frasi
est andhendhe a tèndhere sa robba in su tesorzu ◊ ndh'at regortu sos pannos dae su tesolzu
Etimo
ltn.
tensoriu(m)
Traduzioni
Francese
étendoir
Inglese
drying rack
Spagnolo
tendedero,
tendalero
Italiano
stenditóio
Tedesco
Trockengestell.
tesòne, tesòni , nf, nm Definizione sa largaria de su tessíngiu e tessíngiu etotu; tesoni est fintzes s'arretza chi is pillonadores parant po cassare pigiones Sinonimi e contrari istesa / tasona Frasi tessiat in su telarzu sa tesone ◊ sa tesone de su pannu si segàt po ndhe fàere tiàgias po su pane e po sa mesa ◊ at fatu unu tesone mannu Etimo ltn. tensione(m).
tesoréri , nm Definizione
chie custódiat, càstiat o tenet siendha (fintzes donos e benes de genia ispirituale, culturale)
Sinonimi e contrari
cdh. tisureri
Frasi
tesorera celestiale, divina dispensadora, alcantzàdennos, Signora, remédiu pro donzi male!
Traduzioni
Francese
trésorier
Inglese
treasurer
Spagnolo
tesorero
Italiano
tesorière
Tedesco
Kassierer.
tesorería , nf Definizione parte de un'amministratzione chi manígiat su dinare.
tesórju tesólzu
tesòro, tesòru , nm Definizione cosa de valore meda, bene mannu, oraria puru Sinonimi e contrari pósidu, prendha, siendha / cdh. trisoru Frasi chie in limba sua s'ispiegat a sos chi sunt benzendhe a mundhu ancora unu immensu tesoro lis intregat (S.Bertulu).
tesórzu tesólzu
tèssera , nf Definizione
orrugu de linna o de tauledha po dhue fàere intacos a marcare cosa (candho funt duas, po iscumbatare comente torrant duos contos, si narant t. cojadas); genia de documentu chi atrogat de comente unu si est iscritu o marcau a calecuna organizatzione, o tenet diritu a calecuna cosa
Sinonimi e contrari
cuncodrai,
cumpònnere
2.
sa tèssera de su partidu la zughet semper in busaca ◊ chini bisat trabballadoris a istracu baratu e masedus, chini trabballadoris cun sa tèssera de su sindacau o de su partidu
3.
in tempus de gherra su túcaru, che a su recatu, fit a reséstiches, totu a tèssera
Etimo
ltn.
texera
Traduzioni
Francese
tesselle,
carte
Inglese
pass
Spagnolo
carné,
tarjeta
Italiano
tèssera
Tedesco
Stein,
Karte.
tesserài , vrb: tesserare Definizione iscríere o marcare a calecuna cosa o organizatzione pagandho sa tèssera.
tesseraméntu , nm Definizione su tesserare.
tesseràre tesserài
tèssere , vrb: tèssiri Definizione
intrare apare sa trama cun s'ordiu, comente si faet mescamente in is telàrgios, fintzes a manera de arresurtare s'orrobba a figuras; istèrrere unu contu, cuncordare cosas, fainas, chistiones; nau de unas cantu linnas (es. follaera), su si agguantare a is àteras linnas / maneras de tèssere: a litzus, a briali, a ramu de ogu, a punta de agu, a bagas (o a lauru), a tauledha, a un'in dente, a pibiones
Sinonimi e contrari
tessire
Frasi
tèssere sa lana a telinu, a limone ◊ tessiat fàunas, fressadas e mantas a mustra de rosas ◊ su sonu de su telarzu fuit divressu segunnu su chi tessiat ◊ passendu in is bias de tretu in tretu s'intendiant is trelaxus tessendu
2.
la tesset bene: como vidimus uve parat, comente lu cumponet, su contu, e comente lu ghirat! (B.Bandinu)◊ una faghevarina atesu atesu tesset bolos de sole in sas aeras ◊ tesse sa tela de sa libbertade dae Cabesusu a Campidanu! ◊ pessones e fatos intrant apare pro tèssere s'istória de sa tzente
Cognomi e Proverbi
prb:
s'ómini ordit e sa fortuna tessit
Etimo
ltn.
texere
Traduzioni
Francese
tisser
Inglese
to weave
Spagnolo
tejer
Italiano
tèssere
Tedesco
weben.
tesséu , nm Definizione s'orrobba téssia Sinonimi e contrari tessíngiu.
tessidòra , nf Definizione
fémina chi tesset
Sinonimi e contrari
tessignana
/
cdh.,
ttrs. tissidora
Frasi
nonna mia, de Iscroca, fut tessidora de cussas solenas ◊ fustis maistra in su ricamai e brava tessidora ◊ mamma, sa cortza, fit afainada che bona tessidora ◊ benindho tradu e bessindho a bonora tue as inténdhiu sa tessidora chi tessiat sa tela
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tisseuse
Inglese
weaver
Spagnolo
tejedora
Italiano
tessitrìce
Tedesco
Weberin.
tessidòra 1 , nf Definizione genia de erba, a campanedhas asulas Terminologia scientifica rba, Ipomoea purpurea.
tessidòre, tessidòri , nm Definizione
ómine chi tesset
Sinonimi e contrari
tessingianu
/
cdh.,
ttrs. tissidori
Traduzioni
Francese
tisseur
Inglese
weaver
Spagnolo
tejedor
Italiano
tessitóre
Tedesco
Weber.
téssidu , pps, agt, nm: téssiu Definizione
de tèssere; chi est fatu a tessidura; cosa téssia
Frasi
iat téssiu un'abbrodu a filicitus de oru e de prata, donendidhi sétiu de ispantu
2.
s'ammontighedhu antigu de su pipiu fut téssiu in telàrgiu a pibiones o a iscacu
3.
ahi de cantos filos est cumpostu su téssidu de s'amore pro custa terra mia! (G.Fiori)
Traduzioni
Francese
tissu
Inglese
fabric
Spagnolo
tejido
Italiano
tessuto
Tedesco
Gewebe.
tessidúra , nf Definizione
su tèssere
Sinonimi e contrari
tessimentu
/
cdh. tissitura,
ttrs. tissidura
Traduzioni
Francese
tissage
Inglese
weaving
Spagnolo
tejedura
Italiano
tessitura
Tedesco
Weberei.
tessignàna , nf: tessingiana Definizione fémina chi tesset Sinonimi e contrari tessingiaja, tessidora Frasi sa tessignana est tessendho fressadas Etimo srd.