súta , avb, prep: assuta, issuta Definizione sa parte de fundhu de una cosa o de unu logu, o fintzes solu a manu de fundhu, prus in bàsciu: coment'e prep. arrechedit aifatu àtera prep. puru (de o a) Sinonimi e contrari | ctr. subra Modi di dire csn: èssereche s. = àere dépidu; giogare suta a ccn. = zogare in ungras, bènnere a betu, cumbinare de si ndhe pagare; fàghere suta che a sa patata = fàghere a sa muda, leare detzisiones chentza ndhe dare a ischire; cotàresi o cartàresi suta a ccn. = istrumpaidhu a terra ponendidhu asuta po dhu iscúdiri; sere, pasare suta de un'àrbure = acanta, suta de is cambus e nais Frasi cussu babbautzu ch'est dadu suta e l'amus ischitzadu ◊ custa cosa la ponimus suta a modhita ◊ s'isterrimenta si ponet suta 2. como che semus suta, cun s'ira de ispesas chi amus tentu 3. su foghile est suta de sa ziminera ◊ fit acrodhadu suta de s'àlvure de sa pruna limoninca (S.Patatu)◊ sos pitzinnos ant cuatu sas frunnedhas in suta de sas tramatzas ◊ a manu de suta de su poju bi fit s'ortu ◊ tiat èssere a che fulliare a s'ispioca canes mannos e bracutzedhos suta de mesa (A.Cossu)◊ cussas bidhas abbarrant suta su monte, in su peale ◊ própriu in suta nostru vi aviat bàtoro o chimbe tumbas ◊ dae s'artura, suta mia fio bidindhe bestiàmine Etimo ltn. subtus Traduzioni Francese dessous, sous Inglese down, under, below Spagnolo debajo Italiano sótto Tedesco unten, unter.

tipidíu , nm, nf: tipitia, tipitiu Definizione pruinedhu chi si faet mescamente manigiandho laore; pruinedhu fine fine chi si faet asuta de is letos, in su cugigone de is busciacas, fintzes ispuntadura de pilu, de lana e cosighedhas deasi Sinonimi e contrari boladia, pilibili, pulina / erenzu, ghilipiu, ghitipiu, pibitza, pilipiu, tilipio, tipidedhu, tipidipi Frasi est nudha su tipidiu chi dhui fiat asuta de su letu!… Traduzioni Francese balle, duvet tonture Inglese husk, down, polling Spagnolo cascabillo, pelusa, tundidura Italiano lòppa, pula, lanùgine, cimatura Tedesco Spreu, Flaum, Schurwolle.

trabentàre , vrb: atrabentare, traventare, treventare Definizione betare o cuare o fintzes pigare e pònnere in d-unu trabentu, in d-una péntuma o gruta, in logu chi no dhu potzant o est difícile mannu a dh'agatare; fintzes solu andhare, tzucare a calecunu logu / trabentare fogu = traghedhare fogu, isparare Sinonimi e contrari irborrocare, irrainare, ispantumare, isperrumai, issussiare, trapantare / abbuare, acuae, apatai, aprecolare, cuerrai, impertusare, intuvedhare, intuzare, istugiai, tudai / furai Frasi si ch'est trabentadu in sas badhes ue teniat su bestiàmine ◊ mi mancat su poledhu: cale lampu nche l'at trabentau?! ◊ pro isse fit giómpida s’ora de si traventare e lassare sa bidha ◊ sas fórtighes a ue che las azis traventadas, chi no las agato?! ◊ a su secuestradu si l'ant traventadu aterue ◊ menzus mortu o traventadu, pro li atacare cussos! 2. si fit colau marzane si nche aiat trabentau peri sa gama! ◊ su riu che traventaiat totu candho si leaiat sas campuras 3. pone in motu sa màchina ca traventamus a Orune! 4. sos carabbineris li ant trabentau focu e li ant chimentau su bratzu Etimo srd. Traduzioni Francese jeter dans un rocher Inglese to throw down Spagnolo despeñar, precipitar Italiano dirupare Tedesco abstürzen.

trincài , vrb: atrincai, trincare Definizione bufare binu meda, a meda, a s'asuria Sinonimi e contrari abbumbare, acirrai, aciumai, imbreacare, inciumire, inciummare, ingúllere, sorgonare Frasi sunt bufendhe binu e onzunu si ndhe trincat duas pintas ◊ acabbadha de trincai, ca su binu ti fait mali! ◊ trincandhe binu si at fatu s'imbílicu che rosa! ◊ cussu si trincat unu litru de binu Etimo itl. trincare Traduzioni Francese avaler d'un trait Inglese to gulp down Spagnolo empinarla Italiano tracannare Tedesco hinuntergießen.

trodhulàre , vrb: trudholare Definizione mòvere, andhare a orrumbuladura, movendhosi coment'e orroda, cosa tundha Sinonimi e contrari arrembulai, cadhinare, codulare, lodhurare, lumburare, rodhulare, torrulare, trodulare Frasi l'ispinghesit a folte e che tumbulesit in sas iscalinas trodhulenne fintzas a funnu Etimo srd. Traduzioni Francese dégringoler, rouler Inglese to tumble down Spagnolo rodar Italiano ruzzolare Tedesco hinunterrollen.

tzèrghere , vrb: atèrghere Definizione tzacare in ragas, betare a corpus, papare meda, cun asuria Sinonimi e contrari abbudagare, abbudhescare, atatamacare, atatare, imbrentai, incolvare, istruntzare Frasi fint a dolore de matza pro totu su chi aiant tzérghitu ◊ bonu su porchedhu chi ti as tzérghitu! ◊ totu cudha cosa si l’at tzérghita in d-una ingullita ebbia ◊ tue no as mannicatu: as tzérghitu! Etimo ltn. tergere. Traduzioni Francese avaler Inglese to gulp down Spagnolo engullir Italiano trangugiare Tedesco verschlucken

zòsso, zòssu , avb: giosso* Definizione su logu prus in bàsciu (ma a bortas fintzes solu a sa parte de is peis, es. in su letu): si ponet mescamente cun prep. (a, in, de)chi inditat movimentu o su istare Sinonimi e contrari agiossu, bàsciu, imbàsciu | ctr. asuba Modi di dire csn: colare totu zosso = passai totu in su tretu a sa parti de asuta, in sa parti prus bàscia de unu logu; falare in z. = calai o ispostai a parti de bàsciu, faci a is peis Frasi so falendhe a zosso ◊ issos che sunt a in zosso e bae e ischi candho ant a pigare! ◊ custa cosa est pro zosso, cussa pro subra 2. faladiche prus in zosso pro ti cuguzare sa conca, in su letu! Traduzioni Francese bas, en bas Inglese down Spagnolo abajo Italiano giù Tedesco unten.

«« Cerca di nuovo