ifritàda , nf Definizione
su ifridare
Sinonimi e contrari
ifriscada
| ctr.
caentada,
imbudhighinada
Frasi
arratza de ifritada sa chi at fatu de deris a oe!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
baisse de la température
Inglese
cooling
Spagnolo
baja de temperatura
Italiano
abbassaménto di temperatura
Tedesco
Abkühlen.
ifritorídu, ifritoríu, ifriturídu , agt: infirtoriu,
infriduridu,
infritoridu,
infritoriu,
infritulitu,
infrituridu Definizione
chi tenet fritu, chi est morindho de su fritu
Sinonimi e contrari
afritoridu,
afrituladu,
allintugliadu,
atilchinzadu,
ifritorau
| ctr.
caente
Frasi
sos canes sunt infrituridos ◊ ca su pipiu fut infritoriu, sa mama dh'at ammontau
2.
su calore de beranu no favorit su coro meu tristu ifrituridu (P.Sechi)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
transi de froid
Inglese
cold
Spagnolo
muerto de frío,
aterido
Italiano
infreddolito
Tedesco
durchgefroren.
ifutiméntu , nm: irfutimentu,
isfutimentu,
sfutimentu Definizione
su pigare a befa, giare bàntidos a befa
Sinonimi e contrari
achírriu,
irfutidura,
isfutonzu
Traduzioni
Francese
raillerie (pop.)
Inglese
leg-pulling
Spagnolo
tomadura de pelo
Italiano
sfottiménto
Tedesco
Hänselei.
ilbambarriàre , vrb: imbambarriare,
impamparriare,
irbabbarriare,
isbabbarriare,
isbambarriai,
isbambarriare,
ispambarriare,
ispamparrai,
ispamparriare Definizione
apèrrere is ogos deunutotu, bene, meda; nau de aperturas o àteru, apèrrere deunudotu, apèrrere in campu; nau de unu cuau, essire de si fàere a bíere / ƒisbambarriare sas origras = allutai is origas, ascurtai bèni
Sinonimi e contrari
ilbarrizare,
imbarritzare,
irbarriolare,
ispalpedhare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
scampaniai,
sparrancai
| ctr.
serrai,
tancai
Frasi
pro ispantu ilbambàrriant s'oju a sa lugura ◊ li ant postu su retratu a ojos impamparriados ◊ cun sa fantasia isbambàrrio sas alas! ◊ fit a ojos isbambarriados ◊ su casifítziu isbambàrriat su portale dae sas ses ◊ at castiau ispamparrandu is ogros
2.
nc'iat iscabulau su cupitu ci dhu cuàt e si nci fut ispamparrau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ouvrir grand
Inglese
to open wide
Spagnolo
abrir de par en par
Italiano
spalancare
Tedesco
aufreißen.
illacanónzu , nm Sinonimi e contrari
illacanadura,
illacanamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
franchissement des limites
Inglese
trespassing
Spagnolo
violación de frontera
Italiano
sconfinaménto
Tedesco
Grenzüberschreitung.
illitadúra , nf Definizione
su pònnere sa trama in is litzas, po tèssere
Sinonimi e contrari
arremitimentu
Terminologia scientifica
ts
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remettage
Inglese
drawing-in
Spagnolo
preparación de los lizos
Italiano
rimettàggio
Tedesco
Einhängen.
imbalabipíus , nm: imballabipius Definizione
filatéria, murmutu o càntigu po asseliare o istentare is pipios
Sinonimi e contrari
imbalaimbala
Frasi
- Ita portais? - Unu crabu mortu! - Chini dh'at mortu? - Su babbu etotu! - Ita dhi at giau? - Unu bòi iscorrau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rengaine
Inglese
rigmarole
Spagnolo
cantinela,
canción de cuna
Italiano
cantilèna,
filastròcca
Tedesco
Kantilene,
Kinderreim.
imbianchitài , vrb Definizione
giare una passada de bianchita, betare bianchita
Traduzioni
Francese
blanchir
Inglese
to paint with white lead (stg)
Spagnolo
dar de albayalde
Italiano
imbiaccare
Tedesco
mit Bleiweiß bestreichen.
impagliàda , nf: impallada,
impalliada,
impazada Definizione
genia de butillione bestiu finas a mesania / fenu o erba de impagliadas (pro fàghere fundhos de cradeas) = Sparganium emersum, S. simplex
Sinonimi e contrari
fiascu
Frasi
de binu ndh'apo pienu tantas impazadas, ca mi l'ant bantadu meda ◊ at torrau a prèniri un'impagliada cumentzada
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fiasque
Inglese
flask
Spagnolo
botella revestida de paja
Italiano
fiasco rivestito di pàglia
Tedesco
Strohflasche.
impamparriàdu , pps, agt: isbambarriadu,
ispamparriadu Definizione
de impamparriare; chi est apertu deunudotu
Sinonimi e contrari
scampaniau
Frasi
chelos ispamparriados
Traduzioni
Francese
grand ouvert
Inglese
wide open
Spagnolo
abierto de par en par
Italiano
spalancato
Tedesco
aufgesperrt.
imprèsse, imprèsses, imprèssi , avb Definizione
in presse, in manera lestra, in pag'ora, chentza istentare, chentza ibertare
Sinonimi e contrari
acoitu,
allestru,
debresse,
pressispressis
| ctr.
abbellu
Modi di dire
csn:
a s'impresse = coitendhe, in lestresa; nàrrere, fàghere una cosa i. e coita = impresse impresse
Frasi
arvesche impresses cras e pone s'amore in su coro de totus! ◊ sa pisedhutza morzeit impresse, campeit una chida ebbia ◊ acota impresse sas cosas tuas, gàrriga totu e punna de torrare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vite
Inglese
hastily
Spagnolo
de prisa,
rápido
Italiano
prèsto,
in frétta,
rapidaménte
Tedesco
schnell.
impróntu , avb Definizione
de un'i. = induninduna, a s'ingrundha
Sinonimi e contrari
aprontu 1,
improntuitu,
induninduna,
totinduna
Frasi
faghet otavas de improntu ◊ a s'improntu est rutu mortu ca l'ant isparadu! ◊ sas féminas, de un'improntu, si ponent a irgrighillare che disatinadas
Traduzioni
Francese
soudainement
Inglese
suddenly
Spagnolo
de repente
Italiano
improvvisaménte
Tedesco
plötzlich.
incarramacinài , vrb Definizione
betare a s'afaiu trastos bècios o arrimaos, impreare su logu cun carramatzinas
Sinonimi e contrari
imbarratzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
encombrer de fanfreluches
Inglese
to hamper with trifles
Spagnolo
llenar un lugar de baratijas
Italiano
ingombrare di cianfrusàglie
Tedesco
mit Krams überfüllen.
incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definizione
agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acotzai,
arrambare,
arremai 1,
asubai,
imbarrigare
Frasi
dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre un objet sur qqch
Inglese
to lay down
Spagnolo
poner encima de algo
Italiano
adagiare sópra
Tedesco
niederlegen.
incherínu , nm: inchirinu Definizione
dinare, su tanti in prus chi si torrat a chie ndhe at giau a préstidu
Sinonimi e contrari
agéntzia,
créciu,
oriellu
Frasi
ci est issu, ti prestat su dinare e no ti faet pagae s'incherinu
Traduzioni
Francese
agio,
taux d'intérêt
Inglese
premium,
interest rate
Spagnolo
agio,
tipo de interés
Italiano
àggio,
tasso d'interèsse
Tedesco
Agio,
Zinsfuß.
incroàu , agt Definizione
chi portat incroamentu
Etimo
ctl.
encroar
Traduzioni
Francese
architravé
Inglese
architraved
Spagnolo
dotado de arquitrabe
Italiano
architravato
Tedesco
mit einem Architrav versehen.
incujàre , vrb Definizione
fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu
Sinonimi e contrari
ancujare*,
aunchinare,
incruai,
indrúchere,
tròdhiri
| ctr.
istirare
Frasi
sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana
Traduzioni
Francese
baisser,
courber
Inglese
to bend
Spagnolo
doblar en forma de gancho
Italiano
piegare ad uncino,
curvare
Tedesco
biegen.
indunindúna, indunindúnu , avb Definizione
totu a unu cropu e fintzes chentza si dh'ibertare, a s'ingrundha, de repente
Sinonimi e contrari
desucunas,
innuna,
totinduna
Frasi
issu fit giambendhe: mi ndhe abbizaia dae su mudímine chi li beniat induninduna, de calchi momentu de isvàriu o de una foscigada de mutzighile
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
soudainement
Inglese
suddenly
Spagnolo
de repente
Italiano
improvvisaménte
Tedesco
plötzlich.
ingranidúra , nf Definizione
su si fàere o essire matucu de su granu, su lompimentu, nau de is laores
Sinonimi e contrari
ingranimentu
Frasi
su trigu est friscu, a mesu ingranidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
maturation du blé
Inglese
ripening
Spagnolo
maduración de cereales
Italiano
maturazióne del grano e sìmili
Tedesco
Reife.
ingropíre , vrb: ingrupire Definizione
artzare o fàere de codhos, coment'e po nàrrere chi de su chi at intesu, unu, o dhi ant pediu no ndh'ischit, no ndhe dh'importat
Sinonimi e contrari
incodhare,
ingrutzare,
ispallaritzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hausser les épaules
Inglese
to shrug one's shoulders
Spagnolo
encogerse de hombros
Italiano
far spallùcce
Tedesco
die Achseln zucken.