Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ifritàda , nf Definitzione su ifridare Sinònimos e contràrios ifriscada | ctr. caentada, imbudhighinada Frases arratza de ifritada sa chi at fatu de deris a oe!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu baisse de la température Ingresu cooling Ispagnolu baja de temperatura Italianu abbassaménto di temperatura Tedescu Abkühlen.

ifritorídu, ifritoríu, ifriturídu , agt: infirtoriu, infriduridu, infritoridu, infritoriu, infritulitu, infrituridu Definitzione chi tenet fritu, chi est morindho de su fritu Sinònimos e contràrios afritoridu, afrituladu, allintugliadu, atilchinzadu, ifritorau | ctr. caente Frases sos canes sunt infrituridos ◊ ca su pipiu fut infritoriu, sa mama dh'at ammontau 2. su calore de beranu no favorit su coro meu tristu ifrituridu (P.Sechi) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu transi de froid Ingresu cold Ispagnolu muerto de frío, aterido Italianu infreddolito Tedescu durchgefroren.

ifutiméntu , nm: irfutimentu, isfutimentu, sfutimentu Definitzione su pigare a befa, giare bàntidos a befa Sinònimos e contràrios achírriu, irfutidura, isfutonzu Tradutziones Frantzesu raillerie (pop.) Ingresu leg-pulling Ispagnolu tomadura de pelo Italianu sfottiménto Tedescu Hänselei.

ilbambarriàre , vrb: imbambarriare, impamparriare, irbabbarriare, isbabbarriare, isbambarriai, isbambarriare, ispambarriare, ispamparrai, ispamparriare Definitzione apèrrere is ogos deunutotu, bene, meda; nau de aperturas o àteru, apèrrere deunudotu, apèrrere in campu; nau de unu cuau, essire de si fàere a bíere / ƒisbambarriare sas origras = allutai is origas, ascurtai bèni Sinònimos e contràrios ilbarrizare, imbarritzare, irbarriolare, ispalpedhare, ispampanai, ispamparinare, ispamporionare, scampaniai, sparrancai | ctr. serrai, tancai Frases pro ispantu ilbambàrriant s'oju a sa lugura ◊ li ant postu su retratu a ojos impamparriados ◊ cun sa fantasia isbambàrrio sas alas! ◊ fit a ojos isbambarriados ◊ su casifítziu isbambàrriat su portale dae sas ses ◊ at castiau ispamparrandu is ogros 2. nc'iat iscabulau su cupitu ci dhu cuàt e si nci fut ispamparrau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ouvrir grand Ingresu to open wide Ispagnolu abrir de par en par Italianu spalancare Tedescu aufreißen.

illacanónzu , nm Sinònimos e contràrios illacanadura, illacanamentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu franchissement des limites Ingresu trespassing Ispagnolu violación de frontera Italianu sconfinaménto Tedescu Grenzüberschreitung.

illitadúra , nf Definitzione su pònnere sa trama in is litzas, po tèssere Sinònimos e contràrios arremitimentu Terminologia iscientìfica ts Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remettage Ingresu drawing-in Ispagnolu preparación de los lizos Italianu rimettàggio Tedescu Einhängen.

imbalabipíus , nm: imballabipius Definitzione filatéria, murmutu o càntigu po asseliare o istentare is pipios Sinònimos e contràrios imbalaimbala Frases - Ita portais? - Unu crabu mortu! - Chini dh'at mortu? - Su babbu etotu! - Ita dhi at giau? - Unu bòi iscorrau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rengaine Ingresu rigmarole Ispagnolu cantinela, canción de cuna Italianu cantilèna, filastròcca Tedescu Kantilene, Kinderreim.

imbianchitài , vrb Definitzione giare una passada de bianchita, betare bianchita Tradutziones Frantzesu blanchir Ingresu to paint with white lead (stg) Ispagnolu dar de albayalde Italianu imbiaccare Tedescu mit Bleiweiß bestreichen.

impagliàda , nf: impallada, impalliada, impazada Definitzione genia de butillione bestiu finas a mesania / fenu o erba de impagliadas (pro fàghere fundhos de cradeas) = Sparganium emersum, S. simplex Sinònimos e contràrios fiascu Frases de binu ndh'apo pienu tantas impazadas, ca mi l'ant bantadu meda ◊ at torrau a prèniri un'impagliada cumentzada Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fiasque Ingresu flask Ispagnolu botella revestida de paja Italianu fiasco rivestito di pàglia Tedescu Strohflasche.

impamparriàdu , pps, agt: isbambarriadu, ispamparriadu Definitzione de impamparriare; chi est apertu deunudotu Sinònimos e contràrios scampaniau Frases chelos ispamparriados Tradutziones Frantzesu grand ouvert Ingresu wide open Ispagnolu abierto de par en par Italianu spalancato Tedescu aufgesperrt.

imprèsse, imprèsses, imprèssi , avb Definitzione in presse, in manera lestra, in pag'ora, chentza istentare, chentza ibertare Sinònimos e contràrios acoitu, allestru, debresse, pressispressis | ctr. abbellu Maneras de nàrrere csn: a s'impresse = coitendhe, in lestresa; nàrrere, fàghere una cosa i. e coita = impresse impresse Frases arvesche impresses cras e pone s'amore in su coro de totus! ◊ sa pisedhutza morzeit impresse, campeit una chida ebbia ◊ acota impresse sas cosas tuas, gàrriga totu e punna de torrare! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vite Ingresu hastily Ispagnolu de prisa, rápido Italianu prèsto, in frétta, rapidaménte Tedescu schnell.

impróntu , avb Definitzione de un'i. = induninduna, a s'ingrundha Sinònimos e contràrios aprontu 1, improntuitu, induninduna, totinduna Frases faghet otavas de improntu ◊ a s'improntu est rutu mortu ca l'ant isparadu! ◊ sas féminas, de un'improntu, si ponent a irgrighillare che disatinadas Tradutziones Frantzesu soudainement Ingresu suddenly Ispagnolu de repente Italianu improvvisaménte Tedescu plötzlich.

incarramacinài , vrb Definitzione betare a s'afaiu trastos bècios o arrimaos, impreare su logu cun carramatzinas Sinònimos e contràrios imbarratzare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu encombrer de fanfreluches Ingresu to hamper with trifles Ispagnolu llenar un lugar de baratijas Italianu ingombrare di cianfrusàglie Tedescu mit Krams überfüllen.

incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definitzione agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa Sinònimos e contràrios acotzai, arrambare, arremai 1, asubai, imbarrigare Frases dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mettre un objet sur qqch Ingresu to lay down Ispagnolu poner encima de algo Italianu adagiare sópra Tedescu niederlegen.

incherínu , nm: inchirinu Definitzione dinare, su tanti in prus chi si torrat a chie ndhe at giau a préstidu Sinònimos e contràrios agéntzia, créciu, oriellu Frases ci est issu, ti prestat su dinare e no ti faet pagae s'incherinu Tradutziones Frantzesu agio, taux d'intérêt Ingresu premium, interest rate Ispagnolu agio, tipo de interés Italianu àggio, tasso d'interèsse Tedescu Agio, Zinsfuß.

incroàu , agt Definitzione chi portat incroamentu Ètimu ctl. encroar Tradutziones Frantzesu architravé Ingresu architraved Ispagnolu dotado de arquitrabe Italianu architravato Tedescu mit einem Architrav versehen.

incujàre , vrb Definitzione fàere calecuna cosa a un'ancuju, a unu gànciu Sinònimos e contràrios ancujare*, aunchinare, incruai, indrúchere, tròdhiri | ctr. istirare Frases sa zente isulana no incujat s’ischina a s'ocupatzione romana Tradutziones Frantzesu baisser, courber Ingresu to bend Ispagnolu doblar en forma de gancho Italianu piegare ad uncino, curvare Tedescu biegen.

indunindúna, indunindúnu , avb Definitzione totu a unu cropu e fintzes chentza si dh'ibertare, a s'ingrundha, de repente Sinònimos e contràrios desucunas, innuna, totinduna Frases issu fit giambendhe: mi ndhe abbizaia dae su mudímine chi li beniat induninduna, de calchi momentu de isvàriu o de una foscigada de mutzighile Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu soudainement Ingresu suddenly Ispagnolu de repente Italianu improvvisaménte Tedescu plötzlich.

ingranidúra , nf Definitzione su si fàere o essire matucu de su granu, su lompimentu, nau de is laores Sinònimos e contràrios ingranimentu Frases su trigu est friscu, a mesu ingranidura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu maturation du blé Ingresu ripening Ispagnolu maduración de cereales Italianu maturazióne del grano e sìmili Tedescu Reife.

ingropíre , vrb: ingrupire Definitzione artzare o fàere de codhos, coment'e po nàrrere chi de su chi at intesu, unu, o dhi ant pediu no ndh'ischit, no ndhe dh'importat Sinònimos e contràrios incodhare, ingrutzare, ispallaritzare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hausser les épaules Ingresu to shrug one's shoulders Ispagnolu encogerse de hombros Italianu far spallùcce Tedescu die Achseln zucken.