A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afianzaméntu , nm Sinònimos e contràrios afianzada, afranzadura Ètimu srd.

afianzàre , vrb: afranzare, afrianzare Definitzione betare is bratzos a inghíriu de unu, in dossu, coment'e singiale de amore, mescamente saludandho; acostire a calecuna cosa coment'e imbarandhosi o acostire una cosa a un'àtera po istare méngius, istare acanta de pare; pònnere ammontu in pitzu / afranzare carre carre = impressare a forte Sinònimos e contràrios abbaltzare, abbrantzare, acoltazare, acuguzare, afratziare, aprensare, atujare, imbrassai / amparai / acarragiai, cucuciare | ctr. isfianzare Frases sa mama si at afranzadu su fizu comente l'at bidu ◊ s'isposa fit afianzada a s'isposu ◊ "O muzere mea, beni ca ti afranzo!" - at nau illargandhe sos bratzos ◊ ballandhe a sa tzivile, ca si afranzant, est fàtzile a rúghere in pecau 2. a sos fundhos lis cheret afranzada sa terra ◊ che imbreagu tontono e mi afianzo a sa roca ◊ mi afianzant su coro sos basos tuos ◊ sos anzones si afianzant apare ◊ fit afianzadu cun pedhes ◊ sas féminas sunt afrianzadas cun s'isciallu ◊ mi afranzo su capoto ca so fritorosu ◊ ca fui sola mi so afranzada a isse 3. cumprat sos chentu afianzada de sa parentella! 4. remuniat su pane afianzèndhelu bene pro durare modhe Tradutziones Frantzesu embrasser Ingresu to embrace Ispagnolu abrazar Italianu abbracciare Tedescu umarmen.

afiànzu afiàgnu

afibbiài , vrb Definitzione intrare sa coatza in sa tíbbia (es. chintórgiu, cringa, cordonera e cosas deasi) po istrínghere calecuna cosa Sinònimos e contràrios atibbiare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu boucler Ingresu to fasten Ispagnolu abrochar la hebilla Italianu affibbiare Tedescu zuschnallen.

aficàdu , pps, agt Definitzione de aficare; nau de ccn., chi dhi ant giau aficu, ispera (de calecuna cosa)/ avb. a s'aficada = cun aficu, isperendhe in bonu, cun piaghere 3. dia chèrrere chi sa zente, in làcanas de paghe, passet su tempus sou messendhe, a s'aficada, laores de amore (C.Meridda)◊ si s'annada fit bona, sos massajos, faedhendhe a s'aficada, naraiant chi s'incunza aiat dadu su degheoto, su vinti e fintzas piús ◊ li so intradu a s'aficada, a lu faedhare ◊ a ot'annos, a sas duas de note, aggradat a drommire a s'aficada, no a pesare!

aficàdu 1 , pps, agt: aficatu Definitzione de aficare 1; chi est coment'e chi dhi apant fatu is ficas, ispudau 2. fit a s'iscultza che unu pedidore e cun su bentone aficadu e pienu de untímine.

aficàntzia , nf: ficàntzia Definitzione su pònnere aficu, su istare in s'ibertu de calecuna cosa chi si bolet, s'isperat Sinònimos e contràrios aficu, iscetu Frases ammuntono pensamentos chentza aficàntzia (N.Puggioni)◊ in su mundhu no ponzas aficàntzia! Ètimu srd.

aficàre , vrb Definitzione tènnere aficu, èssere in s'ibertu de calecuna cosa, pònnere imprastu a fàere calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de dhue fàere atentzione bene Sinònimos e contràrios isperai Frases no li fit bénnitu in mente nudha, pro cantu si bi fit aficatu Ètimu spn. aficar.

aficàre 1 , vrb Definitzione fàere is ficas, ispudare (contr’a ccn.) ponendho su pódhighe mannu in mesu de is àteros primos duos serraos e naendho a frastimu chi si sichet! Ètimu srd.

aficàtu aficàdu 1

aficàtu 1 , agt Definitzione chi ponet o est ponendho aficu, giaendho atentzione, a calecuna cosa chi bolet Frases parent pacu aficatos a cantu ant intesu ◊ custu pitzinnu paret prus aficatu a giocare chi no a istudiare Ètimu srd.

afícu , nm: afincu Definitzione genia de fide chi si tenet, cosa de bonu chi s'isperat o chi s'ibertat po su tempus benidore, su isperare; s’imprastu o contivígiu e atentzione chi si ponet po àere o fàere calecuna cosa de bonu, fintzes s’arresurtau Sinònimos e contràrios aficàntzia, apíchiu, avocu, cabu, incuru, imprastu, iscetu, ispera, isperànscia, médiu / atenscione | ctr. disisperu Maneras de nàrrere csn: pònnere aficu a una faina = àere sa gana, pònnere cabu a fàghere una faina a manera de ndhe bogare carchi cosa de bonu; pònnere aficu a…, aficu chi… = dare tentu, fàghere contu; a s'aficu ’e Deu! = a su fadu ’e Deus, a su chi cheret Deus; male chentza aficu = chi no curat; contu chentza aficu = chi no si ndi tenit nudha Frases s'aficu nostru lu ponimus in Deus ◊ mortu in rughe torresit a bida pro difúndhere in terra aficos mannos ◊ si intras in pretu cun ricu, mancari tenzas rejone, de bincher no as aficu (Piras)◊ bae tue e pone aficu, candho unu at mala fortuna! ◊ no tegno prus aficu de mi cojare ◊ tantu no bi at aficu, aite sighis a proare? ◊ no est malu s'aficu si istamus ispetendhe sos anzenos a fàghere su nostru!… 2. sempre ponzendhe a su tribàgliu aficu est diventadu finamentra ricu ◊ cosas de tzou no ndhe imparant, ma ponent aficu a sos disirvios ◊ fit un'istudiante chin pacu aficu a sos libbros ◊ su póberu no at àteru aficu si no sa zoronada 3. sunt annos consumados sentza aficu ◊ balanzos de cocoi… aficos mortos: su tantu de si campare a mesa bentre! 4. si l'at abbratzadu chentza pònnere aficu a sa preséntzia de sos duos furisteris ◊ isse no bi ponzeit aficu chi fit pro li fàghere sa furca ◊ isse a sas ciarras no bi poniat aficu meda ◊ su diretore est veninne pro iscuntrobare si sos impiegatos sont travaglianne chin aficu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu confiance Ingresu trust Ispagnolu confianza, expectativa Italianu affidaménto, fidùcia, aspettativa, prospettiva Tedescu Vertrauen, Erwartung.

afidadòre , agt, nm Definitzione chi o chie si cójuat, chi faet s'afidu Sinònimos e contràrios isposu Ètimu srd.

afidàdu , pps, agt Definitzione de afidare Sinònimos e contràrios cojadu 2. cussa est fémina ancora sentz'afidada: no zughet s'anedhu de s'afidu.

afidadúra , nf Definitzione su fàere s'afidu; su si fidare, fintzes fide etotu Sinònimos e contràrios afidamentu Ètimu srd.

afidaméntu , nm Sinònimos e contràrios afidadura, afidu Terminologia iscientìfica sntz Ètimu srd.

afidantzàre afiantzài

afidàre , vrb Definitzione fàere s'afidu, documentos e funtzione po cojuare, ma fintzes solu giare fide, su si fidare Sinònimos e contràrios cogiare, cojubare, isposai / fidai Frases afidant luego comente sunt prontos sos pabilos ◊ cantu durat biu su primu maridu sa fémina no podet afidare un'àteru ◊ sa giòvana no fit de sa calidade sua, ma isse si innamoreit e si l'afideit ◊ ca fit ràida, su preíderu l'at afidada fora dae s'altare 2. iscuru a chie afidat in padronos, parzant sintzeros, onestos e bonos! (F.Cesaracciu) Terminologia iscientìfica sntz Ètimu itl. affidare Tradutziones Frantzesu épouser, se marier Ingresu to marry Ispagnolu casar Italianu sposare Tedescu trauen.

afíde! , avb Definitzione foedhu chi si narat coment'e giurandho po assegurare s'àteru, cricandho de dhi fàere a crèdere méngius su chi si dhi narat / pònneresi in a. = zurare Sinònimos e contràrios abberu, deveras, devide Frases sa lítera fit in terra totu catigada, ma ndhe l'apo acolta, afide mia! ◊ afide gai est: mih sa rughe! ◊ afide, est comente ti so nendhe!

afideàdu , agt Definitzione chi tenet isperàntzia, chi giaet fide, chi promitit bene Sinònimos e contràrios animosu, fiantzosu, isperanciosu, iperansciadu | ctr. isarcadu, scunfiantzosu Frases tandho fia afideadu de mi che torrare a acordare e imbetzes so intradu in d-un'impresa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu confiant Ingresu trustful Ispagnolu confiado, de confianza Italianu fiducióso Tedescu vertrauend.