anàti anànti
anatomía , nf Definitzione sa siéntzia chi istúdiat e ispiegat comente est fatu un'organísimu, s'intessidura de is arremos; incisione minuda de unu corpus po ndhe bíere s'istrutura.
anatómicu , agt Definitzione
chi pertocat s'anatomia
Tradutziones
Frantzesu
anatomique
Ingresu
anatomic
Ispagnolu
anatómico
Italianu
anatòmico
Tedescu
anatomisch.
anàtu , nm Sinònimos e contràrios nàdidu, nadru Frases cúrritas in sa rena, anatos in sas pischinas (G.Farris) Ètimu srd.
anaventàre , vrb Sinònimos e contràrios ilventare, imbentai, ispedientare Frases pro mene sos mortores los ant anaventados pro fàghere a tímere sos pisedhos (G.Addis) Ètimu srd.
anavésu , nm Sinònimos e contràrios bacamundhu, bandhuleri, curriolu 1, rundhajolu, rundhanu, rundhellu, tzincavesu, zirellu.
ànca , nf Definitzione
in sa carena, s’arremu longu chi, de su pei a sa nàdiga (in is animales a bàtoro peis, duas de su pei a sa pala) dh’aguantat e dha faet camminare: est mescamente sa parte de mesu, tra su pei e sa còscia / min. anchita, ancutza, anchighedha
Sinònimos e contràrios
camba
Maneras de nàrrere
csn:
sa mela de s'a. = su pische de s'anca, su piscioni, su músculu prus mannu de sa camba, itl. polpàccio; sa cannedha de s'a. = s'ossu prus mannu de sa camba, su chi andat de su pulsu a su genugu; istare in ancas = abarrai istrantaxu; rèzeresi in ancas = aguantai istrantaxu; dòlere s'a. (nadu in suspu) = istai mali, tènniri abbisóngiu (nau fintzas pro su contràriu); parare s'a. a unu = fai s'ancada o s'ancheta pro dhu fai arrúiri; èssere un'a. (nadu de zente, in suspu) = èssiri in medas; fàghere de ancas = mòviri is cambas; betare a. a unu = bíncherelu in carchi cosa; tzacàreche s'a. in… = pònniri manus apitzus de… po ndi aprofitai
Frases
su cristianu zughet duas ancas e bi at animales puru gai: àteros ndhe zughent bàtoro ◊ si est sétidu in terra a ancas a rughe ◊ de sa debbilesa no si rezet in ancas
2.
no bi cheres tue pro betare anca a issa! ◊ si girant che fógliu ambas a dresta e manca, niunu lis betat anca ca sunt acadhionadas (G.Ruzzone)◊ cussu za ndhe tenet de cosa: no siat chi li dofat s'anca, puru!…◊ su prúghere bi est a mes'anca ◊ zente chi betaiat anca a isse, murghindhe, no bi ndhe aiat!
3.
odheu, comente faghet a baliare cussos pisedhos: tantu za sunt un'anca!…◊ cussu che cheret tzacare s'anca in sa Comuna, pro bi mossigare!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Anca
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
ltn.
anca
Tradutziones
Frantzesu
jambe
Ingresu
leg
Ispagnolu
pierna
Italianu
gamba
Tedescu
Bein.
ànca 1 , cng: anchi 1 Definitzione narant ca, narant chi: foedhu chi s'impreat coment’e cng. prus chi no coment'e forma vrbl. Sinònimos e contràrios nachi Frases po anca sanare sos males sunt annados in pultzessione ◊ m'iant arrestau anca femu sumbulladori ◊ ita anca s'at a cicai, a nosu!…◊ una borta in vida anca dh'est capitau ◊ is iscribbas fiant atentus po anca biri su chi iat a fai Gesús ◊ ite anca n'ischis? ◊ de comente ti creia, pro anca èssere su megnus, bio chi ses canàglia! ◊ cussu anchi teniat in Budhusò tancas cun bacas e cuadhus ◊ sa sorri anchi nci at bogau s'isposu Ètimu srd.
ànca 2 , cng Sinònimos e contràrios anchi* Frases anca tèngiast un'iscólliu!
ànca 3 , avb: anche,
anchi 2 Definitzione
anch'e… = a nchi de… aundi est (seu, ses), acanta de…, sa ’e…; a s'anca de… = a sa parte de…
Sinònimos e contràrios
ainche,
anta 2,
aundi
Frases
a isse l'ant postu anca essiat s'ómine chin su dinare ◊ pariat benendi anca fuia dèu ◊ est punnendi a su logu de anca nemus torrat ◊ bentu, sula is nuis anca seu dèu! ◊ andai anche funt is tiaus! ◊ tui no iscís anche acabidai su dinai ◊ andhamus a bufare anca Fiore ◊ est andau anca de un'ómini ch'iscít cosa meda ◊ sedha su burricu ca andas de anca est babbu tuo! ◊ de anca tue ses annanno deo seo torranno!
2.
tocat a nci artziari in d-un'iscalera de anca si bit sa bidha ◊ nascit apalas de su monti de anca nascit su soli ◊ de anca ses benendu?
3.
dèu bandu anch'e su síndigu ◊ est anch'e tziu miu ◊ Maria si acatat anch'est Gesús
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
où,
chez
Ingresu
near
Ispagnolu
donde
Italianu
dóve,
prèsso
Tedescu
wo,
bei.
ànca 4 , avb Sinònimos e contràrios fena, galu 1 Frases mi nci anca seis essius infangaus fintzas a bruncu in dogna sorti de pecau (Scomúniga)◊ est anca piticu.
ancabíta , nf: ancalita,
ancallita,
ancarita,
angallita Definitzione
genia de brínchidu, fatu a unu pei; a logos, angalita est fintzes sa farrunca, s'unga de is pigiones / andhare o brincare a s'ancarita = a un'anca
Sinònimos e contràrios
peditzopu,
peincanedhu,
tzàncaru
Frases
cun tegus brincaia a s'ancallita ◊ ant fatu s'angallita, chirchendhe de lassare s'immina in su terrinu ◊ unu ciogu innotzente de criaduras in sa carrera brinchendhe a s'ancalita
2.
s'àchili portat me is angalitas unu lèpuri chi at cassau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
petit saut
Ingresu
hop
Ispagnolu
salto a la pata coja
Italianu
saltèllo
Tedescu
Hüpfer.
ancàda , nf: ancara Definitzione
coment'e posta de sa camba po fàere orrúere a unu, nau in su sensu de fàere calecuna cosa chi no andhat bene, atzione de piciochedhu malu fata, si no própriu po su malu, chentza pentzare a su male chi ndhe podet bènnere / dh'eus fata s'ancara!… = a l'amus fatu s'inzertu!…, male pro nois est istadu!, aus ibballiau
Sinònimos e contràrios
aconcada,
piciocada,
pitzinnada
Frases
ita chi iast fatu s'ancara de dh'isposai, nd'iast a portai de corrus!…◊ ge dh'eus fata s'ancara cojendusidha!…◊ no mi netzas ca as fatu cuss'ancada, de àere pérdiu su dinare!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
gaminerie
Ingresu
childish trick
Ispagnolu
chiquillada
Italianu
ragazzata
Tedescu
Kinderei.
ancalíta, ancallíta ancabíta
ancàra ancàda
àncara , nf: àncaru,
àncura Definitzione
genia de gànciu mannu: grae meda de betare a su fundhu de su mare po mantènnere prus firma una nave o àteru, o lébiu po aferrare calecuna cosa / betare, ghetai, tirai s'à.
Sinònimos e contràrios
ampile
/
ancarrone,
lancioni,
unchinu
/
àmiche,
càncara 1,
grafale
Terminologia iscientìfica
ans
Ètimu
ltn.
ancora
Tradutziones
Frantzesu
ancre,
croc,
gond
Ingresu
anchor,
harpoon
Ispagnolu
ancla,
arpón
Italianu
àncora,
arpióne
Tedescu
Anker,
Hacker.
ancarèta , nf Definitzione pònnere s'a. = parare s'anca Ètimu srd.
ancaríta ancalíta
ancaronàu , agt Definitzione coment'e fatu a ancarone, a unu gànciu Sinònimos e contràrios acancarronau, ancrujadu, unchinadu | ctr. daretu, istirau, ténneru Frases zughiat sa carena belle e ancaronada ◊ cudh'ómine fut ancaronau de su fritu Ètimu srd.
ancaròne, ancarròne , nm Definitzione
farranca cun is ungas acancarronadas de unos cantu pigiones; genia de unchinu chi serbit po ndhe piscare cosa de mesu de s'abba
Sinònimos e contràrios
franca
/
àncara,
ancrúgiu,
cancaritu,
cancarrone,
gànciu,
unchinu
Frases
s'istria li at leadu su fizu a s'iscunfidada e si l'at giutu istrintu in ancarones
Terminologia iscientìfica
crn, ans
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
griffe
Ingresu
claw
Ispagnolu
garra
Italianu
artìglio,
ràffio
Tedescu
Kralle.