asseàu asseàdu
assebeltàre , vrb: assebertare,
assebestare,
sebeltare* Definitzione
arrennèscere a bíere, a intèndhere, a distínghere, a cumprèndhere
Sinònimos e contràrios
allampare,
apubai,
illampiare,
iscerai,
semeschiare
/
assabèschere,
assaborire
Frases
sos titones li faghiant paga lughe e assebertaiat petzi carchi cosa ◊ in mesu de s'abba che apo assebeltadu una moneda ◊ tue lu miras, ma no assebertas de ite colore est
Tradutziones
Frantzesu
apercevoir
Ingresu
to perceive
Ispagnolu
divisar
Italianu
scòrgere
Tedescu
erblicken.
assebertadòre , agt, nm Definitzione chi o chie assebertat, est àbbile in s'assebertare Frases a las abbaidare cun ojos assebertadores, si distinghent sas fàulas dae sa veridade Ètimu srd.
assebertàre assebeltàre
assebèschere assabèschere
assebestàre assebeltàre
assebéstu , nm: sebeltu Definitzione
capacidade de bíere o fintzes cumprèndhere sa cosa
Sinònimos e contràrios
atibbiscione,
cumprendhóniu,
ségheru,
tinnu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
perception
Ingresu
perception
Ispagnolu
percepción
Italianu
percezióne
Tedescu
Wahrnehmung.
assebiài , vrb: assegliai,
asseliai,
asseliare,
asselliai,
assiliare,
seliare Definitzione
istare in asséliu, abbarrare sérios, firmos, trancuillos; fàere istare in pàusu, pònnere apostu, aconciare, fintzes cuncordare, andhare de acórdiu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
apachiare,
apasaogare,
assedhentae,
assentulae,
asselenare,
assuermai,
assussegai,
illebiare
/
aconciare,
mezorare
/
allichidie,
assantai,
remonire
| ctr.
atrepillai,
incidai,
suguzare
Maneras de nàrrere
csn:
asseliaresindhe, de una cosa = lassaidha stai chentza dha circai prus; asseliai su fogu = acontzare su fogu; asseliare su sonnu = passai su sonnu
Frases
seu artziendi e carendi in su letu sentza de pori assegliai ◊ cussa próida no at asseliadu mancu su brúere ◊ andandu andandu su biaxi si est asseliau ◊ su pipiu poita no dh'assélias? ◊ asséliadi in domo, no andhes a ziru! ◊ si s'asséliat su bentu fait a intzurfuai ◊ de su dolore no bi apo asseliadu, istanote! ◊ giovanedha, pensa de ti assebiai, lah ca dhus prangis cussus fastígius!◊ fit a boghes ma za l'apo fatu asseliare
2.
soi asseliandu cosa in sa mesa ◊ lassadha fai, ca est asseliandu s'aposentu!
3.
cun totu cussu dinai s'iat asseliau sa domu ◊ chi imbucat dinai, su predi podit asseliai sa crobetura de crésia ◊ nci ammancat peti chi si abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
4.
no mi ndhe assélio: lu chirco fintzas chi l'agato! ◊ tue za no ti ndhe assélias chentza fàghere su dovere! ◊ sa zente si ndh'est asseliada de protestare
5.
circais de mi bociri poita is fuedhus mius no assélliant, cun bosatrus (Ev)◊ chi assellit a intru de issus totu su prexu miu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
apaiser
Ingresu
to appease
Ispagnolu
aquietar,
calmar
Italianu
acquietare,
calmarsi,
tranquillizzare,
sedare
Tedescu
beruhigen,
sich beruhigen,
lindern.
assébiu , nm, agt, avb: assélgiu,
asséliu Definitzione
su istare firmos, in pàusu, in paghe, chentza fàere, chentza matanare, chentza pentzamentos: coment'e avb. (a. = a asséliu) si podet fintzes impreare acordau che un'agetivu; fintzes trabballu po arrangiare o pònnere apostu calencuna cosa / èssere de malu asséliu = chentza asséliu, sèmpere ammungiandho
Sinònimos e contràrios
amellu,
apógliu,
arréulu 1,
asseletu,
paidhu
/
firmu,
séliu
/
arràngiu,
mezoru
| ctr.
oriolu,
tormentu,
trambullu
Frases
cun totu cussu it'e fàghere no tenzo asséliu ◊ aspetat de Deus s'asséliu eternu ◊ is bècius bolint asséliu ◊ su sero, sos fulferinos chirchendhe asséliu punnant a sa solzaga ◊ fostei no tenit assébiu, sempri in movimentu!
2.
si arregordat de sa pischera in s'arriu cun s'àcua assélia e límpia ◊ su dolori no mi lassat assébia
3.
tocat a dhas lassai assébiu is bagadias, e is cojadas puru! ◊ lassamí sa conca asséliu, gei dhu sciu su chi fatzu! ◊ atura asséliu! ◊ no podendu abbarrai asséliu de su prexu, si fiat imprassau a su babbu ◊ sas bamas sunt paschendhe assélias
4.
cun cussu dinai depeus fai assélius in domu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
repos,
calme,
paix
Ingresu
rest
Ispagnolu
descanso,
tranquilidad
Italianu
ripòso,
quïète,
bonàccia,
tranquillità
Tedescu
Ruhe,
Stille.
assechiài , vrb Definitzione tocare is campanas a mortu Frases oi est noti de totu is santus e chi no fiat ca apu inténdiu is campanas assechiendi mancu mi ndi arregordau ◊ intendu is campanas assechiendi de is campanibis Ètimu srd.
asséchias , nf pl: eséchias Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
obsèques
Ingresu
exequies
Ispagnolu
exequias
Italianu
esèquie
Tedescu
Begräbnisfeier.
asséchiu , nm Definitzione
sonu de campanas a mortu, su assechiare
Sinònimos e contràrios
addópiu,
lassa 1,
tocu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
glas
Ingresu
knell
Ispagnolu
doble
Italianu
rintócco fùnebre
Tedescu
Grabschlag.
asseciài , vrb Definitzione its 2. cussus cincu mila francus dhus donas a mei e su contu est asseciau!
assecretàe, assecretàre , vrb: secretare* Definitzione citire, firmare de foedhare, istare citios, mantènnere in segretu Sinònimos e contràrios ammudai 1, assamudare, cagliai, citire | ctr. faedhare, nàrrere Frases a su tochedhonzu in su portale, Zuvanna e Mintónia si assecretant e istramudint s'àghera (N.Rubanu).
assecuestràre , vrb: secuestrai* Sinònimos e contràrios imbargai, issucutare Frases abberint sa gianna chin su cantzilleri e intrant pro assecuestrare sa robba.
assecurónzu , nm: assegurognu,
asseguronzu,
assicuronzu,
assiguronzu Definitzione
su assegurare calecuna cosa, su chi si ponet po mantènnere segura una cosa; agiustamentu de cójua, su giare o torrare su foedhu seguru a chie dimandhat fémina, sa festa chi si faet in famíglia po s’ocasione
Sinònimos e contràrios
assicuramentu,
cojancraru,
ispalesonzu,
seguróngiu
/
cdh. assigurugnu
Frases
cuss'invitu crediant chi fit s'assecuronzu
Terminologia iscientìfica
sntz
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
fiançailles
Ingresu
engagement
Ispagnolu
noviazgo
Italianu
fidanzaménto
Tedescu
Verlobung.
assécus aisségus
assèda , nf Definitzione manera de fàere Sinònimos e contràrios abbitúdine Frases aiant leadu s'asseda de si cricare e faedhànt de Sardínnia (A.Cossu).
assedadòre , agt, nm Definitzione chie carrugat o portat su sede (trigu messau) a s'argiola Sinònimos e contràrios carrugadore Ètimu srd.
assedàdu , pps, agt Definitzione de assedare; nau de su laore, chi ch'est carrau a s’eremàgiu, acanta a s’argiola, o fintzes chi est lómpiu, fatu a sede 2. assedados ispigant sos laores.