asseàu asseàdu
assebeltàre , vrb: assebertare,
assebestare,
sebeltare* Definizione
arrennèscere a bíere, a intèndhere, a distínghere, a cumprèndhere
Sinonimi e contrari
allampare,
apubai,
illampiare,
iscerai,
semeschiare
/
assabèschere,
assaborire
Frasi
sos titones li faghiant paga lughe e assebertaiat petzi carchi cosa ◊ in mesu de s'abba che apo assebeltadu una moneda ◊ tue lu miras, ma no assebertas de ite colore est
Traduzioni
Francese
apercevoir
Inglese
to perceive
Spagnolo
divisar
Italiano
scòrgere
Tedesco
erblicken.
assebertadòre , agt, nm Definizione chi o chie assebertat, est àbbile in s'assebertare Frasi a las abbaidare cun ojos assebertadores, si distinghent sas fàulas dae sa veridade Etimo srd.
assebertàre assebeltàre
assebèschere assabèschere
assebestàre assebeltàre
assebéstu , nm: sebeltu Definizione
capacidade de bíere o fintzes cumprèndhere sa cosa
Sinonimi e contrari
atibbiscione,
cumprendhóniu,
ségheru,
tinnu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
perception
Inglese
perception
Spagnolo
percepción
Italiano
percezióne
Tedesco
Wahrnehmung.
assebiài , vrb: assegliai,
asseliai,
asseliare,
asselliai,
assiliare,
seliare Definizione
istare in asséliu, abbarrare sérios, firmos, trancuillos; fàere istare in pàusu, pònnere apostu, aconciare, fintzes cuncordare, andhare de acórdiu
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
apachiare,
apasaogare,
assedhentae,
assentulae,
asselenare,
assuermai,
assussegai,
illebiare
/
aconciare,
mezorare
/
allichidie,
assantai,
remonire
| ctr.
atrepillai,
incidai,
suguzare
Modi di dire
csn:
asseliaresindhe, de una cosa = lassaidha stai chentza dha circai prus; asseliai su fogu = acontzare su fogu; asseliare su sonnu = passai su sonnu
Frasi
seu artziendi e carendi in su letu sentza de pori assegliai ◊ cussa próida no at asseliadu mancu su brúere ◊ andandu andandu su biaxi si est asseliau ◊ su pipiu poita no dh'assélias? ◊ asséliadi in domo, no andhes a ziru! ◊ si s'asséliat su bentu fait a intzurfuai ◊ de su dolore no bi apo asseliadu, istanote! ◊ giovanedha, pensa de ti assebiai, lah ca dhus prangis cussus fastígius!◊ fit a boghes ma za l'apo fatu asseliare
2.
soi asseliandu cosa in sa mesa ◊ lassadha fai, ca est asseliandu s'aposentu!
3.
cun totu cussu dinai s'iat asseliau sa domu ◊ chi imbucat dinai, su predi podit asseliai sa crobetura de crésia ◊ nci ammancat peti chi si abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
4.
no mi ndhe assélio: lu chirco fintzas chi l'agato! ◊ tue za no ti ndhe assélias chentza fàghere su dovere! ◊ sa zente si ndh'est asseliada de protestare
5.
circais de mi bociri poita is fuedhus mius no assélliant, cun bosatrus (Ev)◊ chi assellit a intru de issus totu su prexu miu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to appease
Spagnolo
aquietar,
calmar
Italiano
acquietare,
calmarsi,
tranquillizzare,
sedare
Tedesco
beruhigen,
sich beruhigen,
lindern.
assébiu , nm, agt, avb: assélgiu,
asséliu Definizione
su istare firmos, in pàusu, in paghe, chentza fàere, chentza matanare, chentza pentzamentos: coment'e avb. (a. = a asséliu) si podet fintzes impreare acordau che un'agetivu; fintzes trabballu po arrangiare o pònnere apostu calencuna cosa / èssere de malu asséliu = chentza asséliu, sèmpere ammungiandho
Sinonimi e contrari
amellu,
apógliu,
arréulu 1,
asseletu,
paidhu
/
firmu,
séliu
/
arràngiu,
mezoru
| ctr.
oriolu,
tormentu,
trambullu
Frasi
cun totu cussu it'e fàghere no tenzo asséliu ◊ aspetat de Deus s'asséliu eternu ◊ is bècius bolint asséliu ◊ su sero, sos fulferinos chirchendhe asséliu punnant a sa solzaga ◊ fostei no tenit assébiu, sempri in movimentu!
2.
si arregordat de sa pischera in s'arriu cun s'àcua assélia e límpia ◊ su dolori no mi lassat assébia
3.
tocat a dhas lassai assébiu is bagadias, e is cojadas puru! ◊ lassamí sa conca asséliu, gei dhu sciu su chi fatzu! ◊ atura asséliu! ◊ no podendu abbarrai asséliu de su prexu, si fiat imprassau a su babbu ◊ sas bamas sunt paschendhe assélias
4.
cun cussu dinai depeus fai assélius in domu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
repos,
calme,
paix
Inglese
rest
Spagnolo
descanso,
tranquilidad
Italiano
ripòso,
quïète,
bonàccia,
tranquillità
Tedesco
Ruhe,
Stille.
assechiài , vrb Definizione tocare is campanas a mortu Frasi oi est noti de totu is santus e chi no fiat ca apu inténdiu is campanas assechiendi mancu mi ndi arregordau ◊ intendu is campanas assechiendi de is campanibis Etimo srd.
asséchias , nf pl: eséchias Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
obsèques
Inglese
exequies
Spagnolo
exequias
Italiano
esèquie
Tedesco
Begräbnisfeier.
asséchiu , nm Definizione
sonu de campanas a mortu, su assechiare
Sinonimi e contrari
addópiu,
lassa 1,
tocu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
glas
Inglese
knell
Spagnolo
doble
Italiano
rintócco fùnebre
Tedesco
Grabschlag.
asseciài , vrb Definizione its 2. cussus cincu mila francus dhus donas a mei e su contu est asseciau!
assecretàe, assecretàre , vrb: secretare* Definizione citire, firmare de foedhare, istare citios, mantènnere in segretu Sinonimi e contrari ammudai 1, assamudare, cagliai, citire | ctr. faedhare, nàrrere Frasi a su tochedhonzu in su portale, Zuvanna e Mintónia si assecretant e istramudint s'àghera (N.Rubanu).
assecuestràre , vrb: secuestrai* Sinonimi e contrari imbargai, issucutare Frasi abberint sa gianna chin su cantzilleri e intrant pro assecuestrare sa robba.
assecurónzu , nm: assegurognu,
asseguronzu,
assicuronzu,
assiguronzu Definizione
su assegurare calecuna cosa, su chi si ponet po mantènnere segura una cosa; agiustamentu de cójua, su giare o torrare su foedhu seguru a chie dimandhat fémina, sa festa chi si faet in famíglia po s’ocasione
Sinonimi e contrari
assicuramentu,
cojancraru,
ispalesonzu,
seguróngiu
/
cdh. assigurugnu
Frasi
cuss'invitu crediant chi fit s'assecuronzu
Terminologia scientifica
sntz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fiançailles
Inglese
engagement
Spagnolo
noviazgo
Italiano
fidanzaménto
Tedesco
Verlobung.
assécus aisségus
assèda , nf Definizione manera de fàere Sinonimi e contrari abbitúdine Frasi aiant leadu s'asseda de si cricare e faedhànt de Sardínnia (A.Cossu).
assedadòre , agt, nm Definizione chie carrugat o portat su sede (trigu messau) a s'argiola Sinonimi e contrari carrugadore Etimo srd.
assedàdu , pps, agt Definizione de assedare; nau de su laore, chi ch'est carrau a s’eremàgiu, acanta a s’argiola, o fintzes chi est lómpiu, fatu a sede 2. assedados ispigant sos laores.