A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

coighínzu cochíntzu

coigiàre , vrb: acogiai, coigliai, coillai, coizari, coizare, cuillai, cuizare Definitzione lassare, lassare a s'assegus, a parte de apalas, a una parte, agoa; abbarrare o istare agoa de is àteros in d-unu andhare / coillai úrtimu = abbarrare úrtimu Sinònimos e contràrios abarrai, acadiare, acojanare, apaltare, cambare, codiare, cogiai, incoizare, lassai | ctr. pigai, furai Frases beta unu pagu lestru ca sinono s'isterzu coizat e ti che ruet su late a terra! ◊ est pentzendu a si fai cuillai su civraxu, ca tenit fàmini 2. de su prochedhu no ndhe ant coigiau mancu unu biculedhedhu ◊ no ses mortu ma ti coillant pagus minutus de vida ◊ portanci is cuatru marengus chi ti funt coillaus ◊ si est postu a curri cun totu is fortzas chi dhi coillànt ◊ s'arveghe chi si fut coizada est torrendhe a su cuile 3. mi che sunt furendhe totu in s'ortu: no bi coizant mancu foza, no de si che collire sa cosa! ◊ cussu no coígiat un'ispistoru de casu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu laisser ou rester en arrière Ingresu to leave, to stay back Ispagnolu dejar, quedar atrás Italianu lasciare, accantonare, restare indiètro Tedescu lassen, beiseitelegen, zurückbleiben

coígiu , nm: cóixu Definitzione cosa chi abbarrat, cosa avantzada, lassada Sinònimos e contràrios abantzu, arremusulla, coilla, resuzu, romasiza Frases su coígiu de sa chena mi dhu papo a mengianu ◊ su dentista mi ndhe at tirau su coígiu de is dentes ◊ su pastore giaiat a papare coígiu de casu a tres corragas ◊ seo sestandho unu cosíngiu e cun is coígios che bogo is loros bostos Ètimu srd.

coigliài coigiàre

coignólu , nm: coinzolu, cuinzolu Definitzione genia de istrégiu mannitu fatu cun pertighedhas intéssias, de canna Sinònimos e contràrios corbinzolu, pischedha, scartedha Frases si at ammanitzadu su fusile, unu coinzolu cun binu, pane e casu, e ch'est essidu a catza ◊ su trigu l'at postu in su coinzolu ◊ at buscadu unu cuinzolu de figu Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. cophinus Tradutziones Frantzesu panier, corbeille Ingresu basket Ispagnolu cesto Italianu bùgnolo, corbèllo, cestino Tedescu kleiner Korb.

coigoibíra , nm Definitzione pibitziri pitichedhu: si ndhe agatat de tantas calidades, una chi cantat meda Sinònimos e contràrios cicidedha, grichi, grígliaru, grígliu, ungrullu Terminologia iscientìfica crp, gryllus campestris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grillon Ingresu cricket Ispagnolu grillo Italianu grillo Tedescu Grille.

coigríspa , nf Definitzione genia de erba bona a istangiare su sàmbene de una segada Sinònimos e contràrios pamparedha, pampinella Terminologia iscientìfica rbc, Sanguisorba minor Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sanguisorbe Ingresu burnet Ispagnolu pimpinela Italianu salvastrèlla Tedescu kleiner Wiesenknopf.

coilàrza, coilàtza , nf, nm: cubilarja, cuilàglia, cuilàrgia, cuilarza, cuilarzu, cuilarxa, cuilarxu, cuilatza, cuilaxa, curiatza Definitzione tretu, logu inue totu a fúrriu si dhue faet o ant fatu acorru po bestiàmene, passiale, cuile, e fintzes sa mindha ue si ponet su cuile; logu alladamingiau, grassu ca dhue fut su cuile; coilarza est fintzes sa tana de su lèpere / fàghere cuilarza = pònnere bestiàmene a pàschere, a crocare, po ingrassare sa terra Sinònimos e contràrios coibi, pastoritzale Frases cue est logu de pastoriu e de cuilarzos ◊ nche colaiat su tempus pulindhe sa cubilarja ◊ no t'ispundas atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai! ◊ eus fatu s'abbisita de is cuilarxus de sa cussòrgia Terminologia iscientìfica pst Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrain où il y a des enceintes pour les animaux Ingresu corral Ispagnolu terreno donde hay apriscos Italianu terréno dóve insistono i recinti per il bestiame Tedescu Viehpferch.

coíle, coíli coíbi

coilèta , nf: cualeta, cubileta Definitzione giru a egaseogas, genia de furriada o móvia fata a cropu, currendho; logu apartau / fàchere cubileta = apataisí Sinònimos e contràrios inghiriotu, mobinada Frases su trau si li fit atacadu a costas e isse, fuindhe, onzi tantu faghiat una coileta trunchendhe a manca, a s'ispessada ◊ s'àinu faghet una coileta e si che imbolat a s'abba 2. dai sa coileta nostra bidiaimus totu, sentza esser bidos ◊ cussu logu cuadu fit sa cualeta de sos mannos ◊ in cussa cualeta mi intendhei tranchígliu.

coiletàre , vrb Definitzione fàere coiletas, andhare a egaseogas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu zigzaguer Ingresu to turn Ispagnolu piruetear Italianu giravoltolare Tedescu sich drehen.

coilèto , nm Definitzione s'istrúmbulu, nau po sa corria Sinònimos e contràrios foete.

coíli 1 , agt Definitzione nau de alegúmene de papare, chi est de còere, bonu po còere; de bonu cotu Sinònimos e contràrios coidore, coxibi*.

coílla , nf: coiza, cóiza Definitzione avantzu, cosa chi si lassat, chi si coígiat, cosa chi abbarrat Sinònimos e contràrios abantzu, acógiu, códiu, coígiu, sobra Frases sa die de turrosu, su mérculis de lessiu, no si podiat papare coizas de sas dies de carrasegare (L.Pisano)◊ ndi ant pinnigau is coillas e si ndi funt andaus ◊ no lassas abbulutzos ne coizas: unu ndhe finis, s'àteru comintzas ◊ su trigu chi portàt ugiat prúiri e perda, fut sa coilla de su sacu Ètimu srd.

coillài coigiàre

coillèdha , nf Definitzione coa pitica, coutza; giogu de pipios a aciapare, a cuare (c. de afatziare) Sinònimos e contràrios coita / cualèpere, cubacuba Ètimu srd.

coillósu , agt Definitzione chi si coígiat, chi no tenet presse, abbarrat agoa Sinònimos e contràrios asseliau, chetu, séliu Ètimu srd.

coilóngu , agt Definitzione chi portat sa coa longa, ma nau in cobertantza po unu chi tirat a longas, in su trebballu e fintzes in àteros doveres, pagamentos e àteru Sinònimos e contràrios cagallente, coizosu, crastinadore, immajonadu | ctr. coidadosu, impressidu, penciamentosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tardif Ingresu latecomer Ispagnolu atrasado Italianu ritardatàrio Tedescu verspätet.

coilóriga , nf Definitzione coa de margiani o limba de boe, una genia de erba Sinònimos e contràrios pabulosu Terminologia iscientìfica rba, Echium italicum Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vipérine Ingresu bugloss Ispagnolu viborera Italianu viperina maggióre Tedescu Ochsezung.

coiméntu , nm Sinònimos e contràrios cochintzu, coidura, cotua Ètimu srd.