A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

enàele, enàile , nm: anàile Sinònimos e contràrios arvenarzu, enàrgiu, fenàile, fenapu, fenarza.

enamúrra , nf: aenamurra Sinònimos e contràrios anàile, arvenarzu, fenàile, fenarza, fenumurru.

enàrgiu, enàrzu , nm: enuarxu Definitzione genia de erba chi assimbígiat a s'avena Sinònimos e contràrios aena, aenamurra, anàile, arvenarzu, fenàile, fenapu, fenarza, fenumurru, filianu, oguena Terminologia iscientìfica rba, Avena barbata.

enatínu , nm Definitzione bena, logu paris e bàsciu inue dhue sumit abba e istat sèmpere úmidu e friscu Ètimu srd.

enciclopedía , nf: entzicropedia Definitzione líbberu, òpera iscrita chi pinnigat totu su chi s'ischit de un'argumentu o fintzes de dónnia argumentu.

enclíticu , nm Definitzione elementu lessicale distintu e normalmente istacau, ma a bortas iscritu impare cun forma verbale (in sardu imperativu o gerúndiu) e pronunciaos che unu solu foedhu: trocidí, pesadindhe!, sapindhosi, inue troci e pesa funt impr., sapindho est ger., ti (> di) e si pron., ndhe avb.

endecasíllabbu , nm Definitzione versu de úndhighi síllabbas (es. cussos de is otadas).

endiosàre , vrb: indeosare* Sinònimos e contràrios abbaradhare, imbelare, inamorai Frases s'est endiosadu tantu de si che mòrrere.

endócrinu , agt Definitzione nau de gràndhulas o néulas, chi betant a su sàmbene is sustàntzias (ormones) chi sèberant o bogant.

eneítu , nm Definitzione funighedha filada cun pilu de cuadhu po poderare impare acapiaos a su tzugu is cuadhos treulandho.

enemícu, enemígu , agt, nm: anemigu, enimigu, eremigu, erimigu, inimicu*, nemigu Sinònimos e contràrios disinimigu / arremínciu, demóniu | ctr. amicu Frases cussu guvernu nos est enemigu! ◊ tzertos enemigos ti cherent bídere cundennada 2. cussu portat faci niedha che a s'eremigu!

energhía, energía, enerzía , nf Definitzione capacidade de fàere cosa, mescamente trebballu, e prus che àteru foedhandho de unos cantu materiales (es. carbone, petróliu, linna, abba) e de sa capacidade issoro de isvilupare una fortza, fàere calore o àteras formas de e. / e. potentziale = capacidade o fortza de unu pesu (o massa) de produire unu trebballu (es. s'abba firma arregorta in d-una diga); e. cinética = fortza in movimentu e po cussu etotu faendho trebballu (es. s'abba calandho de una diga, e intubbada passandho in d-una turbina faet mòvere dínamos e alternadores chi dha mudant a elétricu) Sinònimos e contràrios abbrétiu, ardúriu, bidória, briu, foltza Frases s'energia est de tantas crezes (o, menzus, formas): térmica, elétrica, luminosa, mecànica (istàtica o cinética), sonora, chímica, atómica.

éneu , agt: éniu 1 Definitzione chi no est cojuau, chi no tenet fígios / benes de é. = chi abbarrant a nemos Sinònimos e contràrios iltóigu, renicozu / bachianu Frases so éniu de fizos ◊ fit fitzu únicu, éniu, solu chei sa preta secata ◊ tenet unu cantedhu de binza chi at connotu dae unu tiu mortu éniu Tradutziones Frantzesu stérile, célibataire Ingresu unfertile, single Ispagnolu estéril, soltero Italianu stèrile, nùbile, cèlibe Tedescu steril, ledig.

èngia , nf: enza, fenga*, venza Definitzione genia de sentidu chi si provat coment'e de ódiu e arrennegu o tzacu contra a unu o a calecuna cosa Sinònimos e contràrios belosia, imbídia, ódiu, sagna 1 Tradutziones Frantzesu envie, rage Ingresu rage, envy Ispagnolu envidia Italianu invìdia, ràbbia Tedescu Neid, Ärger.

éni , nm: enis, éniu Definitzione genia de mata, tóssica, chi faet linna bona, tostada e forte meda: a sa birilla (frutu) chi faet dhi narant giurixedha Sinònimos e contràrios eli, linnarrúbia, longhivresu, tàsaru, tassu Sambenados e Provèrbios smb: Enis Terminologia iscientìfica mt, Taxus baccata Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu blaireau Ingresu yew (tree) Ispagnolu tejo común Italianu àlbero della mòrte o tasso Tedescu Eibe.

énichi , cng: bénechi, ínzichi Definitzione benit chi…, arresurtat chi… Sinònimos e contràrios nachi Frases est imbreagu a supa: énichi at bufadu meda! (G.Ruju)◊ si est andhadu a l'agatare énichi ischiat chi fit malàidu.

enídru , nm Definitzione its Frases in sas domos de zanas bi poniant isterzu, puntas de lantzas e de fritzas de sardónica, de enidru, de àgata e de ossidiana.

enimígu enemícu

énimis , avb Definitzione difatis Sinònimos e contràrios defatu Frases promiteit de istudiare e gai fateit, énimis ndh'esseit su mezus de iscola (G.Addis).

enímma , nm Definitzione cosa chi no faet a ndhe cumprèndhere nudha, chi no s'ispiegat Tradutziones Frantzesu énigme Ingresu enigma Ispagnolu enigma Italianu enìgma Tedescu Rätsel, Änigma.