A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

fermicósu , agt Definitzione chi portat greme Sinònimos e contràrios bermigosu, berminigosu, sóldidu Frases si ndhe podiant fintzas brigonzare a murruzare a nois, bisonzosos e assirilaos che porcos fermicosos, unu pedassedhu de terra pro narbone! Ètimu srd.

fermisílicu fermesílicu

fermíu , agt Definitzione chi portat greme Sinònimos e contràrios mermitu / arnau, pipionidu Frases cussa zanna est totu fermia Ètimu srd.

fermizólu , nm: bermizolu Definitzione greme pitichedhu; maladia chi faet sa pedhe a marcos, a fossedhos, comente sanant is essiduras / f. burdu = itl. varicèlla Sinònimos e contràrios aelogu, buata, pigoni, pigota Terminologia iscientìfica mld Ètimu srd.

férnia , nf: frénia, frénnida, vérnia Definitzione idea istrambeca, idea chi benit a conca totinduna, muta mala; fintzes coidu, presse; a logos fintzes arrebbentu de prantu mescamente de pipiu / èssere in frénia = furighedhosu, franedigosu Sinònimos e contràrios acucada, bidhídhiri, brénnia, meleda / mota, spétzia / franédiga, furighedha Frases li est bénnida sa frénnida de che catzare cudhu ◊ li est bénnida sa frénnida e andhadu est a féminas ◊ oi si dhi est móvia sa férnia e si est postu a trabballai (E.Nieddu)◊ candu dhi movit a férnia cussu nci fúliat totu puru!◊ lassa sa frénia e tene passéntzia! Ètimu itl. vernia Tradutziones Frantzesu inspiration Ingresu inspiration Ispagnolu inspiración, prisa Italianu ispirazióne, èstro Tedescu Inspiration, Eingebung, Erleuchterung, Einfall, Laune.

ferósu , agt Definitzione chi no est sanu, ma nau fintzes in su sensu de fèrrere, curpire, fàere male a sa salude Sinònimos e contràrios malesanu, tunconidu Frases fiat unu logu benatzosu meda, ferosu, de infetus 2. sa luxi ferosa de su soli dh'iat obbligada a serrai is ogus (I.Lecca).

fèrpa fèlpa

ferràda , nf: ferriada Definitzione arretza de ferros grussos chi si ponet pruschetotu in is fentanas a parte de fora po èssere prus seguras Sinònimos e contràrios arrècia, arraciada, serralliedhu / cdh. farrata Frases in solidade cubet ojos de sole addaisegus de una ferriada ◊ at fatu sas ventanas chin sas ferradas ◊ sos bracones de sa carrela pro seguresa zughent sa ferrada ◊ in sa ferrada intrat sa lughe ◊ cantone, giumpa sa ferrada e lompe a ue est s'isposa mia! ◊ su bentu ndi at isciusciau fentanas e ferradas! Terminologia iscientìfica dmo Ètimu itl. ferrata Tradutziones Frantzesu grille Ingresu grating Ispagnolu reja Italianu inferriata, grata Tedescu Gitterrost.

ferràda 1 , nf: ferrata Definitzione atzola de linu Sinònimos e contràrios altzola, madassa.

ferràda 2 , nf Definitzione su ferrare, su pònnere su ferru, sa sonàgia, a is animales Sinònimos e contràrios | ctr. iferrada Ètimu srd.

ferradòre, ferradòri , nm Definitzione maistu chi ponet is ferros a is peis de is animales (boe, cuadhu, molente) Frases su ferradori ponit unu pannenanti de pedhi crua, trabballandu ◊ fut unu grandu ferradori de cuadhus Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu maréchal-ferrant Ingresu horseshoer Ispagnolu herrador Italianu maniscalco Tedescu Hufschmied.

ferradórju , nm Definitzione màchina de ferrare, genia de gàbbia po poderare bene firmu un'animale mannu ferrandhodhu Sinònimos e contràrios acollu, ferrajola, ferrera, trabàgliu 1 Ètimu srd.

ferràdu , pps, agt: ferrau Definitzione de ferrare; chi portat ferru, chi dhi ant postu su ferru, mescamente a peis (is pinnas) o in su tzugu (sa sonàgia), nau de animales, o, nau de iscarpas, chi giughent is bullitas o ciòs in su fundhu; nau de ccn., arrestau, acapiau cun is ferros / mele ferradu = tostu che astrau Sinònimos e contràrios caltzadu / sonazadu 2. sos boes los tenzo ferrados a nou ◊ custu bestiàmine est bene ferradu: si distinghet dae tesu ◊ su bestiàmene ferrau su maschinganna no dhu tocat!…◊ dae Bonorva ndh'est bénnidu iscurtzu ca cheret currer cun cadhos ferrados! (Pirastru)◊ cantus nci nd'at a ai de molentis ferraus!… 3. malintragnadu, ancu ti che boghent ferradu! Sambenados e Provèrbios smb: Ferrau.

ferràdu 1 , nm Definitzione una genia de musciola Sinònimos e contràrios ferrassa Terminologia iscientìfica psc, dasyatis pastinaca.

ferradúra , nf Definitzione su pònnere is ferros a is peis de is animales (boes, cuadhos, molentes), fintzes is ferros etotu; su incasciare is orrodas de su carru in su cricu de ferru (lamone) Sinònimos e contràrios ferramentu, ferronzu / cdh. farratura Frases finida sa ferradura, su cadhu si daiat una saidadedha e s'incaminaiat chin su padronu ◊ su ferreri nostu ferrat cuadhus e bois, fait ferradura chi no tenint acabbu 3. sa ferradura si faet ponenno su cricu orrubiau a fogu in pitzu de s'orroda e atzocanno totu in s'abba Ètimu srd Tradutziones Frantzesu ferrage Ingresu shoeing Ispagnolu herradero Italianu ferratura Tedescu Beschlagen.

ferràghine farràghine

ferragiòla , nf Definitzione its, sedatajola? Frases e chie còmporat córbulas, canistedhas e ferragiolas, pràmminas e iscovas!

ferrài , vrb: ferrare, ferrari Definitzione pònnere su ferru a calecuna cosa, mescamente in is peis a is animales de trebballu (boes, cuadhos, molentes); pònnere sa sonàgia in su tzugu a su bestiàmene (prus che àteru brebès e crabas); nau de cosas chi si podent intostare, fàeresi che ferru / màchina de ferrare = ferrajola, ferrera o trabàgliu, genia de aparatu (telaju) adatu po acapiare is boes a manera chi abbarrent firmos candho funt ferrandhodhos Sinònimos e contràrios tzoare 1 / acampanedhai, apitiolai, assonazare / astrare, belare, intostare | ctr. iferrare Frases andhabant a sos mastros de ferru a ferrare sos boes ◊ su piciochedhu dhu mandànt a nci portai a ferrai is cuadhus ◊ cadhos, àinos e mulos si ferrant presos a una lóriga ◊ is bòis si ferrant a pinna 2. allà un'ómini antigu: ses nàsciu candu ferrànt is cabonis a is peis de asegus! Ètimu ltn. *ferrare Tradutziones Frantzesu ferrer Ingresu to fit with iron, to shoe Ispagnolu herrar Italianu ferrare Tedescu beschlagen.

ferràina, ferràinu farràghine

ferràinu 1 , agt: forràinu Definitzione chi faet in terra, nau de unos cantu bobbois chi forrogant sa terra Sinònimos e contràrios terràinu, terranzu Maneras de nàrrere csn: espe f. = espe terranzu, chi faghet su nidu suta de terra; pàrriri curtu de is espis ferràinas = sempre salarzadu, tropu impressidu Frases fiant passaus atesu pariat chi dhoi fiat unu niu de espis ferràinas ardurosas Ètimu srd.