A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ghíndhalu , nm: chíndhalu*, ghíndulu, ghíngalu, gríndhalu, grínnalu Definitzione ixorbedrama, genia de aina chi girat e ue s'imbestit sa madassa po dha fàere a lómboru; manera de fàere coment'e a losinga Sinònimos e contràrios acrolaju, bíndhalu, dríngalu, ríndhalu, tocubaju Frases iscoa iscoa, nanne galu de su pretamane, sa gatu si nch'est annata ninnulànnesi che grínnalu 2. intras cun milli ghíndhalos mudada a mi abbratzare cun ardore santu Sambenados e Provèrbios prb: cretendhe chi fit ghíndhalu de oro e fit truncu de càula limosu! Terminologia iscientìfica ts, ans.

ghindhàre , vrb: chindhare* Definitzione mòvere sa cosa a morigadura, su si mòvere coment'e unu ixorbedrama po castiare o coment’e castiandho a un'àtera parte; ammachiare Sinònimos e contràrios bortare, chindhalare, furriai, girai Frases ponet su cugumedhu, lu fiagat, lu mustrat, lu ghindhat a donz'ala ◊ no si giraiat si no fit su bentu a lu fàghere ghindhare ◊ Toedhu si est ghindhadu a Bobbore a dimandhare ◊ isse est ghindhadu a insegus, ma sa vida sighit a innantis ◊ si ghindhat a isperiare e bidet duas pubas 2. su chi at tentu l'at ghindhadu sa vida che dai sa die a su note ◊ cussa de cantu est bella faghet ghindhare su chervedhu a la mirare Tradutziones Frantzesu tourner Ingresu to turn Ispagnolu volverse, volverse loco Italianu voltare Tedescu wenden, umwenden.

ghindhulànu , agt Definitzione chi si chíndhulat, chi si movet a molinadura Ètimu srd.

ghindhulàre , vrb: chindhalare*, ghinnulare Definitzione pònnere sa madassa in su chíndhalu; girare che unu ixorbedrama / ghinnulàresi cun ccn. = aprofitaresindhe, gallizare Sinònimos e contràrios bortare, chindhare, furriai, girai 2. bae ca cun megus no ti ghínnulas!

ghindò , nm Sinònimos e contràrios condò*, lastichete.

ghíndu , nm Sinònimos e contràrios apiocu, dindu*, dingu.

ghíndulu ghíndhalu

ghinéperu gheníperu

ghinèsa , nf Definitzione pigione bellu meda, in colore de prata Terminologia iscientìfica pzn.

ghínga ghínda

ghíngalu ghíndhalu

ghínghia 1 , nf Definitzione cropu chi si giaet cun su pódhighe (s'annoigadórgiu), su de mesu Sinònimos e contràrios bidhighitada, ghinghiara, pisilinghitu, pistincu Frases su maistu po iscuri serràt su buciconi, ndi bogàt su diru de mesu fatu a dua pilla e .iscudera: cussu si naràt “sa ghínghia"

ghinghía, ghínghia , nf: ghínghiba, ghínghida, ghinghíva, ghínghiva, ghinzia, gignia Definitzione sa carre chi ammontat s’arraighina de is dentes, totu a inghíriu; parte de sa mola, de su laristru / tostare a ghínghivas = (nau de pipiedhu) intostai is séntzias, acanta a fai is primas dentis Sinònimos e contràrios benzia, sénsia, zenzia / cdh. ugnia Frases candho ridet ammustrat ghínghias sena dentes Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. gingiva Tradutziones Frantzesu gencive Ingresu gum Ispagnolu encía Italianu gengiva Tedescu Zahnfleisch.

ghinghiài , vrb Definitzione giare ghinghiaras, pigare a cropos, a ghínghias / g. sa síndria = tocare, tochedhare sa síndria po bíere si a su sonu chi faet est cota.

ghinghiàra , nf Sinònimos e contràrios ghínghia Ètimu srd.

ghínghiba, ghínghida, ghinghíva, ghínghiva ghinghía

ghingòrra , nf Definitzione cropu, atumbada Sinònimos e contràrios atàbbida, atumbada, atzapulada Maneras de nàrrere csn: castiai a sa g. = castiai a culu de ogu, de mala manera, a oju revessu, coment'e faghindhe a cumprèndhere de èssere contràriu a carchi cosa; èssiri a gh. = a murrunzu, in malas 2. mi at castiau a sa ghingorra… no seu mancu unu bremi!

ghinína , nf Definitzione fundhurúgiu o coa de argiola de sighire a pistare e seberare, granu de trigu aortitzu, minudedhu; is granos de trigu orruinau ammesturau cun pedrighedha chi ndhe sèberant candho su trigu dhu faent in chiliru Sinònimos e contràrios alzenina, coale, genina*, enina Sambenados e Provèrbios prb: a ongi fémina no li mancat ghinina Tradutziones Frantzesu ventage Ingresu riddling Ispagnolu despajadura Italianu vagliatura Tedescu Sieben.

ghininàre , vrb Definitzione fàere in chiliru, coment'e seberandho sa ghinina de su laore Sinònimos e contràrios cerri, chilibrare Ètimu srd.

ghiníperu, ghiníperu, ghiníporo gheníperu