A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ghilingiòni, ghilintzòne, ghilinzòne , nm: chilinzone Definitzione de sa farra, pruschetotu de su trigu, sa parte prus grussa e pagu pretziada, sa parte de fora de su granu Sinònimos e contràrios bilinzone, elinzone, frúfere, gràngia, linzone, mussu, podhi, russarza, talau.

ghiliòne , nm: ghillione Definitzione its, bestimentu? (Ziranu, Sas Poesias 96) Est parente o fintzes sa matessi cosa de elione? (sa velare in posidura intervocàlica podet mancare) Frases fint totu a una perra de ghillione: como non bies unu pantalone chi giucat una màcia o unu tàpulu ◊ so restau semper a una perra de ghilione.

ghiliòre , nm Definitzione its Frases donzi forma de vita apunt'a naschire li mintiat un'ispantu, unu ghiliore, un'istrachiore chi li fortzicaiat sos sentitos (A.Pau)◊ "ghiliore" lu ponent a proégliu a su voe.

ghilipíu , nm Definitzione genia de pruinedhu finivini chi agiummai mancu si biet Sinònimos e contràrios ghitipiu, pilipiu, tilipio, tipidedhu, tipidipi, tipidiu Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu balle, poussière, poudre Ingresu chaff, dust Ispagnolu polvillo Italianu pula, pulvìscolo Tedescu Spreu, Staub.

ghilípuru , nm Definitzione su fermesílicu ingendrau ancora dormiu totu imbodhigau in sa napa Sinònimos e contràrios drummiciolu, mamaesonnu, sónniga, sonnighita Terminologia iscientìfica crp Tradutziones Frantzesu chrysalide du ver à soie Ingresu silkworm pupa Ispagnolu crisálida Italianu crisàlide del baco da séta Tedescu Puppe.

ghilisòne, ghilisòni ghilidòne

ghilísu , nm: chilisi*, ghirisu, grisi Definitzione genia de pigionedhu de unu coloredhu orrúbiu coment'e de aràngiu in su petus e in su gúturu Sinònimos e contràrios barbarrúbia, brentorrúbiu, brinchidhi, brinci, chiri, cridhi, dhodhi, grisoni, grisoti, iscalzurúgiu, petiruju, princiotu, tintillu, tradhera, tzichi Frases Giuanni Giuanni, mort'e su fammi, mort'e s'arrisu, Giuanni ghirisu! Terminologia iscientìfica pzn, erithacus rubecula sardus Tradutziones Frantzesu rouge-gorge Ingresu robin Ispagnolu petirrojo Italianu pettirósso Tedescu Rotkehlchen.

ghilitòni , nm Definitzione its (S'Ischíglia 6,95,179)/ a/c. agghillitonai Frases sa manu tocat is ghilitonis de cussa chi fiat sa barraca coment'e chi siant manus amigas (G.P.Mura) 2. - bah, gei mi parit ca oi proit! - Ehi, in ghilitonis de fogu!

ghilizàre , vrb: chilizare Definitzione fàere burdellu, chilizu Frases dirrúbbulat e úrulat su bentu, sos àrvures si torchent in sa pena, ghilizant sos rizolos in piena: su dolu solu in mesu a su chimentu! (S.Casu) Ètimu srd.

ghilízu , nm: chilizu Sinònimos e contràrios abbatúliu, abbolotu, atrepógliu, chimentu, sciumbullu, tregollu Frases est note de festa, in fundhu a sa cantina bi at sete o oto isconcados a ghilizu (P.Casu) Ètimu srd.

ghilliòne ghiliòne

ghilliotína , nf Definitzione màchina imbentada a su tempus de sa rivolutzione francesa po isconcare is cundennaos a morte.

ghilliotinàre , vrb Definitzione bochíere a ghilliotina.

ghilòne , nm: ghiroe, ghirone, ghironi Definitzione s'oru in is coas de sa gunnedha; pinniga manna chi de chintzu calat a coas, in sa gunnedha de unos cantu costúmenes (ma nau fintzes in cobertantza po cosa mala a cumprèndhere, unu pagu cuada); foedhandho de istradas, errios o àteru deasi, furriada manna, badhe istrinta, a canale Sinònimos e contràrios poja, rodeu / camedhu, gajone / furriada 2. dae chitu li falabat sa túnica iscura de furesi a ghirones ◊ abbarro in intro de suspos chi parent pranos e chene ghirones mentras chi sunt a medas pizas (M.Columbu) Sambenados e Provèrbios smb: Ghironi Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu soufflet (cout.) Ingresu gusset Ispagnolu nesga Italianu gheróne Tedescu Zipfel, Pliseefalt.

ghimalladòri , nm Definitzione chie ghimallat, nau de chie trebballat a iscarrigare naves comente faiant unu tempus, a pala Sinònimos e contràrios bastàsciu, cammellante, carriàgiu, ilgarrighinu, iscolletinu Ètimu srd.

ghimallài , vrb Definitzione trebballare a pelea, meda, cun sacrifíciu, peleare, cricare de fàere dónnia faina po campare Sinònimos e contràrios peleai, trumentai Frases seu ghimallendi de chitzi mannu fintzas a merí, impastendi carcina e trabballendi! ◊ in custa vira apu sempri ghimallau, trabballendi dugna cira, no mi seu mai discantzau ◊ ghimallat forti portendi cofas de craboni sentz'e contu.

ghimisonàre , vrb Definitzione ammadrigare, pònnere su frammentu a sa farra faendho su pane de órgiu Sinònimos e contràrios ammadricare Ètimu srd.

ghimisòne ghemissòne

ghína , nf Definitzione its, ghinna? Frases mútria de chelu, ródia de corvos, ghina de montes.

ghínda , nf: ghinga Definitzione genia de cheréssia, unu pagu marigosa; su pl. e in cobertantza, cropos, surra Sinònimos e contràrios cariasambriaga, cerexiabburda / colpu, dobbe / bidhighitu, bistonca 2. conca de ossu, bolis provai un'àtera surra de ghingas?! ◊ oi dhu tocu de ghingas! Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu griotte Ingresu sour black berry Ispagnolu guinda Italianu vìsciola, amarèna Tedescu Sauerkirsche, Amarelle, Weichselkirsche.