A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

intervèniri, intervènnere interbènnere

intervéntu interbéntu

intèsa , nf Definitzione su intèndhere, sa capacidade de ndhe ingòllere is sonos cun is origas, cun s'oidu; sa volontade de ascurtare, su si dha intèndhere e andhare de acórdiu; fintzes boghe, allega Sinònimos e contràrios oidu / inténdia Maneras de nàrrere csn: no ndhe chèrrere mancu s'i. (de una cosa, de una chistione) = no ndi bolli mancu intendi, mancu a ndi fuedhai; èssere de mala i. = malu a intèndhere, chi no iscurtat s'àteru, chi no ponet mente; leare i. de ccn. cosa = cumprèndiri, circai de cumprèndiri; àere intesas = connòschere zente chi podet, chi cumandhat e podet fàghere piagheres 2. apemus isprene e no vilesa pro ch'in su bene siemus de un'intesa! 3. l'at sighida a abbaidare atentu, prontu a leare intesa de calesisiat tzinnu de issa ◊ tia Giuannina ndhe aiat leadu intesa chi cudha pitzinna fit timindhe 4. no ndhe at chérfidu mai s'intesa a si comporare sa televisione ◊ Frantziscu si li acurtzieit a la leare a ballare, ma issa no ndhe cherfeit s'intesa ◊ como no ndhe cherent mancu s'intesa de robba tapulada ◊ nemmos istat chentza si cojubare pro no l'issire s'intesa 5. cussu za ndhe tenet de intesas, ca est segretàriu de unu ministru!

intésiu , pps, agt: intesu Definitzione de intèndhere; su èssere ascurtaos, pigaos in cunsideru Sinònimos e contràrios inténdhiu Maneras de nàrrere csn: est cosa intesa chi… = s'iscít ca…; èssere meda intesu (nadu de ccn.) = chi est iscurtadu, chi si faghet pònnere mente, chi contat o cumandhat meda; intesu ses! = gei ti apu ascurtau e gei fatzu acomenti mi ses nendi! Frases custu frore dh'apo intésiu de ora ◊ su pobidhu s'est intésiu male ◊ no s'at a èssere intesa male? 2. bois, chi sezis intesa, otenide su perdonu! ◊ est piús intesa issa, ca est monza.

intespàre interpàre

intèssere , vrb: intèssiri Definitzione intriciare, intrare apare filu, trama, pertighedhas o àteru deasi Sinònimos e contràrios infunixedhai, intramai, intrecire, intriciai, tèssere.

intessidúra , nf Definitzione su intèssere, su intrare apare; cosa intrada apare, fintzes is diferentes pígios chi formant is vegetales, carres e ossos de is animales, po cantu funt fatos coment'e cosa téssia Sinònimos e contràrios intriciadura, tessinzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu brochage Ingresu fabric Ispagnolu tejedura, tejido Italianu intessitura, tessuto Tedescu Gewebe.

intessíntru , avb Sinònimos e contràrios impeltantu, imperistantu, intere, sughestantu, trassintru Frases intessintru chi tue andhas a mutire a nebode tuo, deo andho a domo a prènnere su fiascu (L.Mura).

intessionàdu intensionàu

intessiòne integiòne

intèssiri intèssere

intéssiu , pps Definitzione de intèssere Sinònimos e contràrios intretziu.

intessònnus , avb Definitzione èssiri i. = tra billa e sonnu.

intestadúra , nf Definitzione donniuna de is duas intacas o incàscios chi si faent a su giuale, a un'ala e àtera, in pitzu de sa cama, po passare e poderare firmos is loros Sinònimos e contràrios cambedha 1, cambedhadura.

intestài, intestàre , vrb Definitzione fàere in paperi, pònnere una cosa in propriedade a númene de ccn.; prnl. fàere su tostorrudu, su perrigónchinu, abbetiare insistendho in s'idea sua chentza bòllere iscurtare s'àteru Sinònimos e contràrios abbetiae, acorrochinare, aperrighinare Frases li aiat intestadu unu libbereto in sa Posta e che li poniat sa paga donzi mese ◊ totu su chi seus alloghendi oi est intestau a su mundu de cras (F.Pischedda) 2. si est intestadu de no chèrrere manigare e no bi at àpidu médiu de lu cumbínchere! Tradutziones Frantzesu mettre au nom (de), s'entêter Ingresu to head Ispagnolu poner a nombre de, obstinarse Italianu intestare Tedescu auf den Namen eintragen, sich versteifen.

intestòre , nm Definitzione ferru de mina curtzu, prus adatu po cumenciare unu bucu nou Terminologia iscientìfica ans.

intéstu , nm Definitzione títulu chi si ponet coment'e inditu, indiritzu, in cuménciu de un'iscritu Frases dèu s'opúsculu dhu dédicu a Broi e in s'intestu nc'iscriu "Manna presuntzioni"! (Urru) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en tête, titre Ingresu heading Ispagnolu membrete Italianu intestazióne Tedescu Uberschrift.

intéstu 1 , nm Definitzione idea firma, fintzes po tostorrudéntzia, su s'intestare Sinònimos e contràrios abbétia, tostorrudéntzia.

intésu intésiu

inteteràre , vrb Definitzione fàere, essire téteru po fritu, isciustura o, nau de ccn., fintzes reberdia Sinònimos e contràrios achirdinae, ateterae, incidrinai Frases da chi mi bides intèteras sa coa e tiras calches a sa parte mia! ◊ bi at robba chi comente s'ifundhet s'intèterat ◊ titia, mi so inteterendhe de su fritu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu raidir, engourdir Ingresu to stiffen Ispagnolu envarar Italianu irrigidire Tedescu versteifen, sich versteifen.