A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

irgavadòre , nm: iscavadore, iscavaroi, scavadori Definitzione chie iscavat; màchina manna adata po irfossare, apèrrere iscavos mannos fundudhos ma pagu largos 2. cussu triballu mannu l'ant fatu totu a iscavadore: gai za si coitat!

irgavessàdu , agt, nm Definitzione chi o chie est pagu giustu de conca, pagu giuditziosu, trotu Sinònimos e contràrios | ctr. arrejonadu, giudisciosu Ètimu srd.

irgelàe, irgelàre, irgelàri , vrb: ixelai Definitzione essire de sa vista, andhare atesu o apalas de cosa o logu de no si pòdere bíere Sinònimos e contràrios imbèlghere, irghelare*, isparèssiri Frases irgelau su sole, sellant de andari a fàiri unu giogu in su sartu ◊ is màchinas nce funt irgeladas in sa carronada ◊ is arregordus giriotant, si firmant e nc'ixelant cun sa dí (D.Erriu)◊ custu mi fut serbiu a nci fàiri ixelai cussas umbras.

irgemmellài , vrb Definitzione betare o segare is cambos noos chi no serbint, in su fundhu de sa bide Sinònimos e contràrios ilmamagiare, immamare, irfeminellare Frases acabbau de irgemmellai, gopai?

irgengiàe ilzenzàre

irgeniàdu , agt: isgeniadu Definitzione nau de ómine o de fémina, chi no tenet géniu, chi no praghet, prus che àteru po sa manera de fàere o de si mòvere Sinònimos e contràrios | ctr. geniosu, grasciosu Frases cussos sunt malos, irgeniados e feos puru.

irgenugràe irbrenugàre

irgénzu inzénzu

irgéstu , agt Definitzione nau de ccn., chi no tenet crabbu faendho sa cosa, istrossa Sinònimos e contràrios ilgrabbuladu, istramu, istraoltu Frases chie cheret bene carignat e, peri si est irgestu e ndhe l'andhat su pódhiche a s'óciu, chie venit carignau cumprendhet ◊ marrangai vavosu, coirutu e atrividu, irgestu e varvi canu che mugrone (T.Ziranu)◊ sa maca colavat chin s'andhata irgesta e chin sa cara de sos casticaos.

irgeunàre ilgiunàre

irgeunzàre , vrb: irgiaungiai Definitzione fàere giaúngiu Sinònimos e contràrios ageunare, deinare 1 Frases a fortza chi ndhe fui irgeunzau nau li apo "Prepàrami custu!" Ètimu srd.

irgeúnzu , nm Definitzione su istare chentza papare Sinònimos e contràrios dejunu, geunu, geunzu Frases issa chi at papau a fura est bene irrujolada, si carchi irgeunzu bi at che lu passat a murrunzu Ètimu srd.

irgheladòre , agt Definitzione nau de màscaras, chi tenet s'efetu de fàere fuire, de che bogare su male, is fatúgios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu apotropaïque Ingresu apotropaic Ispagnolu apotropaico Italianu apotropàico Tedescu apotropäisch.

irghelàre , vrb: ischelare 1, isgalare, isghelare Definitzione ighilliare, andharesindhe a manera de no si pòdere bíere; fàere andhare, giagarare; bogare o piscare su pígiu de ccn. cosa (de su brodu, de su late)/ irghela belle e deretu! = stupanci! Sinònimos e contràrios andai, caciare, cupare 1, essire, imbèlghere, infusilare, irfregorare, irgelae, iscèrghere, isparèssiri / gegherai / batire, poltare | ctr. aparèschere, apàrrere, cumpàrrere Frases irghela a chircare a sorre tua! ◊ nos separamus ue che isgalat su sole ◊ a tota fua che ischelat atesu un'ariopranu ◊ sos parentes, pro los lassare in pasu, si sunt irghelaos ◊ est arreadu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu 2. sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues ◊ l'ant irghelau che cane dae crésia! 3. at irghelau su late a bidha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu disparaître, dissiper Ingresu to dissolve Ispagnolu desaparecer Italianu dileguare Tedescu verschwinden.

irghelàu , pps Definitzione de irghelare; ighilliau, andhau de no si bíere Sinònimos e contràrios imbérghiu, isérghidu, sparéssiu Tradutziones Frantzesu dissipé, disparu Ingresu dissolved Ispagnolu desaparecido Italianu dileguato Tedescu verschwunden.

irgheleníre ilgheleníre

irgheleníu , agt, pps: irghiliniu Definitzione de irghelenire Sinònimos e contràrios afésiu, consumidu, mabagrabiu, maluvratu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 2. mi aggarrant, mi picant a fichias de pede e mi lassant a un'ala, mesu irghiliniu: abbarro pacos secundhos gai, a dolores, e tandho zúbilo Tradutziones Frantzesu émacié, épuisé Ingresu worn out Ispagnolu agotado Italianu consunto, sfinito Tedescu abgezehrt, erschöpft.

irghelestiósu , agt Definitzione chi po su fragu o su sabore faet gheléstia, a gana lègia, ischifu meda Sinònimos e contràrios ascherosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu repoussant, dégoûtant Ingresu disgusting Ispagnolu repugnante Italianu ributtante, rivoltante Tedescu widerlich.

irgheliàre , vrb Definitzione tzichirriare de cuntentesa, mescamente comente faent is ómines in is ballos Sinònimos e contràrios grighilliare, irgrighillare Ètimu srd.

irgheliàre 1 , vrb Sinònimos e contràrios iscagiae | ctr. apedrare, belare, intostai Frases si est irghelianne s’àstragu Ètimu srd.