A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

irgavadòre , nm: iscavadore, iscavaroi, scavadori Definizione chie iscavat; màchina manna adata po irfossare, apèrrere iscavos mannos fundudhos ma pagu largos 2. cussu triballu mannu l'ant fatu totu a iscavadore: gai za si coitat!

irgavessàdu , agt, nm Definizione chi o chie est pagu giustu de conca, pagu giuditziosu, trotu Sinonimi e contrari | ctr. arrejonadu, giudisciosu Etimo srd.

irgelàe, irgelàre, irgelàri , vrb: ixelai Definizione essire de sa vista, andhare atesu o apalas de cosa o logu de no si pòdere bíere Sinonimi e contrari imbèlghere, irghelare*, isparèssiri Frasi irgelau su sole, sellant de andari a fàiri unu giogu in su sartu ◊ is màchinas nce funt irgeladas in sa carronada ◊ is arregordus giriotant, si firmant e nc'ixelant cun sa dí (D.Erriu)◊ custu mi fut serbiu a nci fàiri ixelai cussas umbras.

irgemmellài , vrb Definizione betare o segare is cambos noos chi no serbint, in su fundhu de sa bide Sinonimi e contrari ilmamagiare, immamare, irfeminellare Frasi acabbau de irgemmellai, gopai?

irgengiàe ilzenzàre

irgeniàdu , agt: isgeniadu Definizione nau de ómine o de fémina, chi no tenet géniu, chi no praghet, prus che àteru po sa manera de fàere o de si mòvere Sinonimi e contrari | ctr. geniosu, grasciosu Frasi cussos sunt malos, irgeniados e feos puru.

irgenugràe irbrenugàre

irgénzu inzénzu

irgéstu , agt Definizione nau de ccn., chi no tenet crabbu faendho sa cosa, istrossa Sinonimi e contrari ilgrabbuladu, istramu, istraoltu Frasi chie cheret bene carignat e, peri si est irgestu e ndhe l'andhat su pódhiche a s'óciu, chie venit carignau cumprendhet ◊ marrangai vavosu, coirutu e atrividu, irgestu e varvi canu che mugrone (T.Ziranu)◊ sa maca colavat chin s'andhata irgesta e chin sa cara de sos casticaos.

irgeunàre ilgiunàre

irgeunzàre , vrb: irgiaungiai Definizione fàere giaúngiu Sinonimi e contrari ageunare, deinare 1 Frasi a fortza chi ndhe fui irgeunzau nau li apo "Prepàrami custu!" Etimo srd.

irgeúnzu , nm Definizione su istare chentza papare Sinonimi e contrari dejunu, geunu, geunzu Frasi issa chi at papau a fura est bene irrujolada, si carchi irgeunzu bi at che lu passat a murrunzu Etimo srd.

irgheladòre , agt Definizione nau de màscaras, chi tenet s'efetu de fàere fuire, de che bogare su male, is fatúgios Etimo srd. Traduzioni Francese apotropaïque Inglese apotropaic Spagnolo apotropaico Italiano apotropàico Tedesco apotropäisch.

irghelàre , vrb: ischelare 1, isgalare, isghelare Definizione ighilliare, andharesindhe a manera de no si pòdere bíere; fàere andhare, giagarare; bogare o piscare su pígiu de ccn. cosa (de su brodu, de su late)/ irghela belle e deretu! = stupanci! Sinonimi e contrari andai, caciare, cupare 1, essire, imbèlghere, infusilare, irfregorare, irgelae, iscèrghere, isparèssiri / gegherai / batire, poltare | ctr. aparèschere, apàrrere, cumpàrrere Frasi irghela a chircare a sorre tua! ◊ nos separamus ue che isgalat su sole ◊ a tota fua che ischelat atesu un'ariopranu ◊ sos parentes, pro los lassare in pasu, si sunt irghelaos ◊ est arreadu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu 2. sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues ◊ l'ant irghelau che cane dae crésia! 3. at irghelau su late a bidha Etimo srd. Traduzioni Francese disparaître, dissiper Inglese to dissolve Spagnolo desaparecer Italiano dileguare Tedesco verschwinden.

irghelàu , pps Definizione de irghelare; ighilliau, andhau de no si bíere Sinonimi e contrari imbérghiu, isérghidu, sparéssiu Traduzioni Francese dissipé, disparu Inglese dissolved Spagnolo desaparecido Italiano dileguato Tedesco verschwunden.

irgheleníre ilgheleníre

irgheleníu , agt, pps: irghiliniu Definizione de irghelenire Sinonimi e contrari afésiu, consumidu, mabagrabiu, maluvratu, marriu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 2. mi aggarrant, mi picant a fichias de pede e mi lassant a un'ala, mesu irghiliniu: abbarro pacos secundhos gai, a dolores, e tandho zúbilo Traduzioni Francese émacié, épuisé Inglese worn out Spagnolo agotado Italiano consunto, sfinito Tedesco abgezehrt, erschöpft.

irghelestiósu , agt Definizione chi po su fragu o su sabore faet gheléstia, a gana lègia, ischifu meda Sinonimi e contrari ascherosu Etimo srd. Traduzioni Francese repoussant, dégoûtant Inglese disgusting Spagnolo repugnante Italiano ributtante, rivoltante Tedesco widerlich.

irgheliàre , vrb Definizione tzichirriare de cuntentesa, mescamente comente faent is ómines in is ballos Sinonimi e contrari grighilliare, irgrighillare Etimo srd.

irgheliàre 1 , vrb Sinonimi e contrari iscagiae | ctr. apedrare, belare, intostai Frasi si est irghelianne s’àstragu Etimo srd.