irgavadòre , nm: iscavadore, iscavaroi, scavadori Definizione chie iscavat; màchina manna adata po irfossare, apèrrere iscavos mannos fundudhos ma pagu largos 2. cussu triballu mannu l'ant fatu totu a iscavadore: gai za si coitat!
irgavessàdu , agt, nm Definizione chi o chie est pagu giustu de conca, pagu giuditziosu, trotu Sinonimi e contrari | ctr. arrejonadu, giudisciosu Etimo srd.
irgelàe, irgelàre, irgelàri , vrb: ixelai Definizione essire de sa vista, andhare atesu o apalas de cosa o logu de no si pòdere bíere Sinonimi e contrari imbèlghere, irghelare*, isparèssiri Frasi irgelau su sole, sellant de andari a fàiri unu giogu in su sartu ◊ is màchinas nce funt irgeladas in sa carronada ◊ is arregordus giriotant, si firmant e nc'ixelant cun sa dí (D.Erriu)◊ custu mi fut serbiu a nci fàiri ixelai cussas umbras.
irgemmellài , vrb Definizione betare o segare is cambos noos chi no serbint, in su fundhu de sa bide Sinonimi e contrari ilmamagiare, immamare, irfeminellare Frasi acabbau de irgemmellai, gopai?
irgengiàe ilzenzàre
irgeniàdu , agt: isgeniadu Definizione nau de ómine o de fémina, chi no tenet géniu, chi no praghet, prus che àteru po sa manera de fàere o de si mòvere Sinonimi e contrari | ctr. geniosu, grasciosu Frasi cussos sunt malos, irgeniados e feos puru.
irgenugràe irbrenugàre
irgénzu inzénzu
irgéstu , agt Definizione nau de ccn., chi no tenet crabbu faendho sa cosa, istrossa Sinonimi e contrari ilgrabbuladu, istramu, istraoltu Frasi chie cheret bene carignat e, peri si est irgestu e ndhe l'andhat su pódhiche a s'óciu, chie venit carignau cumprendhet ◊ marrangai vavosu, coirutu e atrividu, irgestu e varvi canu che mugrone (T.Ziranu)◊ sa maca colavat chin s'andhata irgesta e chin sa cara de sos casticaos.
irgeunàre ilgiunàre
irgeunzàre , vrb: irgiaungiai Definizione fàere giaúngiu Sinonimi e contrari ageunare, deinare 1 Frasi a fortza chi ndhe fui irgeunzau nau li apo "Prepàrami custu!" Etimo srd.
irgeúnzu , nm Definizione su istare chentza papare Sinonimi e contrari dejunu, geunu, geunzu Frasi issa chi at papau a fura est bene irrujolada, si carchi irgeunzu bi at che lu passat a murrunzu Etimo srd.
irgheladòre , agt Definizione
nau de màscaras, chi tenet s'efetu de fàere fuire, de che bogare su male, is fatúgios
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
apotropaïque
Inglese
apotropaic
Spagnolo
apotropaico
Italiano
apotropàico
Tedesco
apotropäisch.
irghelàre , vrb: ischelare 1,
isgalare,
isghelare Definizione
ighilliare, andharesindhe a manera de no si pòdere bíere; fàere andhare, giagarare; bogare o piscare su pígiu de ccn. cosa (de su brodu, de su late)/ irghela belle e deretu! = stupanci!
Sinonimi e contrari
andai,
caciare,
cupare 1,
essire,
imbèlghere,
infusilare,
irfregorare,
irgelae,
iscèrghere,
isparèssiri
/
gegherai
/
batire,
poltare
| ctr.
aparèschere,
apàrrere,
cumpàrrere
Frasi
irghela a chircare a sorre tua! ◊ nos separamus ue che isgalat su sole ◊ a tota fua che ischelat atesu un'ariopranu ◊ sos parentes, pro los lassare in pasu, si sunt irghelaos ◊ est arreadu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu
2.
sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues ◊ l'ant irghelau che cane dae crésia!
3.
at irghelau su late a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
disparaître,
dissiper
Inglese
to dissolve
Spagnolo
desaparecer
Italiano
dileguare
Tedesco
verschwinden.
irghelàu , pps Definizione
de irghelare; ighilliau, andhau de no si bíere
Sinonimi e contrari
imbérghiu,
isérghidu,
sparéssiu
Traduzioni
Francese
dissipé,
disparu
Inglese
dissolved
Spagnolo
desaparecido
Italiano
dileguato
Tedesco
verschwunden.
irgheleníre ilgheleníre
irgheleníu , agt, pps: irghiliniu Definizione
de irghelenire
Sinonimi e contrari
afésiu,
consumidu,
mabagrabiu,
maluvratu,
marriu,
scalarxiu,
scariatzu,
surgiu 1
2.
mi aggarrant, mi picant a fichias de pede e mi lassant a un'ala, mesu irghiliniu: abbarro pacos secundhos gai, a dolores, e tandho zúbilo
Traduzioni
Francese
émacié,
épuisé
Inglese
worn out
Spagnolo
agotado
Italiano
consunto,
sfinito
Tedesco
abgezehrt,
erschöpft.
irghelestiósu , agt Definizione
chi po su fragu o su sabore faet gheléstia, a gana lègia, ischifu meda
Sinonimi e contrari
ascherosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
repoussant,
dégoûtant
Inglese
disgusting
Spagnolo
repugnante
Italiano
ributtante,
rivoltante
Tedesco
widerlich.
irgheliàre , vrb Definizione tzichirriare de cuntentesa, mescamente comente faent is ómines in is ballos Sinonimi e contrari grighilliare, irgrighillare Etimo srd.