irvúzu irbúrzu
irzalinàu , agt Sinònimos e contràrios iscabiladu, iscabudadu, istramu | ctr. acabadu, cabosu.
irzanchetàu , agt Definitzione nau de ccn., chi no portat giacheta, chi est in camisa, in frasseta Ètimu srd.
irzànghere irgiànghere
irzàntu irjàntu
irzarriàda , nf Definitzione cropu giau cun ccn. cosa Sinònimos e contràrios abbruncada, colpu, illinnarjada, irrugada, irruncada, sciarrocada Frases si no mi l'agabbas ti leo a irzarriadas de fuste! Ètimu srd.
irzeniàre , vrb: iszeniare Definitzione cambiare genia, arratza, essire diferente de is àteros de sa matessi cosa (animales, matedu) Sinònimos e contràrios chilzeniare, disgeniare, imburdiri, iscastare, ischilziniare, iseniare 2. sa càula a fiore tota est incurtida in cagarantu: manc'una foza ndh'at irzeniadu pro pònnere in buca! Tradutziones Frantzesu dégénérer Ingresu to degenerate Ispagnolu degenerar Italianu tralignare Tedescu entarten.
irzeniàtu, irzeniàu , agt Definitzione chi est chentza géniu, chi no si faet istimare po sa manera pagu delicada chi tenet de fàere Sinònimos e contràrios burrincatzu, dilzeniau*, gavàciu, iltrudhadu, mabigrabbau, surrescu Terminologia iscientìfica ntl Tradutziones Frantzesu antipathique Ingresu unpleasant Ispagnolu antipático Italianu antipàtico Tedescu unsympatisch.
irzenzàre ilzenzàre
irzénzu inzénzu
irzerràre ilgerràre
irziràdu ilgiràdu
irzódhiu , nm Definitzione genia de tzérriu inchietu de chie cricat agiudu, ma fintzes briga, cosa chi si narat contra a unu Frases una cosa bos naro: azis s'irzódhiu, ma no allaventades a neunu! ◊ chena fàghere carchi iscosida no podides istare… sos irzódhios za no bos mancant!
irzodhulàdu , agt Definitzione nau de unu po su fàere, coment'e chi portet pagu crebedhu Sinònimos e contràrios isaliadu, isàpidu, nuscentri Frases macu irzodhuladu, aite faghes gai: no bides chi andhat male?! ◊ irzodhulados, macos, sa limba issoro frundhint! Ètimu srd.
irzorrobbàdu , agt, nm Definitzione nau de gente, chi o chie no tenet cosa, chi est in su bisóngiu, bisongiosu Sinònimos e contràrios bisonzile, pòberu | ctr. ricu Frases de su chi produit su locu ndhe depent mandhicare sos irzorrobbados puru (N.Rubanu) Ètimu srd.
irzudissiàdu , agt Definitzione chi no portat giudítziu, chi est chentza cabu, chi no cunsiderat e ne faet su giustu, chi no faet sa cosa a dovere Sinònimos e contràrios | ctr. acuntzentau, benatinadu, giudisciosu Frases macu irzudissiadu, a ti pònnere cun cudh'iscaminada! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fou Ingresu mad Ispagnolu descabezado Italianu dissennato Tedescu unsinnig.
irzúnghere igiúgnere
irzúnta , nf Definitzione su irzúnghere (is boes), su bogare is boes de su carru, iscapiare de su giuale Sinònimos e contràrios | ctr. zunghidura Ètimu srd.
irzúntu ilgiúntu
is , art, prn Definitzione artículu plurale siat de númenes mascu e siat de númenes fémina: sos, sas, os, as (is cosas, is coros/corus, is domos/domus, is dannos/dannus, is féminas, is ómines/óminis, is pipias, is pipios/pipius); che is àteros artículos, s'impreat fintzes in càmbiu de unu númene e balet totu cudhos, cudhas, cussos, cussas, cun su prn. relativu chi fatante / is de domo = sos de famíllia, sos parentes prus custrintos Sinònimos e contràrios sas, sos Frases sentza pònnere versu trudu iscrias a is amigos otavas o currentina! ◊ is óminis funt diferentis de is féminas ◊ chi si morint is cadhos e is boes, is ferros ti dhos betas… a paneri! 2. is de Tonara narant "fígiu, fògia de nuge no ne bògio"◊ depeus torrai gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ is chi ant inténdiu bengant totus a innòi! ◊ is chi ant acabbau podint andai ◊ is de su bighinau dhi ant intrau cosa a papare Ètimu ltn. ipsis Tradutziones Frantzesu les, ceux, celles Ingresu the Ispagnolu los, las, aquellos, aquellas, quienes Italianu i, gli, le, quélli, quélle, colóro Tedescu die, jene, diejenigen.