A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mostrengàri , agt, nm Sinònimos e contràrios mostrengheri Ètimu srd.

mostrenghéri , agt, nm: mustrencheri Definitzione chi si giaet a sa cosa mustrenca, a sa fura; chi campat de sa cosa furada Sinònimos e contràrios afufadore, arpiadori, arrapiante, fraitzu, furànciu, furone, mostrengari, scabeciadori Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu voleur Ingresu thief Ispagnolu ladrón, perista Italianu ladro, ricettatóre Tedescu diebisch, Dieb.

mostréngu , agt, nm: mustrencu, mustrengu, mustrincu Definitzione nau de cosa, chi est furada, fata a fura, chi no est legítima; chie furat Sinònimos e contràrios furadu, furuncu, mustrencau / furone | ctr. legítimu, lítzidu Maneras de nàrrere csn: fizu mustrencu = de ómine chentza cojadu; balla mustrenca = isparada chentza ischire a ue at a fèrrere Frases medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ oe apo guasi nonanta annos, totu sos mios: no bi ndhe at mustrengos! ◊ los ant tentos chin d-unu tazu de bacas mustrencas e cundennaos a tres annos perómine 2. zente mustrenca no bi ndhe capitabat ◊ li at fertu a una pala una balla mustrenca 3. at agatau cosa de mustrincos furandhondhedhi su bagadiu Ètimu spn. mostrenco Tradutziones Frantzesu furtif Ingresu furtive Ispagnolu robado, ilegítimo, ladrón Italianu furtivo, illegìttimo Tedescu gestohlen, Diebes.

móstru mòstre

mostruósu , agt Definitzione de mostros, chi faet a tímere, ispantosu.

mòta , nf: muda 1, muta Definitzione una de is maneras de istare de ànimu, candho alligros candho tristos, candho de bona gana e candho de mala gana, candho deosi candho deasi (ma fintzes cunditzione po su chi si tenet de cosa); parte de unu tempus, istagione o tempus adatu po ccn. cosa (es. po ifèrrere); parte de una cantidade prus manna; produtu chi benit in tempos diferentes (es. de una prima o de una segundha froridura) Sinònimos e contràrios antena, ispéssia 1 / pasia, tzoca Maneras de nàrrere csn: èssere in m. mala, bona = primmau, sentz'e ganas, allirgu, inganatzidu; èssere in muta de… = tènniri ganas de…; pònnere in bona muta = fàghere allegrare, a ríere, divertire; a mudas, a mutas, a muta a muta = a borta a borta, unus cantu una borta, unus cantu un'àtera, a bortas s'unu a bortas s'àteru; èssere a mutas (nadu de comente unu istat de ànimu) = a bortas allegru a bortas nono; fàghere una cosa a mutas = a pasias, in tempos o bortas diferentes; sa muta za est de!... = tanti gei fait a!…, no fait própiu! (ca s'àteru no ndhe cheret mancu s'intesa, ca no andhat bene própiu, ca si arrennegat deretu e gai) Frases fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ no mi ponzas, cantendhe, in muta mala! ◊ sa zente est allegra, in bona muta ◊ oe su pitzinnu est de muta mala: pro donzi cosa pranghet! ◊ una lughe si atzendhet chi mi ponet in muta de piantu ◊ oi mi incontras a sa mota de sufriri is befas tuas! (L.Matta)◊ s'aera est in muta de abba e de fritu 2. una muta faghent de ispias, un'àtera faghent de ambesues ◊ si bi andhas, bae un'ateruna muta! ◊ sa filla est a mota de cojai ◊ s'olia est in sa mellus mota de papai, su binu in sa mota de biri ◊ custa cosa est a sa mota zusta de ne dh'odhire ◊ una die ses, sèbera sèbera: si che passat sa muta, chircas e no ndh'agatas! 3. sa robba anzat a mutas: una sumana bi ndhe anzat vinti o trinta, un'àtera bi ndhe anzat àteras, e gai ◊ una muta de tzente fit tzucata a sa vinnenna ◊ a duos a duos si dant sa muda: treutos e giuos unu los lassat, s'àteru los leat ◊ bi at frutuàriu chi coghet a mutas 4. medas bortas sa terra l'at piena e si no fis partida a terra anzena ndhe aizis tentu àtera muta ◊ sa figu niedha faghet duas mutas: una tra làmpadas e tríulas, s'àtera in austu e cabidanni ◊ in sas mutas chi su trigu teniat bisonzu de azudu totu azuaiant 5. sa muta za est de ti nàrrere cosa: ti arrennegas deretu! ◊ sa muta za est de pònnere cussu traste a fàghere faina: no agguantat! Tradutziones Frantzesu humeur, roulement Ingresu mood, turn Ispagnolu humor, disposición de ánimo, turno Italianu umóre, disposizióne d'ànimo, turno Tedescu Laune, Zeit.

mòta 1 , nf: muta 1 Definitzione parte de unu pagamentu / pagai a motas = a ratas, a mutas Sinònimos e contràrios palte, partzida, porrata, tanda Frases nos chircant sa muta de chimbe annos: naramus chi sunt pagados e no benimus crétidos ca no tenimus retzivu Ètimu ctl. mota Tradutziones Frantzesu versement, acompte, mensualité (o versement mensuel o échéance mensuelle), à tempérament (a rate) Ingresu instalment Ispagnolu plazo Italianu rata Tedescu Rate.

mòta 2 mòda

motacínnu matacínnu

motèdha , nf Definitzione min. de moto, moto pitica.

motítzu , nm Definitzione animale o cosa pitica, agiummai aortitza, che mortu, sicandhosi, chi no at créschiu Sinònimos e contràrios cdh. multíciu.

motivài, motivàre , vrb Definitzione ispiegare, nàrrere o acrarire su poite de una cosa.

motívu , nm: mutivu Definitzione càusa o iscopu, su poite de unu fàere; música, sonu, fintzes argumentu o chistione coment'e distinta de un'àtera, chi si arrepitit Sinònimos e contràrios càusa, movitiva / iscopu Tradutziones Frantzesu raison, motif, air, thème Ingresu reason Ispagnolu motivo, razón, motivo Italianu motivo Tedescu Grund, Motiv, Thema.

mòto , nf: mòtu 2 Definitzione genia de màchina a motore po camminare ma cun duas orrodas solu a bisura de bicicreta, po cicire una o duas personas / min. motedha Frases sas rodas de sa moto tichirriaiant che lamentu in sa pedrighina de sos tirighinos Tradutziones Frantzesu moto (cyclette) Ingresu motorcycle Ispagnolu motocicleta Italianu motociclétta Tedescu Motorrad.

motocarrotzèlla , nf Definitzione genia de moto a tres orrodas, màchina pitica cun cascionedhu, po carrare cosa Sinònimos e contràrios motocarru Frases bi at essidu duas motocarrotzellas de ua, in binza.

motocàrru , nm Definitzione genia de moto, màchina pitica a tres orrodas, cun cabbinedha e cun cascionedhu po carrare cosa Sinònimos e contràrios motocarrotzella Frases che amus bogadu totu s'ispatu a motocarru.

motonàve , nf Definitzione nave a motore, po gente o po cosa.

motopícu , nm Definitzione genia de aina grae chi portat una punta móvia a acropadura cun s'ària a pressione po fàere istampos de mina o iscavare logu tostau meda: s'ómine dha pigat cun ambaduas manos coment'e a unu manúbbriu chi portat Frases si nci fuiat su pentzamentu a su motopicu arrimau in galleria Terminologia iscientìfica ans.

motòre, motòri , nm Definitzione aparíciu o màchina chi mudat sa fortza in movimentu e trebballu; calesiògiat cosa chi serbit a ndhe fàere mòvere àteras, nau fintzes de gente e de idea / genias de motori: a vapore, a iscópiu, a elétricu, a turbina (a bentu o abba) Frases cheria ponner su motore in motu ma no bi at foltza, essit paga robba (Sozu) Tradutziones Frantzesu moteur Ingresu motor Ispagnolu motor Italianu motóre Tedescu Motor.

motorísta , nm Definitzione chie connoschet bene is motores, chie atendhet a castiare is motores o dhos acònciat.