mostrengàri , agt, nm Sinonimi e contrari mostrengheri Etimo srd.
mostrenghéri , agt, nm: mustrencheri Definizione
chi si giaet a sa cosa mustrenca, a sa fura; chi campat de sa cosa furada
Sinonimi e contrari
afufadore,
arpiadori,
arrapiante,
fraitzu,
furànciu,
furone,
mostrengari,
scabeciadori
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
voleur
Inglese
thief
Spagnolo
ladrón,
perista
Italiano
ladro,
ricettatóre
Tedesco
diebisch,
Dieb.
mostréngu , agt, nm: mustrencu,
mustrengu,
mustrincu Definizione
nau de cosa, chi est furada, fata a fura, chi no est legítima; chie furat
Sinonimi e contrari
furadu,
furuncu,
mustrencau
/
furone
| ctr.
legítimu,
lítzidu
Modi di dire
csn:
fizu mustrencu = de ómine chentza cojadu; balla mustrenca = isparada chentza ischire a ue at a fèrrere
Frasi
medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ oe apo guasi nonanta annos, totu sos mios: no bi ndhe at mustrengos! ◊ los ant tentos chin d-unu tazu de bacas mustrencas e cundennaos a tres annos perómine
2.
zente mustrenca no bi ndhe capitabat ◊ li at fertu a una pala una balla mustrenca
3.
at agatau cosa de mustrincos furandhondhedhi su bagadiu
Etimo
spn.
mostrenco
Traduzioni
Francese
furtif
Inglese
furtive
Spagnolo
robado,
ilegítimo,
ladrón
Italiano
furtivo,
illegìttimo
Tedesco
gestohlen,
Diebes.
móstru mòstre
mostruósu , agt Definizione de mostros, chi faet a tímere, ispantosu.
mòta , nf: muda 1,
muta Definizione
una de is maneras de istare de ànimu, candho alligros candho tristos, candho de bona gana e candho de mala gana, candho deosi candho deasi (ma fintzes cunditzione po su chi si tenet de cosa); parte de unu tempus, istagione o tempus adatu po ccn. cosa (es. po ifèrrere); parte de una cantidade prus manna; produtu chi benit in tempos diferentes (es. de una prima o de una segundha froridura)
Sinonimi e contrari
antena,
ispéssia 1
/
pasia,
tzoca
Modi di dire
csn:
èssere in m. mala, bona = primmau, sentz'e ganas, allirgu, inganatzidu; èssere in muta de… = tènniri ganas de…; pònnere in bona muta = fàghere allegrare, a ríere, divertire; a mudas, a mutas, a muta a muta = a borta a borta, unus cantu una borta, unus cantu un'àtera, a bortas s'unu a bortas s'àteru; èssere a mutas (nadu de comente unu istat de ànimu) = a bortas allegru a bortas nono; fàghere una cosa a mutas = a pasias, in tempos o bortas diferentes; sa muta za est de!... = tanti gei fait a!…, no fait própiu! (ca s'àteru no ndhe cheret mancu s'intesa, ca no andhat bene própiu, ca si arrennegat deretu e gai)
Frasi
fatat bundhare vidas de dogni ispéssia e figura pro muntènnere a tie in bona muta (S.Casu)◊ no mi ponzas, cantendhe, in muta mala! ◊ sa zente est allegra, in bona muta ◊ oe su pitzinnu est de muta mala: pro donzi cosa pranghet! ◊ una lughe si atzendhet chi mi ponet in muta de piantu ◊ oi mi incontras a sa mota de sufriri is befas tuas! (L.Matta)◊ s'aera est in muta de abba e de fritu
2.
una muta faghent de ispias, un'àtera faghent de ambesues ◊ si bi andhas, bae un'ateruna muta! ◊ sa filla est a mota de cojai ◊ s'olia est in sa mellus mota de papai, su binu in sa mota de biri ◊ custa cosa est a sa mota zusta de ne dh'odhire ◊ una die ses, sèbera sèbera: si che passat sa muta, chircas e no ndh'agatas!
3.
sa robba anzat a mutas: una sumana bi ndhe anzat vinti o trinta, un'àtera bi ndhe anzat àteras, e gai ◊ una muta de tzente fit tzucata a sa vinnenna ◊ a duos a duos si dant sa muda: treutos e giuos unu los lassat, s'àteru los leat ◊ bi at frutuàriu chi coghet a mutas
4.
medas bortas sa terra l'at piena e si no fis partida a terra anzena ndhe aizis tentu àtera muta ◊ sa figu niedha faghet duas mutas: una tra làmpadas e tríulas, s'àtera in austu e cabidanni ◊ in sas mutas chi su trigu teniat bisonzu de azudu totu azuaiant
5.
sa muta za est de ti nàrrere cosa: ti arrennegas deretu! ◊ sa muta za est de pònnere cussu traste a fàghere faina: no agguantat!
Traduzioni
Francese
humeur,
roulement
Inglese
mood,
turn
Spagnolo
humor,
disposición de ánimo,
turno
Italiano
umóre,
disposizióne d'ànimo,
turno
Tedesco
Laune,
Zeit.
mòta 1 , nf: muta 1 Definizione
parte de unu pagamentu / pagai a motas = a ratas, a mutas
Sinonimi e contrari
palte,
partzida,
porrata,
tanda
Frasi
nos chircant sa muta de chimbe annos: naramus chi sunt pagados e no benimus crétidos ca no tenimus retzivu
Etimo
ctl.
mota
Traduzioni
Francese
versement,
acompte,
mensualité (o versement mensuel o échéance mensuelle),
à tempérament (a rate)
Inglese
instalment
Spagnolo
plazo
Italiano
rata
Tedesco
Rate.
mòta 2 mòda
motacínnu matacínnu
motèdha , nf Definizione min. de moto, moto pitica.
motítzu , nm Definizione animale o cosa pitica, agiummai aortitza, che mortu, sicandhosi, chi no at créschiu Sinonimi e contrari cdh. multíciu.
motivài, motivàre , vrb Definizione ispiegare, nàrrere o acrarire su poite de una cosa.
motívu , nm: mutivu Definizione
càusa o iscopu, su poite de unu fàere; música, sonu, fintzes argumentu o chistione coment'e distinta de un'àtera, chi si arrepitit
Sinonimi e contrari
càusa,
movitiva
/
iscopu
Traduzioni
Francese
raison,
motif,
air,
thème
Inglese
reason
Spagnolo
motivo,
razón,
motivo
Italiano
motivo
Tedesco
Grund,
Motiv,
Thema.
mòto , nf: mòtu 2 Definizione
genia de màchina a motore po camminare ma cun duas orrodas solu a bisura de bicicreta, po cicire una o duas personas / min. motedha
Frasi
sas rodas de sa moto tichirriaiant che lamentu in sa pedrighina de sos tirighinos
Traduzioni
Francese
moto (cyclette)
Inglese
motorcycle
Spagnolo
motocicleta
Italiano
motociclétta
Tedesco
Motorrad.
motocarrotzèlla , nf Definizione genia de moto a tres orrodas, màchina pitica cun cascionedhu, po carrare cosa Sinonimi e contrari motocarru Frasi bi at essidu duas motocarrotzellas de ua, in binza.
motocàrru , nm Definizione genia de moto, màchina pitica a tres orrodas, cun cabbinedha e cun cascionedhu po carrare cosa Sinonimi e contrari motocarrotzella Frasi che amus bogadu totu s'ispatu a motocarru.
motonàve , nf Definizione nave a motore, po gente o po cosa.
motopícu , nm Definizione genia de aina grae chi portat una punta móvia a acropadura cun s'ària a pressione po fàere istampos de mina o iscavare logu tostau meda: s'ómine dha pigat cun ambaduas manos coment'e a unu manúbbriu chi portat Frasi si nci fuiat su pentzamentu a su motopicu arrimau in galleria Terminologia scientifica ans.
motòre, motòri , nm Definizione
aparíciu o màchina chi mudat sa fortza in movimentu e trebballu; calesiògiat cosa chi serbit a ndhe fàere mòvere àteras, nau fintzes de gente e de idea / genias de motori: a vapore, a iscópiu, a elétricu, a turbina (a bentu o abba)
Frasi
cheria ponner su motore in motu ma no bi at foltza, essit paga robba (Sozu)
Traduzioni
Francese
moteur
Inglese
motor
Spagnolo
motor
Italiano
motóre
Tedesco
Motor.
motorísta , nm Definizione chie connoschet bene is motores, chie atendhet a castiare is motores o dhos acònciat.