A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

zéurra , nf: tzaurra Definitzione cambighedhu o ànima chi bogant is sèmenes cumenciandho a naschire Sinònimos e contràrios inseurru*, serione, tudhu.

zía , nf Definitzione foedhu solu po mutire o inditare una tzia (fintzes de intradura), sorre o sorresta de àteru parente custrintu (es. mama, babbu).

zibbàre , vrb: atzibbare, tzibbare* Definitzione papare fintzes a no ndhe tènnere prus gana, tzatzare Sinònimos e contràrios atatare, mascare, satzai.

zibbilàre , vrb: gibbulare*, zubbilare Definitzione andhare o pònnere a unu in pentzione.

zibbiléu , nm: giubbileu*, zubbileu Definitzione perdonu chi is Pabas cuncedent in d-unas cantu ocasiones (prus che àteru dónnia chimbanta annos, a su séculu e a su mesu séculu, po ammentu de sa naschia de Cristos)/ fàchere zubbileu = àere cuntentesa, alligrare Terminologia iscientìfica prdc.

zibbírriu , nm Definitzione genia de idea maca, de disígiu, de gana pagu de giudu Sinònimos e contràrios bríbbidhi, bidhídhiri, birbillitzu, cadhina, erredha, foliatza, tzelevriada Frases irgusoladu fatu dai cudhos, est custrintu a pònnere mente a sos zibbírrios issoro Tradutziones Frantzesu caprice Ingresu caprice Ispagnolu antojo, capricho Italianu ruzzo, caprìccio Tedescu Laune.

zibbòne , nm: ciponi, gipone*, zipone Definitzione genia de bestimentu grussu de su costúmene, siat de ómine e siat de fémina, chi si ponet in pitzu de sa camisa (o ghentone) o fintzes in pitzu de totu (camisa, pala o coritu, zipone) Sinònimos e contràrios giacu 1.

zíbbu , agt Sinònimos e contràrios atatu, mascadu, satzau | ctr. famidu Frases istasero za sunt zibbas, mih, sas berbeghes! ◊ como so zibbu e no cherzo àteru a manigare.

zibidónia , nf Definitzione boghe de làude, de cuntentesa, de alligria / zibidónias agrestes = frastimos Sinònimos e contràrios alleluja 1.

zigànte , agt, nm: giganti* Definitzione chi o chie de carena est mannu mannu, debberone; persona de imprastu mannu, de abbilidade manna meda in calecuna cosa Sinònimos e contràrios debberone 2. como no est prus Nugoro ca mancant sos zigantes…

zigantínu , nm: gigantinu* Definitzione tumbas de gigantes, genia de tumbas de su períudu nuràgicu.

zigàrru , nm: gigarru, sigarru*, tzicarru Definitzione tebbacu a fògia sicada e imbodhigada craca a cannedhu fine e longhitu, po pipare (a bisura de sigareta) Frases fumaiat su zigarru a fogu a intro.

zigòta, zigótu , nf, nm: gigota* Definitzione dhu narant solu in fàghere a zigota, a zigotu = atripare forte, iscúdere, fàere a befa Sinònimos e contràrios aciota, baticollu 2. l'at fatu a zigota in mesu piata ◊ ancu lu fetant a zigota! ◊ sa gherra est fatendhe a zigota su logu.

Zillànu , nm Definitzione númene de ómine.

zimbòmba , nf Definitzione genia de aina po sonare: est una padedha pitica de terra tupada a pedhe de cane, bene istirada, istampada in mesu, ue si faet passare unu tubbu de canna a dentes a istúturu Terminologia iscientìfica sjl.

ziminàda , nf Definitzione papare de ziminu (istentinas orrostias in sa braxa), papada de ziminu Sinònimos e contràrios ttrs. ziminada Frases cun cussu dinari nos fatemus una grandhe ziminada Terminologia iscientìfica mng.

ziminàre , vrb Sinònimos e contràrios conziminare*.

ziminarístu zeminarístu

ziminàriu zeminàriu

ziminèa, ziminèra zaminèra