impressídu , pps, agt: impressiu Definitzione de impressire; chi tenet presse, pigau de sa presse Sinònimos e contràrios acodiu, allestridu, apressibbiu, impressadu, impressaridu, impressighinidu, pressarosu, pressosu | ctr. adasiau, immajonadu 2. no podes ispetare unu pagu, no: impressidu meda ses?! ◊ domandadhu aundi est andendi aici impressiu ◊ za fias impressia: ti che ses andhada sentza mi ndhe sapire! ◊ ia iscritu su nòmini tuu in s'arena de un'arriu: sa currenti impressia dh'at isborrau a lestru Tradutziones Frantzesu qui a de la hâte Ingresu hurried Ispagnolu apresurado Italianu affrettato, frettolóso Tedescu eilig.

impuntzonàre , vrb Definitzione istare coment'e a su punghe punghe, ispinghe ispinghe atzitzandho po fàere mòvere s'àteru a calecuna cosa (e no sèmpere de bonu) Sinònimos e contràrios impunciai, impuntzonire, inciulai, infruncuai, inzibbire, ispuntzonare Frases aviat una fortza che dimóniu e bastavat apenas de l'impuntzonare pro afocare unu cristianu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu inciter, inciter à la révolte, pousser Ingresu to instigate, to stir up Ispagnolu instigar Italianu istigare, sobillare Tedescu anstiften, aufhetzen.

incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definitzione pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere Sinònimos e contràrios incarrebai, intzodhai 2. fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una 3. candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu garnir la quenouille Ingresu to put in the distaff Ispagnolu enrocar Italianu inconocchiare Tedescu auf den Spinnrocken wickeln.

inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari, incragaristai, increghestare Definitzione coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, inchibberare, inchighiridhare / abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arrannegai, collobbiare, inchestare, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se fâcher à mort, remplir d'orgueil, lever la crête Ingresu to fret and fume, to make proud, to get cocky Ispagnolu alzar el gallo Italianu adirarsi forteménte, insuperbire, alzar la crésta Tedescu sich erzürnen, stolz werden, den Kamm schwellen lassen.

incurài , vrb rfl: incurare 1 Definitzione giacurare, su si pigare incuru de una cosa o chistione, su si dha pònnere a coro, faendhondhe contu, pentzandhodhoe cun contivígiu Sinònimos e contràrios apensamentai, apinnicare, contifizare | ctr. trascurai Frases iat impromítiu ca si nd'iat a èssi incurau cussu po is campanas ◊ eris parias pro me e oe no ti ndhe incuras! ◊ ghetadí in bratzus mius, no t'incuris de nudha! ◊ immoi no si nd'incuraus prus de totus custus daoris ◊ bene chi deo pacu mi ndhe incuro ◊ de custu dolore no mi ndhe incuro: l'agguanto, za no est forte! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se donner la peine Ingresu to mind Ispagnolu cuidarse Italianu curarsi, darsi pensièro Tedescu sich kümmern.

indhèdha , avb: innedha Definitzione logu atesu (pagu o meda) de chie est foedhandho e de chie est iscurtandho, impreau po su istare, abarrare, èssere / pristinnedha! = prestu a un'ala! (peràula pro chitzire su cane) Sinònimos e contràrios abedha, adhadhai, adhae, annedha, atesu, cudhae, cudhàniche, cudhei, inella, inello, inidha, nedha | ctr. acanta, innoce Frases nch'est in cudha bidha innedha ◊ su de èssere indhedha no podet secare s'impinnu de s'amore! 2. si manteniant indhedha dae sos malàvios e dae sas cosas issoro Ètimu ltn. inde illac Tradutziones Frantzesu , loin Ingresu over there Ispagnolu allá, allí Italianu , colà, lontano Tedescu dort, weit.

ingúna , avb: inguni, ingunis Definitzione su logu acanta a chie est iscurtandho: si narat fintzes de tempus Sinònimos e contràrios acue, cube, icui*, indhenela, inèlondhe, inincuni Frases ingunis mi ndi abarru, càrigas a su cinisu!…◊ baidindi de inguni! ◊ de ingunas ndi bessis dotori 2. de inguni a pagu tempus Tradutziones Frantzesu Ingresu there Ispagnolu allí, ahí Italianu Tedescu dort.

iníbe , avb: inie, inimbe, inive, inivi, inní, innia, innias, innie, inniri, innixi Definitzione in ibe, in cudhu logu: logu atesu de chie est foedhandho e de chie est ascurtandho, nau sèmpere de logu numenau innanti in su chistionu Sinònimos e contràrios innei, inidha | ctr. innoce Maneras de nàrrere csn: me innias = inie; mirai per innòi e per inní = abbaidare a crabas, perilloi e perillai Frases andhant a pretura e Barabbas liu navat finas inive ◊ fit zente dogada sa chi trabicabat inibe ◊ a su nai ca fuaus inní, cun s'iscruxoxu asuta cosa nosta! ◊ dóminat innòi e inniri ◊ inoghe o inie no est totu su matessi ◊ si benis a inie bodho fiores e incorono a tie! ◊ cheret pesadu chito pro che èssere inie a bonora ◊ gei iscéxias me innia!… Ètimu ltn. inibi Tradutziones Frantzesu , là-bas Ingresu where are you Ispagnolu allá, allí Italianu , costà Tedescu dort.

insaboriài , vrb Definitzione giare o pònnere sabore a sa cosa Sinònimos e contràrios assainetare, issaborire | ctr. isaboriare Tradutziones Frantzesu donner de la saveur Ingresu to flavour Ispagnolu sazonar Italianu insaporire Tedescu schmackhaft machen.

insoadúra , nf: insuadura Definitzione su tènnere gana, disígiu de unu mascu (o de fémina), su èssere in calore, in more, totu leau a s'airada cun calecuna idea Sinònimos e contràrios assuadura, insuamentu, sciovadura / lusca, sua 1 Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désir effréné (de la chair) Ingresu whim, sexual excitement Ispagnolu celo Italianu ùzzolo, fòia Tedescu Gelüst, Geilheit.

intelài , vrb: intelare Definitzione si narat de is ogos chi si faent coment'e annapaos, prus che àteru po debbilesa o mancamentu de fortzas Sinònimos e contràrios afuscai, annapai, imbelare, impannare, inchelare, infuscai Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu brouiller, altérer la vue Ingresu to dim Ispagnolu entelar Italianu offuscare Tedescu verdunkeln.

intingiadúra , nf Definitzione su s'intingiare, su dannu de sa tíngia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de prendre la teigne Ingresu tinea damage Ispagnolu el coger la tiña Italianu intignatura Tedescu Mottenfraß, Mottenloch.

intingiàe, intingiài, intingiàre, intingiàri , vrb: intinzare Definitzione carrigare de tíngia, genia de bobboi niedhu chi ponet a is matas e a is erbas in is puntas modhes o, segundhu, fintzes a is animales; in cobertantza, fintzes carrigare de àteru cunsiderau dannosu o pagu praghillosu Sinònimos e contràrios impestai 2. su cani tuu fut carriau de púlixi e nd'at intingiau is mius puru (G.Mura)◊ is gerrunaderis funt intingiaus de dépidus, sentza mancu un'ispera!◊ depit èssi berus ca mi torru a intingiai cun d-un'ómini… abarru fiuda! Tradutziones Frantzesu prendre la teigne Ingresu to affect with ringworm Ispagnolu coger la tiña Italianu intignare Tedescu von Motten zefressen werden.

irfrebbàre , vrb Definitzione essire sa frebba, passare sa callentura Sinònimos e contràrios isfrebbire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ne plus avoir de la fièvre Ingresu to bring s.o.'s temperature down Ispagnolu bajar la fiebre Italianu sfebbrare Tedescu fieberfrei werden.

irgàbbu , nm: isgabbu Definitzione genia de marchighedhu, fossitedhu, chi si faet a is bardúfolas cun calecuna punta; genia de fossitedhu chi in sa pedhe abbarrat de sa fruschedha de sa pigota, marcu, singiale de unu male, de dannu Sinònimos e contràrios iscabbu / ciarolu, cocone 1, fítulu, majodha, pizolu 1 / cdh. smarroculata 3. oje est morta Zigliana: cantu ne dat irgabbu!… Tradutziones Frantzesu cicatrice de pustule de la variole Ingresu variolous pustule scar Ispagnolu picadura de viruela Italianu cicatrice da pùstola vaiolósa Tedescu Pockenausschlag.

irgherremiàre , vrb: irgherrimiare Definitzione èssere o fàere a gherrígios, pruschetotu a giogu Sinònimos e contràrios gherrigiai, ingherriare, ischimerriare / matanai, peleai Frases in cussa corte a pitzinnos bi amus risu e irgherremiau ◊ tenet séichi annos e li aggradit a irgherremiare ◊ sos pitzinnos curriant e irgherrimiabant pro bocare sas fortzas 2. est irgherrimiandhe fitianu chin sas annadas malas, chin una chedha de animales Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire la guerre, combattre Ingresu to war Ispagnolu guerrear Italianu guerreggiare Tedescu Krieg führen.

irgusolàdu , agt Definitzione chi at pérdiu sa gana, sa volontade de ccn. cosa Frases irgusoladu fatu dai cudhos, est custrintu a pònnere mente a sos zibbírrios issoro ◊ fit istracu e irgusoladu dai sos "Chi nono" chi li daiat sa zente Tradutziones Frantzesu qui a la nausée Ingresu nauseated Ispagnolu aburrido, cansado Italianu nauseato Tedescu angeekelt.

irmeudhàe, irmeudhàre , vrb: irmidudhare, irmiodhai, smoedhari Definitzione bogare o pèrdere su meudhu, pèrdere sa fortza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enlever la moelle, épuiser Ingresu to weaken, to take the marrow out Ispagnolu desmeollar, debilitar Italianu smidollare Tedescu das Mark herausnehmen aus, entkräften.

irpilíre , vrb Definitzione pònnere sa tzudha, fàere inteterare su pilu in sa pedhe, intrare su fritu de s'assíchidu, de sa timoria Sinònimos e contràrios aciuciudhae, altudhire, arpilare, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, impriutzai Tradutziones Frantzesu donner la chair de poule Ingresu to give s.o. the creeps Ispagnolu erizarse el pelo Italianu far venire la pèlle d'òca Tedescu eine Gänsehaut bekommen.

irragàre , vrb Definitzione bogare sas ragas, is cratzones de orroda de su costumu de s'ómine; bogare sa castàngia de su scriscioni (o primu corgiolu) Sinònimos e contràrios irraghilare, isbragare, isbragugliare / ischissonare, iscocotare, iscucudhare 2. sa castanza s'irragat in campu ◊ sa castanza s'irragat e ndh'essit desesi candho est bene lómpida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enlever la bogue Ingresu to husk Ispagnolu sacar las castañas del erizo Italianu diricciare Tedescu schälen.

«« Torra a chircare