Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cadredhagadrèdha , avb: cardedhagardedha Definitzione a mala gana, ammalaògia Sinònimos e contràrios ammaròglia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu à contrecœur Ingresu reluctantly Ispagnolu de mala gana Italianu a malincuòre Tedescu widerwillig.

cadredhaméntu , nm Definitzione su atripare is peis a terra comente faet chie no bolet abbarrare o no bolet calecuna cosa Sinònimos e contràrios acuadhinadura, cadredhada, cadredhadura, cadredhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remuement de pieds par souffrance Ingresu fidgeting Ispagnolu forcejeo de los pies Italianu dimenìo con i pièdi per insofferènza di qlcs Tedescu Schlenkern.

cadrédhu , nm, agt Definitzione su cadredhare, fintzes una genia de tostorrudéntzia, de murrúngiu Sinònimos e contràrios cadredhada, cadredhadura, cadredhamentu 2. lassàdemi su cadredhu, no est comente nades bois! 3. custa teraca fit cadredha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remuement des pieds par souffrance Ingresu fidgeting Ispagnolu forcejeo de los pies Italianu dimenìo con i pièdi per insofferènza di qlcs Tedescu Schlenkern.

caixèdha 1 , nf Definitzione genia de cau marinu; marragau de mare o caita / c. niedhutza = chlidonias nigra (itl. mignattino); caixedha peis arrúbius = chlidonias leucoptera (itl. mignattino alibianche) Sinònimos e contràrios caita Terminologia iscientìfica pzn, larus minutus, sterna hirundo Tradutziones Frantzesu sterne commun Ingresu little gull Ispagnolu golondrina de mar Italianu gabbianèllo, stèrna comune Tedescu Zwergmöwe.

caldàda , nf Definitzione genia de ammontu de lana, grussu, po letu, pígiu de ammontu Sinònimos e contràrios burra, coce, coberta, frassada Frases mamma comintzat a ndhe bogare isterrimentas e caldadas…◊ si che poniat dereta suta de sas caldadas in su letu ca teniat fritu Terminologia iscientìfica ts Tradutziones Frantzesu couverture de laine Ingresu woollen cover Ispagnolu manta de lana Italianu copèrta di lana Tedescu Wolldecke.

calicàntu , nm Definitzione genia de frore chi benit de s'América Terminologia iscientìfica frs, Calycanthus floridus Tradutziones Frantzesu calycant de la Caroline Ingresu calycantus (pompadour) Ispagnolu calicanto, pimienta de Carolina Italianu pompadour Tedescu Gewürzstrauch.

calichemúru , nm: calighemuru, calixemuru, carigamuru Definitzione càlixi de muru: una genia de erba chi faet meda in is imbagas de is muros, a fògia tundha, grussita e pagu pagu a bisura de imbudu (a logos dhi narant cobertore, crabetore), cun su tenaghe chi est su cambu puru e in mesu in mesu Sinònimos e contràrios alighemuru, caulemuru, capedhemuru, cocoratza, cocorroi 1, salighemuru Frases cussa crabitura abbannonada est prena de aminzone e de carigamuru Terminologia iscientìfica rba, Umbilicus rupestris Tradutziones Frantzesu ombilic de Vénus Ingresu pennywort Ispagnolu ombligo de Venus Italianu ombelico di Vènere Tedescu Nabelkraut.

càliga , nf Definitzione genia de cugudhedhu, sa caciola o covechedhu de su landhe Sinònimos e contràrios angudha, cocotu, croghedha Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu cupule du gland Ingresu acorn cap Ispagnolu cascabillo de la bellota Italianu concolino delle ghiande Tedescu Fruchtbecher.

caltzetòne , nm: cartzetone Definitzione genia de mígia grussa e manna, longa a benugu Sinònimos e contràrios piúnculu 1 Terminologia iscientìfica bst Tradutziones Frantzesu chaussette montante, mi-bas Ingresu knee-sock Ispagnolu media de montaña Italianu calzettóne Tedescu Kniestrumpf.

cambiàle , nf: cammiale Definitzione genia de cuntratu o de óbbrigu, a pagare una suma a una data fissa, chi su depidore ponet in manos de su chi dha depet arrecire o de unu chi si ndhe podet pagare (es. banca) Frases ant comporadu sa cosa totu a cambiales ◊ candho benint sas cambiales est a pagare! ◊ issu est ancora paghendi su dépidu a cambialis Tradutziones Frantzesu lettre de change Ingresu draft Ispagnolu letra de cambio Italianu cambiale Tedescu Wechsel.

cambizadòre , nm Definitzione domadore, annestradore de cuadhos Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dompteur de chevaux Ingresu horse-breaker Ispagnolu domador de caballos Italianu domatóre di cavalli Tedescu Zureiter.

cambresína , nf Definitzione genia de tela, fine, de cotone Sinònimos e contràrios cambrai, cambré, cambrí, trambichi Terminologia iscientìfica ts Ètimu ctl. cambresina Tradutziones Frantzesu toile de Cambrai Ingresu cambrai cloth Ispagnolu tela de Cambray Italianu téla di Cambrai Tedescu Kambriktuch.

campàriu , nm Definitzione castiadore de campu Frases in bidha no dhui fuat su barrucellau ma iant postu dus campàrius Tradutziones Frantzesu garde champêtre Ingresu land warden Ispagnolu guardia de la campiña Italianu guàrdia campèstre Tedescu Feldwache.

campínu, càmpinu , agt Definitzione nau de erba, chi est de campu, chi creschet chentza trebballada, chentza manígiu o contivígiu de sa gente / sóriche càmpinu = s'alaepedhe, ma fintzas sa sorigàrgia; rusta càmpina = ginia de pínnixi de is matas; pudha càmpina = pidraxu, pitarra; istúrulu càmpinu = isturru niedhu Frases frores càmpinos ◊ ant ispianadu su monte: l'ant fatu netu che terra càmpina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu des prés Ingresu of the meadows Ispagnolu de prado Italianu di campo, pratènse Tedescu Feld…

candeghinò , avb: chindeghinò, chindichinò, chindighinò, cindechinò Definitzione candu est chi no, si no est (no fut) deasi: de àtera manera, de àteru betu, in àteras cunditziones Sinònimos e contràrios andeghinò, assinuncas, calechinò, cantichinono, chiscussu, cidacheste, dassinuncas, deghinò, diacussu, indeghinou, sindighinuncas, sinono Frases candu fui piciocona est ca sa minigonna no dh'iant ancora imbentada, candeghinò mi dh'ia posta ◊ in su tempus benidori custa mata at a donai frutu: chindeghinò ndi dh'apu a fai segai ◊ dhi fut abarrau su fragu bellu de sa linna, chindighinò no iat a èssi pòtziu suportai su fragu malu de sa pixi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu autrement Ingresu or Ispagnolu si no, en caso contrario, de otra manera, de otro modo Italianu altriménti, diversaménte Tedescu sonst.

cannabítu , nm: cannaghitu, cannaitu, cannoitu Definitzione codriola de cànnau; lobu de fune chi si betat a murros de s'animale po dhu pigare a tira Sinònimos e contràrios balentinu, cordedha, cordigliola, filadissa, funedhu, ispaitu, músciu, presógliu, toroneu, tzunghedhu / dogale Frases ponidhus in logu chi no dhui tirit bentu e afrimadhus a cannabitu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cordage de chanvre Ingresu hemp rope Ispagnolu cable de cáñamo Italianu cànapo, cordicèlla Tedescu Hanfseil.

cannajòni , nm Definitzione una genia de pastudrèmini: dhu narant puru carcàngiu longu e pei longu / c. de cresuri, c. cambas longas = erbavérrina; c. de àcua = Paspalum quadrifarium Sinònimos e contràrios peilongu Terminologia iscientìfica rba, Elytrigia repens Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chiendent Ingresu couchgrass, weed Ispagnolu grama de las boticas Italianu caprinèlla Tedescu Hundszahn.

cannamèli , nf Definitzione canna de tzúcuru, genia de canna druche bona po fàere una calidade de tzúcuru Terminologia iscientìfica rbl, Saccharum officinarum Ètimu itl. cannamele Tradutziones Frantzesu canne à sucre Ingresu sugarcane Ispagnolu caña de azucar Italianu canna da zùcchero Tedescu Zuckerrohr.

cantàda , nf Definitzione su cantare, ma fintzes sa manera de cantare / c. de sèi = a gara de improvisadores, a sa campidanesa Frases cantas cantadas fatas in cussas festas! ◊ calincunu at iscritu s'istória de sa cantada campidanesa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de chanter quelque chose Ingresu singing Ispagnolu acción de cantar Italianu cantata Tedescu Gesang.

cantàre 1 , nm: cantari, chintare 1, chintari Definitzione pesu, tanti de baranta chilos (= 100 líbberas); aina po pesare: c. russu (pesat fintzes a chentu chimbanta líbberas), cantaritu (pesat fintzes a chentu líbberas): su c. est fatu che una pesa, ma chentza pratu, solu cun is gàncios, e si pigat in duos cun su gànciu de pigare intrau in d-unu fuste grussu / s'untza che betat su cantare = bastat pagu pro fàghere dannu, mescamente candho sas cosas sunt in tàntaris che a sa canna de una pesa, o fintzas a fortza de fàghere cosas chi no andhant bene Sinònimos e contràrios pesa Frases de sa cunfetura de Fonne ndhe cherio tres cantares ◊ at béndiu centu chintaris de casu ◊ cussa cosa pesat duus cantaris ◊ su meda in cosas goi no si misurat a prammos e ne a cantares 2. bae a Bodale a ti dare su cantare, pro piaghere, chi est a pesare su porcu Sambenados e Provèrbios prb: a untza a untza si faghet su cantare Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu poids de cent livres Ingresu weight of 100 pounds Ispagnolu peso de ciento libras Italianu péso di cènto libbre, cantaro Tedescu 100 Pfund-Gewicht.