Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

calpidúra , nf: carpidura, caspidura, crapidura Definitzione genia de segada chi si dhue faet in sa carre o in cosas tostadas (pedra, linna o àteru deasi) Sinònimos e contràrios abbelta, calpida, carfidura, fresadura, frísida 1, isperrada, secada, trapada / cdh. calpitura Frases s'abba essit de una carpidura in su granitu ◊ su sole comente si àlciat illúminat onzi carpidura ◊ no lu podiant agatare in perunu chizolu, ne in peruna istampa e ne in peruna carpidura de sa zona Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fissuration, lézarde, fente Ingresu cleft, spliting Ispagnolu grieta, resquebrajadura Italianu fessurazióne, screpolatura Tedescu Spaltung, Riß.

ciapída , nf Definitzione iscanzada, carpida, aperta o ispacadura in is orrocas Maneras de nàrrere csn: s'abba de sa c. = abba chi essit in sa roca; c. de laras = tzocu chi si faghet abberindhe sas laras a corpu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fente des rochers Ingresu cliff split Ispagnolu hendidura en la roca Italianu spaccatura delle rupi Tedescu Riß.

crebàda , nf: crepata, cribada Definitzione su crebare; sa segada chi si dhue faet in sa cosa chi si tzacat; carda de arrennegu; foedhandho a disprétziu, cagada Sinònimos e contràrios crebadura, tzacadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lézarde, crevasse, fêlure Ingresu crack Ispagnolu grieta Italianu crèpa Tedescu Riß.

crebadúra , nf: crepadura Definitzione su crebare; manera de fàere (de segare) una cosa coment'e cosa crepandho o chi si crepat; s'afilada chi abbarrat de su crepare; nau de sonu o de boghe, chi essit a fortza, a pelea, e s’intendhet coment'e de cosa chi si crepat Sinònimos e contràrios crebada, fibadura, scrafangiadura / ttrs. cribadura 2. de cussos cantantes bi ndhe at chi cantant a crebadura e no balent a nudha ◊ su pitzinnu est pranghindhe a crebadura ca sa mama l'at iscutu própiu pro no prànghere ◊ cussu triballu unu tempus si faghiat a crebadura: oe cun sas màchinas est prus discassosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lézarde, crevasse, fêlure Ingresu fissure Ispagnolu grieta Italianu crepatura Tedescu Riß.

fràpu , nm Definitzione tiradura, segadura a cropu Sinònimos e contràrios iscorriada, iscórriu Tradutziones Frantzesu accroc, déchirure Ingresu tear Ispagnolu desgarro Italianu strappo Tedescu Riß.

garrópu , nm, agt: carropu*, goropu, gorropu, irgorropu, sgarropu Definitzione buidu mannu, mescamente inue dhue at orrocas, inue che intrat o ndh’essit s'abba, aperta manna o fintzes una genia de canale fungudu meda cun orrocas artas, fossu mannu prenu de abba in is errios; mulinete de bentu o de abba, abba apaulada e fossu fungudu; nau de gente, chi giughet is palas ingobbedhadas Sinònimos e contràrios barrocu, isciusciu, ispéntimu, scabiossu, spérruma, trabentu, tuvone / bàtiga, fògia 1, gurgu 1, pógiu, trógliu / abbajonadu, aggobbedhau, giumburudu, rumbosu, tzumbosu Maneras de nàrrere csn: bènnere gorropu = essiri su tzúmburu, sa gobba (a unu); bufai a garropu = totu a unu corpu?, a bruncu?; paligorropu, paligorropa = palidortu, palidorta, dortu, dorta a palas Frases su gorropu est totu istampos, galarias, ischinas intorticaas, locu iscussertu e male traganau ◊ istichiu interi montes, gorropu misteriosu, privau de orizontes, locu secretu e malu a l'acatare ◊ in custu logu su frúmmini est fundudu, nci at unu garropedhu ◊ camminàt a tzopu poita ndi fut arrutu de asuba de unu garropu 2. su tempus, is dis nci dhas ghetat a sa sighia a su garropu de sa memória 3. a betzu tue benis gorropu Tradutziones Frantzesu ravin, gouffre, crevasse Ingresu gorge, cleft whirlpool Ispagnolu quebradura Italianu fórra, górgo, crepàccio Tedescu Klamm, Strudel, Wirbel, Riß.

impercadórzu , nm Definitzione logu fundhudu chi faet a gruta, in is orrocas Sinònimos e contràrios impercu, ingurtidórgiu Frases che los betaiant in s'impercadorzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crevasse Ingresu cleft whirlpool Ispagnolu quebradura Italianu crepàccio Tedescu Riß.

iscórriu , nm: scórriu Definitzione segada in su trastu, in su bestimentu; disacórdiu grave, murrúngiu forte tra personas Sinònimos e contràrios iscorriolada, iscorrioladura, iscratzadura / girma / biscóidu, disacórdiu, iscóntriu, pletu | ctr. acódriu, cuncódria Maneras de nàrrere csn: èssiri, essire a i. cun ccn. = brigare, essire in malas; movirisí a i. = a s'istòntona istòntona; i. de ccn. cosa = arrogu, parti, bículu Frases a s'iscórriu su tàpulu! ◊ su tzàpulu est peus de s'iscórriu ◊ sa massaja fut a fàere cosiduras e a betare tzàpulos, s'iscórriu fut a dhu cosire e s'istampu a dh'atzapulare! ◊ nimmancu un’iscórriu de luxi in cuss’isperevundu de miniera dhui fiat! 2. - E comenti istait su tali? - No isciu, seus a iscórriu 3. si movit arrullendu a iscórriu a iscórriu me in s'arruga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchirement, déchirure, discorde Ingresu gash, discord Ispagnolu desgarradura, desgarramiento, desavenencia Italianu lacerazióne, squàrcio, discòrdia, spaccatura, conflitto, conflittualità Tedescu Riß, Uneinigkeit, Spaltung.

schinnidúra , nf: schinnirura Definitzione isperradura de cosa chídrina, tostada, deasi comente dha faet sa canna chi si aperit de longu, ma chentza èssere segada deunudotu Sinònimos e contràrios abbelta, afilada, afiladura, cannidura, filidura, isperrada, tzacadura Frases est iscorrovonendi sa fentana in dogna schinnirura ◊ sa luxi passat in is schinniduras de is portellitus de sa fentana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lézarde, crevasse Ingresu cleft, crack Ispagnolu grieta, hendidura Italianu fenditura, lesióne Tedescu Riß, Beschädigung.

scórriu , nm: iscórriu*, scúrriu Definitzione segada in su traste, in su bestimentu, fintzes in sa pedhe; murrúngiu mannu tra personas Sinònimos e contràrios iscorriolada, iscorrioladura / disacórdiu / girma, iscurrúnciu Frases non bastat su tzàpulu a su scórriu ◊ est castiendi de unu scórriu chi dhui at ◊ depit èssi genti pòbira: in sa canadesa portat unu scórriu impipau ◊ depit èssiri arrésciu, ca in sa giancheta portat unu scórriu ◊ gi est nudha… dh'ant imbístiu e portat unu scórriu de su tzugu a brenti! Tradutziones Frantzesu déchirure Ingresu tear Ispagnolu rasgón Italianu strappo, squàrcio Tedescu Riß.

scrafangiadúra , nf Definitzione su scrafangiai; iscrachedhadura, genia de segada o fresadura cun istésiu de is partes Sinònimos e contràrios calpidura, crebadura, scrafàngiu Tradutziones Frantzesu lézarde Ingresu spliting Ispagnolu resquebrajadura Italianu screpolatura Tedescu Riß.

secàda , nf: segada Definitzione su segare; sa fresadura chi abbarrat de su segare, su tretu de longu totu comente est segau Sinònimos e contràrios arrogadura, iscalabrada, secadura, tazada Maneras de nàrrere csn: andai a segadas = a trevessu, perilloi perillai, a trovèlgias; bènniri in segada = in colada, resurtare inue si colat Frases debberone segada chi li as fatu a fórtighe, a sa berbeghe, tundhindhe! 2. apu pigau custa cosa ca mi beniat in segada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coupe, fente, rupture, cassure Ingresu cut, split Ispagnolu corte Italianu tàglio, lesióne, spacco, rottura Tedescu Schnitt, Riß, Bruch.

tiradúra , nf: tirarura Definitzione su tirare; istiradura; fintzes síngia, errigas fatas a egaseogas; cosa chi si tirat, fintzes ispudu, arrasigadura de su gúturu Sinònimos e contràrios istratzada, tostadura / istiradura / rasicadura / tira / boghera Frases totus dhu tzérriant "murvoni", a issu, citiu che mudu, is fuedhus bogaus a tiradura de buca ◊ sa fà si fait a tiradura ◊ sa tiradura de sa denti pítziat 2. sa tiradura de sa fiama de sa resorza benit fata chin su maltedhu finas a li dare una fromma galana 3. portat su mallioni a tiraruras a bai e torra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchirure Ingresu rear Ispagnolu tirón Italianu strappo Tedescu Entreißen, Riß.

tzacadúra , nf: itzacadura, sacadura, tzacarura Definitzione su tzacare; segadura de cosa chídrina, tostada, deasi comente dha faet sa canna chi si aperit de longu, ma chentza èssere segada deunudotu Sinònimos e contràrios tracadura, tzàchida / abbelta, afilada, afiladura, cannidura, calpidura, filidura, isperrada Maneras de nàrrere csn: tz. a manus, a peis, me is laus = trapadas chi faghet su fritu in sa pedhe; tz. de ossos = tracada de ossu chi si segat Frases sa porta de linna portat tzacaduras ◊ is tzacaruras de sa fentana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fêlure, rhagade Ingresu crack, rhagas Ispagnolu raja, hendedura, grieta Italianu incrinatura, fessura, ràgade Tedescu Riß, Schrunde.