Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

impegnài, impegnàre , vrb: impignare, impinnare 1, impinzare Definitzione giare in prendha ccn. cosa, giare unu píngiu; pònnere a fàere in o a calecuna cosa, ma nau mescamente in su sensu de impromítere, pònnere cabu a fàere una cosa, fintzes decídere Sinònimos e contràrios impiciai, imprendai, impromíntere, promíntere Maneras de nàrrere csn: i. sa fidi, su fuedhu = dare sa fide, sa peràula; i. sa peràula = assigurare su chi si narat a zisa de zuramentu, de promissa, de mineta; i. una promissa = fàghere votu (a unu santu); impinnare chi… = promíntere de…; fàghere una cosa a s'impinnada = cun s'idea frimma de la fàghere, faghindhe de totu pro resessire; sa die impinnada = sa dí decídia o impromítia po fai calicuna cosa 2. in créjia at postu sa barba sua a sa Santa comente aiat impinnadu ◊ cudhos chi navant de mi che torrare t'impinnavant su chelu ◊ a su sordau li ant impinnau chi lu mandhant a domo ◊ sos candhidaos pedindhe botos a chie impinnabant postos, a chie pasturas baratas ◊ su babbu l'at impinnada a Lillicu, a Maria ◊ mi so impinnau a sos santos pro mi fàchere sa gràssia 3. as a bídere chi lu faghes fintzas a malaggana: peràula chi t'impigno deo! ◊ aiat impegnadu de andhare a un'àteru logu Tradutziones Frantzesu engager, s'engager Ingresu to pawn, to commit oneself Ispagnolu empeñar Italianu impegnare Tedescu verpfänden, sich verpflichten.

impiciài, impiciàre , vrb: impitzare Definitzione pònnere o impreare a calecuna cosa, imbargare in calecuna cosa; pònnere contivígiu a fàere una cosa Sinònimos e contràrios apichiare, impegnai, ocupai 2. impitzadindhe tue a fàghere cussa faina, chi cun cussos pisedhos no bi at cabu! Ètimu itl. impicciare Tradutziones Frantzesu s'engager Ingresu to undertake Ispagnolu comprometerse Italianu impegnarsi Tedescu sich verpflichten.

impinnài, impinnàre , vrb Definitzione nau de un'animale (su cuadhu), pesare in artu is peis de ananti (ma si narat de àteru puru in su sensu de artzare); nau in cobertantza, pònnere contras a ccn., foedhare o essire in contràriu Sinònimos e contràrios cabussonare, cadramissare Frases custu est cadhu ch'impinnat ◊ impinneit sos ojos e bideit sa piluca sua in manos a su púpulu 2. cuss'iscomunigau est impinnendi totu sa gioventudi contr'a sa crésia e contr'a sa religioni! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu se cabrer Ingresu to prance Ispagnolu encabritarse, enarbolarse Italianu impennarsi Tedescu sich bäumen.

impobidhài , vrb: impobidhare Definitzione fàere a mere de calecuna cosa, de unu logu angenu Sinònimos e contràrios acabarrare, apobidhai, apoderai 1, arrecrèiri, collire, impobidhiri, impoderare | ctr. ispobidhare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'emparer Ingresu to take possession Ispagnolu apoderarse, adueñarse Italianu impossessarsi Tedescu sich bemächtigen.

impoderàre , vrb Definitzione fàere a mere, impobidhare de is cosas angenas, agguantaresidhas che meres Sinònimos e contràrios apobidhai, apoderai 1, arrecrèiri, impobidhai Frases cussa màniga de tzaputzos si fuint impoderados de sa Regione (A.Cossu) Tradutziones Frantzesu s'emparer Ingresu to appropriate Ispagnolu apoderarse, usurpar Italianu appropriarsi, usurpare Tedescu sich aneignen.

impompitàre , vrb rfl Definitzione cuncordare totu bene, fàere bellu Sinònimos e contràrios acocorodhare, addinghillai, afrinnicai, allaputzai, arrepicai 2 Frases su paone est allegru, at sos ojos lútzigos, si sisirinat, s'impompitat, est s'animale prus pazosu e cantat, cantat cretendhe de àere boghe bella Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se pomponner Ingresu to dress up Ispagnolu acicalar Italianu agghindarsi, infronzolare Tedescu sich putzen.

impòniri, impònnere, impònniri , vrb Definitzione obbrigare a fàere, giare un’órdine, unu cumandhu, un’intima; lampare o iscúdere una cosa atesu, o fintzes andhare atesu, a calecunu logu; rfl. parare atza, foedhare chentza bregúngia po fàere bínchere un’idea, una volontade / pps. impónnidu, impostu Sinònimos e contràrios cumandai, impòndhere, obbligai / imbàtere, imbolare, imperiare / abbàlere Maneras de nàrrere csn: giogare a impònnere = giogai a chini nci dha iscudit prus atesu una cosa; imponnirisí, impònneresi bene, male (nau de unu) = promítiri bèni, fai isperai bèni, avesaisí bèni, mali; èssere impone impone = agiummai lómpiu a tocai, tochendi Frases pagos meres faiant su chi bolliant, imponendho a is pòberos su trebballu de totu sa vida in càmbiu de unu bículu de pane ◊ li at impónnidu de ndhe bogare su passaportu ◊ "Frimma cue!" - l'imponet sa boghe de su carabbineri 2. custu fusile no imponet ◊ che una saeta che l'imponzesi in bidha a dare sa chensa a sa giustítzia (G.Ruju) 3. si fizos tuos no ti ponent mente est ca tue no t'impones, sinono aias bidu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu imposer, s'imposer Ingresu to impose (oneself) Ispagnolu imponer Italianu impórre, impórsi Tedescu durchsetzen, sich durchsetzen.

impostài , vrb: impostare Definitzione pònnere cosa in calecunu tretu o de calecuna manera coment’e aprontandho unu trebballu, una faina o àteru; rfl. pònnere o istare firmos in calecunu tretu coment’e cuaos, o própriu cuaos, iscocandho po essire o giare a pitzu a calecuna cosa, o a ccn., mescamente in cassa, in gherra, po idorrobbare a chie passat / impostai is pedinas in su giogu de sa dama, impostai unu trabballu; impostare su telàrgiu = ammanitzare su materiale postu in su telarzu pro tèssere Sinònimos e contràrios incarrebai / apostai Frases dèu bandu cun is bidonis a m'impostai acanta a sa miza ◊ sa linna che cheret impostada in sa ficada de su carru ◊ certus s'impostànt abetendi is màscaras bistias a cerbu po dhas isparai ◊ tocat e si che impostat inue depiat passare cudhu ◊ tue chi ses cun sa màchina, impostamiche in cudhane, za sigo a pè 2. su cani est impostau po sa cassa ◊ cun vinti armas mi serro sa costera e deo mi che imposto in Su Pedrarzu ◊ dhoi at istudiaus sardus, tzeracus de meri allenu, sèmpiri impostaus po no si lassai fuedhai in sa língua cosa nosta (A.Satta)◊ m'imposto e cun s'arma li acrico sa fusilada! ◊ sa gatu est impostada aspetendi a obèrriri sa porta pro intrai! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu établir, organiser, guetter, se poster Ingresu to formulate, to ambush Ispagnolu preparar, acechar, apostar Italianu impostare, appostare, appostarsi Tedescu anlegen, auflauern, sich auf die Lauer legen.

impressíre, impressíri , vrb Definitzione tènnere o pònnere presse Sinònimos e contràrios allestai, allestire, apressare, apressibbiri, apressurai, impressare, impressurare | ctr. abbacai, abblandai Frases candho est arribbau, unu de sos cumpanzos lu fit impressindhe a contare s'istória de su Costerinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, insister Ingresu to hasten Ispagnolu apresurar Italianu affrettare Tedescu beschleunigen, sich beeilen.

imprujàre , vrb: impurgiare, impurjare Definitzione fàere male, ispirtire, iscardire un'arremu Sinònimos e contràrios agghegiare Frases no ant a saghinare prus sos ocros impurjaos de dolore ◊ zuchet sos ocros impurjaos de su bentu, de su sonnu Tradutziones Frantzesu s'irriter Ingresu to fester Ispagnolu irritarse Italianu irritarsi, inciprignire Tedescu sich ärgern.

imprumonàre , vrb: impulmonare Definitzione giare, pigare o fàere pigare múngia, arrennegu o tzacu meda Sinònimos e contràrios abbrodhiare, abbuscinare, acasidhare, acubare, afelonare, amprudhiare, annicare, aprummonare, pirmare, strugnai / aciopai, auntzare, inciulai, insissiligai, intzullire, umprigare Frases si est impulmonada ca no l'amus cumbidada a s'afidu ◊ l'ant impulmonadu contr'a su mastru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vexer Ingresu to resent Ispagnolu resentirse Italianu risentirsi Tedescu sich beleidigt fühlen.

impuntigliàre , vrb: impuntillae, -are Definitzione fàere sa cosa a puntígliu, fàere puntíglios Sinònimos e contràrios impuntare, puntigliare Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu s'entêter Ingresu to grow obstinate Ispagnolu empeñarse, obstinarse Italianu impuntigliarsi Tedescu sich versteifen.

inamorài , vrb: inamorare, innamorai, innamorare Definitzione pònnere amore, istima forte a unu, a una, a calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbaradhare, abbelare, ammorare, fastigiai, imbelare, indeosare, ingeniai | ctr. disamorare Frases est innamorendhe cun àter'una fémina ◊ si ndh'est innamorada a s'ojada chi li at dadu ◊ ohi, si fui bajanu ti mi dia innamorare! Tradutziones Frantzesu tomber amoureux Ingresu to fall in love Ispagnolu enamorarse Italianu innamorarsi Tedescu sich verlieben.

incabigliàre , vrb rfl Definitzione aferrare a pilos s'unu a s'àteru, tirandho, gherrandho; betare apare is pilos Sinònimos e contràrios acanciofai, aciufai 1, atzuntzudhare, tipiliare, tipilire Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu se crêper le chignon Ingresu to brawl Ispagnolu agarrarse del moño Italianu accapigliarsi Tedescu sich raufen.

incaboniscài , vrb Definitzione coment'e fàere su caboniscu, su si giare importu mannu, fàere su togo; fintzes artziaresiche arrespondhendho cun ifadu po cosa chi no praghet Sinònimos e contràrios achighiristai, alleporedhare, altivai, impudhai, inchibberare, inchighiristai 2. mi naras chi seu atesu e apustis si mi acostu t'incaboniscas?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ragaillardir, être hardi Ingresu to make cocky Ispagnolu envalentonarse, engallarse Italianu ringalluzzire, èssere baldanzóso Tedescu sich brüsten.

incadhàre , vrb Definitzione pònnere a cuadhissedha, pònnere una cosa in pitzu de s'àtera, mescamente nau de is cambas, de is nérbios Sinònimos e contràrios incadhigare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu croiser, amonceler Ingresu to overlap, to cross one's legs Ispagnolu sobreponer, cruzar las piernas Italianu accavallare Tedescu übereinanderlegen, sich zerren.

incalamàre , vrb Definitzione pigare acalamamentu po calecuna cosa Sinònimos e contràrios abborborare, ascalamare Tradutziones Frantzesu enflammer Ingresu to impassion Ispagnolu enfervorizar Italianu infervorire, accalorarsi Tedescu sich ereifern.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definitzione ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Sinònimos e contràrios abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Frases s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu presser, s'épaissir Ingresu to press, to thicken Ispagnolu apretar Italianu prèmere, addensarsi, infittire Tedescu drucken, sich verdichten, dichter werden.

incalèschere , vrb Definitzione nau de unu male, impeorare, tirare a tempus longu chentza sanare Sinònimos e contràrios incruai, incrudèschere Ètimu ltn. incalescere Tradutziones Frantzesu aggraver, devenir chronique Ingresu to aggravate Ispagnolu volverse crónica una enfermedad Italianu rincrudire, diventar crònico Tedescu sich verschärfen.

incaloritzíre , vrb Definitzione iscaentare, pigare una chistione cun apentu forte e a s'airada foedhandho o faendho cosa o po calecuna cosa Sinònimos e contràrios afodogai, imberborare, iscajentare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'échauffer Ingresu to grow fervent Ispagnolu acalorarse Italianu accaldarsi, infervorarsi Tedescu sich ereifern.

«« Torra a chircare