A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

allussòri , nm Definition sidi meda Synonyms e antonyms ansa, ansura.

allústra , nf, nm: allústriu, allustru, lustra* Definition genia de pasta o crema chi si frigat po fàere lúghida calecuna cosa (mescamente pedhe) Synonyms e antonyms illustru Sentences teniat allústriu de butinus po bendi ◊ po giogai a peincaredhu si ghetat una perda ciata o un'iscàtula de allustru Translations French cirage English shoe-polish Spanish betún, crema para el calzado Italian lùcido per scarpe German Schuhcreme.

allustrài, allustràre , vrb: allustriai, lustrare* Definition frigare su lustru a sa pedhe, mescamente a is iscarpas, a is botinos, po dha fàere lúghida; frigare crachina o àteru po mantènnere netos is muros de sa domo Synonyms e antonyms illuchidare, illustrare / argidhai Sentences ses a bistiri pranciau e botinedhus allustriaus dogna dí 2. pobidha mia est pinnighendi argidha po allustrai su logu Translations French astiquer English to polish Spanish sacar lustre Italian lucidare German glänzen, bohnern.

allustriadòra , nf Definition màchina po lucidare Etymon srd. Translations French cireuse English floor-polisher Spanish enceradora, pulidora Italian lucidatrice German Bohnermaschine.

allustriài allustrài

allústriu, allústru allústra

allúta , nf Definition su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu Synonyms e antonyms acispada, aframata, alluchetada, allumada, tenta / apretu, arriscu Sentences s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi) 2. si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra! Etymon srd. Translations French flambée English serious danger, burst of flame Spanish llamarada, peligro Italian fiammata, grave perìcolo German Flamme, große Gefahr.

allutàdu , pps, agt: allutau Definition de allutare; chi est allutu, tenendho meda; nau de gente, chi est provandho unu sentimentu forte Synonyms e antonyms cummóviu, disfrassadu 2. làmpana a tres bicos, tra sas àcias de su teu lughias tue allutada 3. ascultat sa chiterra allutada e in regiros ◊ in notis de lugori seu totu allutau mirendi s'ispantu de su Creau! Translations French ravivé English revived Spanish encendido, emocionado Italian ravvivato, commòsso German belebt, ergriffen.

allutàdu 1 , agt: lutadu Definition chi est in lutu, chi est faendho su dolu, chi est in colore niedhu Translations French en deuil English hung-with-blacki Spanish enlutado Italian abbrunato German schwarzgekleidet.

allutadúra , nf Definition su allutae, su provare unu sentidu de istima e de làstima totu impare Synonyms e antonyms allutamentu, cummovidura, cummovimentu, internessidura Etymon srd.

allutàe, allutài , vrb: allutare 1 Definition agiummai coment'e allúere, foedhandho de is sentidos, de s'atentzione, de sa manera de fàere cosa, fàere prus biatzu Synonyms e antonyms allutzare / abbiatzare, abbibare Idioms csn: a. is origas = fàghere bene atentzione, iscurtare bene; a. is ogus = abbaidare bene, abbèrrere bene sos ogros, abbaidendhe Sentences sa discussioni fiat allutendusí sempri de prus ◊ allutarí is origas poita sa campana mala at pigau torra a sonai! (A.Cannas)◊ dónnia pitica cosa si faet allutare sos ogos ◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi ◊ andendu su burricu pariat chi dhi fut benendu su sonnu, ma su meri dh'at fatu allutai apretendidhu a istrúmbulu! Etymon srd. Translations French raviver, exciter English to revive, to excite Spanish avivar, excitar Italian ravvivare, eccitare German beleben, erregen.

allutaméntu , nm Definition su allutare is sentidos (o fintzes una chistione, una manera de fàere), su fàere ammodhigare su coro Synonyms e antonyms allutadura, allutamentu, cummovidura, cummovimentu, internessimentu Etymon srd.

allutàre , vrb: lutare 1 Definition pònnere su lutu, bestire a dolu Synonyms e antonyms inlutai | ctr. iscorrutare Etymon srd.

allutàre 1 allutàe

allutinài , vrb Synonyms e antonyms abbiare, allutae Etymon srd. Translations French raviver English to give life Spanish avivar, animar Italian rèndere vivo German lebendig machen.

allutinédhu , agt Definition chi est allutau, allutu meda Synonyms e antonyms arrascuitu, ispabillu, prontudu, sciscitu, spiscinetu | ctr. abbabballocadu, abbabbiocatu, abballalloadu Sentences allutinedhu est!… Etymon srd. Translations French alerte English lively, very attentive Spanish avispado, listo Italian mólto attènto, vispo German sehr aufmerksam, lebhaft.

allutonài , vrb Definition pònnere giros de latone a calecuna cosa 2. at agatau una bella pipa allutonada Etymon srd. Translations French cercler de laiton English to rim with brass Spanish zunchar con latón Italian cerchiare di ottóne German mit Messing überziehen.

allutòre , nm Definition genia de candhelobbre po pònnere is candhelas allutas Synonyms e antonyms acera, aceri, àcia 1, candelobbru, candheleri Etymon srd. Translations French chandelier English chandlestick Spanish candelero Italian candelière German Kerzenleuchter.

allutóriu , nm Definition su allúere is candhelas in crésia / in a. = in lestresa, impresse 2. mandhet un'imbassiada in allutóriu chi li niat a bènnere frade meu! Etymon srd.

allutriàre , vrb Definition imbrutare de ludu Synonyms e antonyms allutrinzare, illudrare.